| Այվազովսկի Հովհաննես Կոստանդինի | |
| Аивазовский Оганнес Костантинович | |
| |
| Այլ անուններ: | Այվազովսկի Իվան Գևորգի |
| Անգլերեն: | Ayvazovski Hovhannes |
| Հայերեն: | Այվազովսկի Հովհաննես Կոստանդինի |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 17(29).07.1817 |
| Ծննդավայրը: | Թեոդոսիա, Ղրիմ(Ռուսաստանի Կայսրություն) |
| Մահվան տարեթիվը: | 05(19).05. 1900 |
| Մահվան վայրը: | Թեոդոսիա, Ղրիմ(Ռուսաստանի Կայսրություն) |
| Համառոտ տվյալներ: Ծովանկարիչ: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1817թ. Հունիսի 17(29)-ին Թեոդոսիա քաղաքում, Ղրիմում, աղքատ հայ ընտանիքում։ Գաբրիել Կոստանդինի Այվազովսկու եղբայրն է: Թեոդոսիայի հայկական եկեղեցու մատյանում գրանցված է՝ «Գևորգ Այվազյանի որդի Հովհաննես»: :Մահացել է 1900թ. մայիսի 5(19)-ին Թեոդոսիա քաղաքում,թաղված է տեղի Սուրբ Սարգիս հայկական եկեղեցու բակում:Նրա շիրմաքարին մակագրված է՝ «Մահկանացու ծնեալ անմահ զիւրն յիշատակ եթող»՝ քաղված Խորենացու «Հայոց պատմությունից»:
Կրթություն
- Սովորել է Թեոդոսիայի հայկական ծխական դպրոցում:
- 1830-1833թթ.՝ Սիմֆերոպոլի ռուսական գիմնազիա:
- 1833-1837թթ՝ Ս. Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիա:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1844թ.՝ Ռուսաստանում նշանակվել է ծովային գլխավոր շտաբի գեղանկարիչ:
- 1869թ.Թիֆլիսում բացել է հայ իրականության մեջ առաջին գեղանկարչական ցուցահանդեսը:
- 1880թ.՝Ղրիմում բացել է պատկերասրահ:
- 1865թ. Ղրիմում բացել է գեղարվեստի դպրոց:
Ձեռքբերումներ
- 1844թ.՝ Ռուսաստանի Գեղարվեստի ակադեմիայի ակադեմիկոս:
- 1847թ.՝ Ռուսաստանի Գեղարվեստի ակադեմիայի Պրոֆեսոր:
- 1857թ.՝ Փարիզում Պատվո լեգեոն շքանշան:
- 1887-ից՝ Ռուսաստանի Գեղարվեստի ակադեմիայի պատվավոր անդամ:
- Հռոմի, Ֆլորեևցիւսյի, Շտուտգարտի, Ամստերդամի գեղարվեստական ակադեմիաների, Ռուսական աշխարհագրական ընկերության անդամ:
Այլ
- Մինչև 1843թ. նկարները ստորագրել է հայերեն՝ Հովհ. Հայվազովսկի, ապա՝ երբեմն Հովհ. Այվազովսկի կամ Օվաննես Այվազեան:
- 1840թ. եղել է Իտալիայում (նաև՝ Ս. Ղազար կղզում), Իսպանիայում, Ֆրանսիայում, Հոլանդիայում, Անգլիայում, մասնակցել ցուցահանդեսների, Փարիզում արժանացել ոսկե մեդալի:
- 1844թ.՝ վերադարձել է Ռուսաստան:
- 1845թ.-ից՝ բնակվել է Թեոդոսիայում:
- Ստեղծել 1853-56-ի Ղրիմի պատերազմին նվիրված մի շարք մարտանկարներ:
- Եղել է Աֆրիկայում, ԱՄՆ-ում, Ռուսաստանի ծայրամասերում, 1868թ.-ին՝ Կովկասում:
- Նյութապես օժանդակել է հույների, իտալացիների ազգային-ազատագրկան պայքարին, Գեղարվեստի ակադեմիայի աշակերտներին, բելոռուս ուսանողներին:
- Օգնել է հայկական ազգային կազմակերպություններին, դպրոցներին նվիրել նկարներ, կազմակերպել ցուցահանդեսներ:
- Ապաստան տվել և նյութապես օգնել է Ղրիմ փախած հայ գաղթականներին:
- Ստեղծել է շուրջ 6000 կտավ:
- Հայկական թեմաներով ստեղծել է տասնյակ կտավներ ու դիմանկարներ, պատկերել, Թիֆլիսի կենցաղը, Սևանա լիճը, Արարատը:
- Սկիզբ Է դրել և խթանել բնանկարչության զարգացմանը հայ կերպարվում:
- Ստեղծել է Աստվածաշնչի ու հայոց պատմության կարևոր իրադարձություններին նվիրված գործեր:
- 1900թ.-ին Ս. Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիայում հաստատվել է Այվազովսկու անվան կրթաթոշակ:
Նկարներ
Սինոպսկիի ճակատամարտը, 1853
Ապաստարան Օդդեսայում, Սև ծովի կողքին
Ափի մոտ հողմաղաց
Չերնոմորսկիի նավատորմը Թեոդոսիայում, 1839
Չեշմենսկի պատերազմը, 1848
Ծիածան
Ծովային ճակատամարտ Նավարինյի մոտ, 1846
Ծովային Ճակատամարտ, 1846
Կռիմի տեսարան
Երկկայմանավ Մերկուրին 1892
Գիորգիևյան Մենաստան Կաբո Ֆիոլենտ
Հարբորի ձկնորսական նավերը, 1854
Հիոսկի սթրայթի ճակատամարտը
Հողմաղաց ափի մոտ 1860
Հրաժեշտ 1869
Ջրերի վրա քայլողը 2
Ջրի վրա քայլողը
Կեռչ 1839
Լուսնի տեսարանը Բոսֆորից
Մեծ կասկադի տեսարանը Պետերհոֆից
Մերկուրիի գրավումը պատերազմից հետո, 1848
Մեսսինայի կալանավորը, 1877
Նավը Ծովում
Նավարկություն Վեսսել
Քայլող մարդիկ մայրամուտին
Սինոփսկի պատերազմը գիշերով, 1853
Նավերի խորտակումը
Փախուստ
Ռուսական Էսկադրոն, 1846
Թևերեի պարզում
Պետրոս Առաջինի այցը Նևա
Սայլակները ստեպում
Կայանում Ռաևի մատույցներում
Փրկություն
Շոգենավերի կռիվ Վեստա, 1877
9-րդ ալիք
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
- Շիշմանյան Ռ., Բնանկարն ու հայ նկարիչները, Երևան, 1958 թիվ էջ 32-76:
- Սարգսյան Մ., Հովհաննես Այվազովսկի, Երևան, 1967 թիվ:
- Մարտիկյան Ե., Հայ կերպարվեստի պատմություն, հատոր 2, Երևան, 1975 թիվ:
- Այվազովսկի (ալբոմ), Երևան, 1984 թիվ:
- Барсамов Н. С., И. К. Айвазовский, М„ 1967;
- Айвазовский. Документы и материалы, Е., 1967.