Դանիել Ա Սուրմառեցի
| Դանիել Ա Սուրմառեցի | |
| Даниел А Сурмареци | |
| |
| Անգլերեն: | Daniel A Surmareci |
| Հայերեն: | Դանիել Ա Սուրմառեցի |
| Ծննդավայրը: | Սուրմելի, Թուրքիա |
| Մահվան տարեթիվը: | 1808 |
| Մահվան վայրը: | Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն |
| Համառոտ տվյալներ: Ամենայն հայոց կաթողիկոս 1801-1802թթ. և 1807թ.: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է Թուրքիայի Սուրմելի գյուղում (Երևանի խանության Սուրմալուի մահալ):
Մահացել է 1808–ի հոկտեմբերի 9–ին Հայաստանի Հանրապետության Երևան քաղաքում:
Աճյունն ամփոփվել է Ս. Էջմիածնի Մայր Տաճարի զանգակատան մոտ:
Կրթություն
Ուսումնառությունն ստացել է Ս.Էջմիածնի Ժառանգավորաց դպրոցում:
Աշխատանքային գործունեություն
- Վարչական կարևոր պաշտոններ է զբաղեցրել Մայր Աթոռում:
- 1796թ. Ղուկաս Ա Կարնեցի կաթողիկոսի կողմից նվիրակ է ուղարկվել Զմյուռնիա և Ռումելի:
- 1797–1799թթ.` Ռումելիի Հայոց հոգևոր առաջնորդ:
- 1799–1800թթ.` Կ.Պոլսի Հայոց պատրիարք:
- 1799թ. Սուրմառեցու ջանքերի շհորհիվ վերականգնվել է Ղալաթիայի` տարիներ ի վեր հրկիված եկեղեցին:
- 1801-1802թթ.՝ Ամենայն հայոց կաթողիկոս:
- 1807թ.-ից` Ամենայն հայոց կաթողիկոս:
- 1808թ. հիմնել է Էջմիածնի բարձրագույն մարմինը` Սինոդ:
Այլ
- Ընտրությամբ հաջորդել է Ղուկաս Ա Կարնեցուն:
- Գահակալությամբ հաջորդել Դավիթ Ե Էնեգեթցուն:
- Կաթողիկոսական գահին Դ.Ա Սուրմառեցուն հաջորդել է Եփրեմ Ա Ձորագեղցին:
- Ընտրվելով կաթողիկոս` Կ. Պոլսից (որտեղի պատրիարքն էր) մինչև Էջմիածին հասնելը` ռուսական իշխանությունների աջակցությամբ կաթողիկոսական աթոռը գրավել է Դավիթ Ե Էնեգեթցին:
- 1802թ. մայիսի 25-ին Դ. Ա Սուրմառեցու կողմնակիցները Բագրևանդի Ս. Հովհաննես եկեղեցում նրան օծել են կաթողիկոս:Որտեղից էլ հայ եկեղեցու ներսում սկիզբ է առել Դավիթ-Դանիելյան վեճը` կաթողիկոսական գահի համար:
- 1802թ. Դ. Ա Սուրմառեցին բռնությամբ տարվել է Էջմիածին և կալանավորվել:
- 1805թ. շահի հրամանով աքսորվել է Մարաղա:Միայն 1807–ի մայիսի 14-ին, քաղաքական նոր իրապայմաններում, հետ է կանչվել աքսորից և հաստատվել կաթողիկոսական աթոռին:
- 1808թ.–ի սեպտեմբերի ռուսական զորքերի երևանյան երկրորդ արշավանքի ժամանակ Երևանի Հյուսեին–ղուլի խանը Դանիել Ա Սուրմառեցուն տեղափոխել է իր մոտ: Այստեղ էլ` խանի պալատում, 1808–ի հոկտեմբերի 9–ին Դանիել Ա Սուրմառեցին կնքել է իր մահկանացուն:
- Ժամանակակիցը նրան բնութագրում է որպես «այր խոհեմազարդ եւ գովելի վարուք, միանգամայն եւ շքեղ կերպարանօք»:
Նկարներ
Տե՛ս նաև
- Ով ով է. հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ. 1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- Նախշքարյան Ա., Հայոց Հայրապետը, Տ. Դանիել Ա Սուրմառեցի, 1804-1808: