Գոչունյան Միսաք
| Գոչունյան Միսաք | |
| Гочунян Мисак | |
| |
| Անգլերեն: | Gochunyan Misak |
| Հայերեն: | Գոչունյան Միսաք |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 16.09.1863 |
| Ծննդավայրը: | Հալեպ, Սիրիա |
| Մահվան տարեթիվը: | 1913 |
| Մահվան վայրը: | Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն |
| Համառոտ տվյալներ: Գրող, հրապարակախոս, խմբագիր: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1863թ. սեպտեմբերի 16-ին Սիրիայի Հալեպ քաղաքում:
Մահացել է 1913թ. Օսմանյան կայսրության մայրաքաղաք Կոստանդնուպոլսում:
Կրթություն
- Սովորել է Կյուրինի ազգային դպրոցում:
- 1877թ. ավարտում է Այնթափի «Կիլիկյան» ժառանգավորաց վարժարանը:
Աշխատանքային գործունեություն
- «Կիլիկյան» ժառանգավորաց վարժարանում ուսանելու տարիներին դասընկներների հետ մեկ տարի հրատարակում է «Բյուրակն» անունով դպրոցական ձեռագիր մի թերթ:
- Աշխատակցել է «Հայրենիք», «Նոր դար», «Արևելյան մամուլ» պարբերականներին:
- 1891թ.՝ «Մանզումեի Էֆքյար» թերթի խմբագիր:
- 1894թ.-ից՝ աշխատել է «Սապահ» թերթում:
- 1908թ.՝ իր հիմնած «Ժամանակ» թերթի խմբագիր:
Այլ
- Գոչունյան գերդաստանն արմատներով Խոյ քաղաքից է, որտեղից համաճարակի պատճառով գաղթել են Կյուրին և Հալեպ: Միսաքի հայրը` Մարտիրոս Գոչունյանը, Կյուրինի հայտնի դեմքերից էր, իսկ մայրը` Մարիան Մելիքսեդեյան-Գոչունյանը, ծնվել էր Քիլիսում, որտեղից հարս էր գնացել Հալեպ` Գոչունյաններին: Սակայն 22 տարեկանում այրիանում է և ամբողջ կյանքը նվիրում է զավակների կրթությանը:
- Հազիվ 14 տարեկան պատանու կանխահաս ընդունակությունը` որպես լրագրող գրավել էին Կիլիկիայի Մկրտիչ կաթողիկոսի ուշադրությունը, որը մի օր իր մոտ է հրավիրում Միսաքին ու գնահատական խոսքերի հետ միասին հորդորում է ընդգրկվել եկեղեցական ասպարեզ: Միսաքն առանց վերապահության հայտնում է, թե այլ կոչում կզգա իր մեջ` ջերմեռանդ հավատացյալ լինելով հանդերձ: Մինչ Միսաքը սովորում էր «Կիլիկյան» վարժարանում, մայրը ստանձնել էր Քիլիսի տիկնանց խնամակալության ատենապետությունը: Հետագայում, տիկին Մարիամը լինում է նաև Գամգաբուի Մայր եկեղեցու թաղականության անդամ, ինչը բացառիկ էր այդ տարիներին, հատկապես կանանց պարագայում:
- Միսակը վարժարանն ավարտելուց հետո մտնում է առևտրական ասպարեզ` անցնելով Կեսարիա, որտեղից 1881-ին` Պոլիս, ապա Եոզղատ, կրկին Հալեպ, Քիլիս և Այնթապ, իսկ 1886-ի հոկտեմբերին մայր Գոչունյան և զավակները վերջապես կհաստատվին մայրաքաղաքում, հայաշատ Գամգաբուի Չիֆթե Կելինլեր պողոտայում գտնվող մի եռահարկ տան մեջ: Այդ միջոցին Միսաք Գոչունյանը Գամգաբուում բացում է «Հեթումյան» անունով վարժարան, որը հազիվ երկու տարվա կյանք է ունենում: Վերստին Միսաքը անցնում է գործարարության:
- Նրա առաջին ստեղծագործությունը անտիպ մնացած «Սնանկը» թատերախաղն է, ապա Կեսարիայից Մելիքյանի «Հայրենիք»-ին ուղարկած թղթակցությունը` Սիսակ Գոչունեան ստորագրությամբ:
- «Ժամանակ» և «Սապահ» թերթերում «Քասիմ» ծածկանունով տպագրել է վեպեր, պատմվածքներ, Գրիգոր Նարեկացու «Մատեան ողբերգութեանը»՝ իր արևմտահայ փոխադրությամբ («Աշխարհաբար Նարեկ»):
- Մահացել է 1913-ին: Հուղարկավորությունը տեղի է ունենում Մայր եկեղեցում` նախկին պատրիարք Մաղաքիա Օրմանյանի նախագահությամբ և ներկայությամբ նույնպես նախկին պատրիարք Եղիշե Դուրյանի ու բազմաթիվ այլ հոգևորականների: Կերոնակիների շարքում էին Տիրան Քելեկյանն ու Վահան Թեքեյանը: Դամբանախոսում են Օրմանյանը, պոլսահայ գրողների անունից` Թեոդիկը, «Ժամանակ»-ի խմբագրության անունից` Երվանդ Օտյանը:
Նկարներ
«Կրակին մէջէն» գրքի շապիկը, նկարում՝ Բանկ Օտոման
Տեսանյութեր
Հրապարակումներ մամուլում
Մատենագիտություն
- Գոչունյան Մ., Կեանքի տեսարաններ, 1897:
- Գոչունյան Մ., Տունէն ներս, 1907:
- Գոչունյան Մ., Խորհրդաւոր աղջիկը, 1907:
- Գոչունյան Մ., Կարապետ, 1910:
- Գոչունյան Մ., Ժողովուրդին գիրքը, 1910:
- Գոչունյան Մ., Կրակին մէջէն, «Տիգրան Մեծ», Ե., 2010:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- Սևան Դեյիրմենճյան, Երկու խօսք: Միսաք Գօչունեան, Կրակին մէջէն (վէպ ազգային ընկերական կեանքէ), Ե., «Տիգրան Մեծ», 2010, էջք 9-16:
- Գառնիկ Ստեփանյան, Կենսագրական բառարան, հատոր Ա, Ե., «Հայաստան», 1973, էջ 251:
- Միսաք Գոչունյան, Բանասիության հանրագիտարան: