Գրիգոր Րաբունապետ Կեսարացի
| Գրիգոր Րաբունապետ Կեսարացի | |
| Григор Рабунапет Кесараци | |
| |
| Այլ անուններ: | Կապադովկացի |
| Անգլերեն: | Grigor Rabounapet Kesaratsi |
| Հայերեն: | Գրիգոր Րաբունապետ Կեսարացի |
| Ծննդավայրը: | Կեսարիա, Թուրքիա |
| Մահվան տարեթիվը: | 1636 |
| Մահվան վայրը: | Կոստանդնուպոլիս, Թուրքիա |
| Համառոտ տվյալներ: Մանկավարժ, մատենագիր: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է Թուրքիայի Կեսարիա քաղաքում:
Մահացել է 1636թ. Թուրքիայի Կոստանդնուպոլիս քաղաքում:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1595թ. րաբունապետ Սրապիոն Ուռհայեցու կողմից ամիդում ձեռնադրվել է վարդապետ:
- Եղել է Կոստանդնուպոլսի պատրիարք, Կեսարիայի հայոց առաջնորդ:
Այլ
- Որպես Կոստանդնուպոլսի պատրիարք շատ շուտ հեղինակություն է շահում և դառնում է Հայաստանի ամենաազդեցիկ եկեղեցական գործիչներից մեկը:
- 1602թ. նրան հաջողվում է հաշտեցնել Կիլիկյան կաթողիկոսական գահի համար պայքարող Հովհաննես Այնթափեցուն և Պետրոս Կարկառեցուն:
- Գրիգոր Կեսարացու տարիներին բավականի ուժեղացավ կաթոլիկ եկեղեցու ազդեցությունը Հայաստնում: Դեռևս 1585թ. Հռոմի պապ Գրիգոր XIII-կողմից ուղարկված առաքյալները ակտիվ քարոզչական գործունեություն էին ծավալում, Վատիկանի միջոցներով Հայաստանում կառուցվում էին կաթոլիկական դպրոցներ: XVI դարավերջում մի շարք հայ եկեղեցական գործիչներ, այդ թվում շատ պատրիարքներ և եպիսկոպոսներ, ընդոնեցին կաթոլիկ հավատը, ինչը շատ սպառնում էր պառակտել հայ եկեղեցին: Գրիգոր Կեսարացին պայքարում էր հայ եկեղեցու ինքնության պահպանման համար, ինչի պատճառով երեք անգամ զրկվել է իր պաշտոնից (1609, 1621 և 1626թթ.), սակայն ամեն անգամ նորից վերադարձրել է այն (1611, 1623 և 1632թթ.):
- 1627թ. մեկնում է Լեհաստան, որտեղ վիճաբանություն է ունենում հայ եկեղեցականների հետ, որոնք չեն պահպանում հայկական ավանդույթները: Արդյունքում Կեսարացուն վռնդում են Լեհաստանից, բայց նրա պայքարը ավանդույթների պահպանմահ համար մեծ հետք է թողնում Լեհաստանի հայերի մեջ:
- 1630թ. վերադառնում է Կոստանդնուպոլիս, և չնայած դեռ մեծ ազդեցություն ուներ Կիլիկիայի և Էջմիածնի կաթողիկոսարաններում, չի կարողանում վերադարձնել իր պաշտոնը և մեկնում է Կեսարիա, որտեղ դառնում է հայ համայնքի առաջնորդ:
- 1632թ. Գրիգոր Կեսարացին կրկին նշանակվում է Կոստանդնուպոլսի պատրիարք: Այս ժամանակ նրա ազդեցությունն այնքան մեծ էր, որ 1633թ. Կիլիկիայի կաթողիկոսական ընտրությունների ժամանակ նրա կողմից առաջադրված Ներսես Սեբաստացին միաձայն հաղթանակ է տանում, և անգամ թուղթ է ստորագրում Կեսարացու հետ, ըստ որի՝ առանց վերջինիս համաձայնություն իրավունք չունի լուրջ քայլերի դիմել: Արդյունքում Ներսեսը հրաժարվում է կաթողիկոսությունից և կրկին կաթողիկոս է դառնում միայն 1637թ.՝ Կեսարացու մահվանից մեկ տարի անց:
- Արաբերենից թարգմանել է աստղաբաշխության մի գիրք, գրել է չափածո և արձակ գործեր:
- Նրան է վերագրվում Էվկլիդեսի «Սկզբունքների» հայերեն ամբողջթարգմանությունը («Երկրաչափութիւն Եվգլիտին», հրտ.՝ 1962):
Մատենագիտություն
- Գրիգոր Րաբունապետ Կեսարացի, Թուականք, երկ:
- Գրիգոր Րաբունապետ Կեսարացի, Պատմութիւն, ընդգրկել է Ադամից մինչև 1636թ. (չի պահպանվել):
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005: