Աբգարյան Գևորգ Վահագնի

Աբգարյան Գևորգ Վահագնի
Абгарян Геворг Ваагнович
Այլ անուններ:	Աբգարյան Գևորգ Վարագի
Անգլերեն:	Abgaryan Gevorg
Հայերեն:	Աբգարյան Գևորգ Վահագնի
Ծննդյան տարեթիվը:	14.09.1920
Ծննդավայրը:	Հոռոմ, Հայաստանի Հանրապետություն
Մահվան տարեթիվը:	15.05. 1998
Մահվան վայրը:	Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ: Բանասեր, պատմաբան, ձեռագրագետ:

Բովանդակություն

Կենսագրություն

Ծնվել է 1920թ. սեպտեմբերի 14–ին Հայաստանի Հանրապետության Շիրակի մարզի Հոռոմ գյուղում:

Կրթություն

• Միջնակարգ կրթությունն ստացել է Էջմիածնում և Լենինականում:
• 1937-1941թթ. սովորել է Երևանի համալսարանի պատմության ֆակուլտետում:
• 1946թ., պատերազմից հետո վերընդունվելով համալսարան, ավարտել է պատմության ֆակուլտետը:
• Սովորել է ՀԽՍՀ ԳԱ Մանուկ Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտի ասպիրանտուրայում:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1940թ.-ից՝ Մատենադարանի ավագ գիտաշխատող:
• 1975-1976թթ. ԵՊՀ-ում դասավանդել է հայ թարգմանական մատենագրության պատմություն:

Ձեռքբերումներ

• 1956թ. բանասիրական գիտությունների դոկտոր:
• 1985թ.-ից՝ ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ:

Այլ

• 1947թ. Գևորգ Աբգարյանը ձերբակալվել է, առանց դատավարության դատապարտվել 10 տարվա ազատազրկության։ 1955թ. մարտի 19-ին, ժամկետից շուտ, նա ազատվել է կալանքից և արդարացվել։
• Գևորգ Աբգարյանի դիպլոմային աշխատանքը նվիրված էր մերթ Մաղաքիա Աբեղային, մերթ Վարդան Արևելցուն վերագրված «Պատմություն վասն ազգին նետողաց» երկին։ Աբգարյանը 1946թ. հայտնաբերեց «Պատմության» իրական հեղինակին՝ Գրիգոր Ակներցուն, որի անվամբ էլ հրատարակվել են մոնղոլական արշավանքներին վերաբերող և 13-րդ դարում գրված այդ երկի անգլերեն, թուրքերեն և վրացերեն թարգմանությունները։ Հայագիտական գրականության մեջ երկար ժամանակ շրջանառության մեջ էր գտնվում «7-րդ դարում ապրած Զաքեոս պատմիչը»: Աբգարյանը ապացուցել է, որ այդպիսի պատմիչ 7-րդ դարում գոյություն չի ունեցել։
• Աստվածաշնչի «Աիրաքի գրքի» Հայերեն թարգմանության մի քանի գլուխներ դեռևս 12-րդ դարում անհետ կորել են և փոխարինվել նշված դարում կատարված նոր թարգմանությամբ։ Աբգարյանը 1966թ. Մատենադարանի ձեռագրերից մեկում հայտնաբերել և հրատարակել է 5-րդ դարում թարգմանված և դարեր շարունակ անհույս կորած համարված գլուխները։
• Աբգարյանի թեկնածուական դիսերտացիան «Սեբեոսի պատմությունը և Անանունի առեղծվածը» մենագրությունն էր, որի համար նրան շնորհվել է բանասրիարական գիտությունների դոկտորի գիտական աստիճան։
• Ուսումնասիրությունները նվիրված են միջնադարյան հայ մատենագրությանը, ձեռագրագիտությանը, գրքի պատմությանը:
• Հրատարակել է Փավստոս Բուզանդի, Սեբեոսի, Գրիգոր Նարեկացու և ուրիշների երկերը:
• Կազմել է «Հայկական աղբյուրները Աբխազիայի և աբխազների մասին» ռուսերեն ժողովածուն։
• Գերմաներենից հայերեն է թարգմանել Յո. Մարկվարտի, Հանս Վալտեր Պոլի, Լինոս Բենակիսի և այլոց հայագիտական ուսումնասիրությունները։ Նրա «Մատենադարան» գիրքը լույս է տեսել ռուսերեն, անգլերեն (Երևան, 1962) և լեհերեն (Վարշավա, 1965)։
• Աբգարյանն առանձին հոդվածներ է նվիրել բազմաթիվ հին ու նոր գրողների և բանաստեղծների՝ Խորենացի, Նարեկացի, Լամբրոնացի, Թլկուրանցի, Կարապետ Վիպող, Աբովյան, Րաֆֆի, ԻսաՀակյան, Վարուժան, Վերֆել, Խեչումյան և այլք։ Նա աջակցել է «Սասունցի Դավթի» էստոներեն թարգմանությանը։ Նրա գրչին է պատկանում նաև եվրոպական և ամերիկյան հայագետներին ու հայագիտության պատմությանը նվիրված հոդվածների շարք։

Մատենագիտություն

• Աբգարյան Գ.Վ., Մատենադարան, Ե., Հայպետհրատ, 1962, 126 էջ։
• Աբգարյան Գ.Վ., «Սեբեոսի Պատմությունը» և Անանունի առեղծվածը, Ե., ՀԽՍՀ ԳԱ, 1965, 252 էջ։
• Աբգարյան Գ.Վ., Պատմություն Սեբեոսի (աշխատասիրությամբ Գ.Աբգարյանի),Ե., ՀԽՍՀ ԳԱ, 1979, 466 էջ։
• Աբգարյան Գ.Վ., Կարծեցյալ Ստեփանոս Տարոնացին նույն ինքը Ստեփանոս Տարոնացի Ասողիկն է, 1962:
• Աբգարյան Գ.Վ., Ներսես Ակինյան., 1963:
• Աբգարյան Գ.Վ., Պատմա-բանասիրական ճշգրտումներ. Հայ-բյուզանդական հարաբերություններին վերաբերող մի նոր փաստ (VII դար), 1964:
• Աբգարյան Գ.Վ., «Պատահեալք ընթերցմամբ տառիս» դարձվածքը Մխիթար Գոշի 1184 թ. հիշատակարանում., 1965:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Խաչատրյան Հ., Գրական տեղեկատու, Երևան, «Սովետական գրող», 1986:
• Ստեփանյան Գ., Կենսագրական բառարան, հատոր Ա, Երևան, «Հայաստան», 1973: