| Փանոսյան Ալեքսանդր Գևորգի | |
| Паносян Александр Геворкович | |
| |
| Այլ անուններ: | Ալփասլան |
| Անգլերեն: | Panosyan Aleksandr |
| Հայերեն: | Փանոսյան Ալեքսանդր Գևորգի |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 1859 |
| Ծննդավայրը: | Կոստանդնուպոլիս, Թուրքիա |
| Մահվան տարեթիվը: | 28.10.1919 |
| Մահվան վայրը: | Կոստանդնուպոլիս, Թուրքիա |
| Համառոտ տվյալներ: Բանաստեղծ, դրամատուրգ, թարգմանիչ, մանկագիր: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1859թ. Թուրքիայի Կոստանդնուպոլիս քաղաքում:
Կրթություն
- Ավարտել է Կոստանդնուպոլսի Նուպար-Շահնազարյան դպրոցը:
Աշխատանքային գործունեություն
- Վարել է կրթական և մշակութային գործունեություն։
Այլ
- Փանոսյանի ռոմանտիկ շնչով գրված բանաստեղծությունները տպագրվել են Կոստանդնուոլսի ու Փարիզի ֆրանսիական պարբերականներում։
- Մանկական բանաստեղծությունների առաջին՝ «Շողեր ու ցողեր» ժողովածուով Փանոսյանը արևմտահայ իրականությունում ճանաչվել է իբրև շնորհալի մանկագիր։
- Ալփասլանը ներբողել է կյանքի գեղեցկություններն ու վայելքը («Ի՜նչ փույթ», «Բաժակներ», «Առ Արուսյակ» ևն), բնության և սիրո զարթոնքը («Մատունք կուսին», «Աչերը», «Բերան կուսին»):
- Մանկական բանաստեղծություններում ձգտել է մատաղ սերունդին սիրել տալ կյանքն ու բնությունը, սովորեցնել մայրենի լեզուն («Աստծո մոմերը», «Խրթին հարցում», «Արդար բողոք», «Կաղանդն, որ չի գար»:
- 1880-ական թվականներին հանդես է եկել բազմաժանր գործերով (բանաստեղծություն, առակ, երգիծական մանրապատում, գրաքննադատություն, հայ հասարակական կյանքը վերլուծող հոդվածներ), որոնց մի զգալի մասը ամփոփվել է «Այգեկութ» և «Ազատ քնար» ժողովածուներում։
- Փանոսյանը գրել է նաև կատակերգություններ՝ «Թեկնածուներ», «Մագնիս», որոնք մի քանի անգամ բեմադրվել են Կոստանդնուպոլսում։
- Ֆրանսերեն է թարգմանել Մ.Նալբանդյանի, Մ.Պեշիկթաշլյանի, Պ.Դուրյանի, Գ.Զոհրապի, Ա.Չոպանյանի, Ե.Տեմիրճիպաշյանի գործերից:
- Գրել է նաև ֆրանսերեն:
- Երբեմն տուրք է տվել ձևապաշտությանը, բայց հրաժարվել է ռոմանտիկական վերացական պաթոսից, անդրերկրային թեմաներից:
Մատենագիտություն
- Փանոսյան Ա.Գ., Շողեր ու ցօղեր, մանկական բանաստեղծությունների ժողովածու, 1885:
- Փանոսյան Ա.Գ., Այգեկութ, ժողովածու, 1908:
- Փանոսյան Ա.Գ., Ազատ քնար, ժողովածու, 1908:
- Փանոսյան Ա.Գ., Թեկնածուներ, կատակերգություն:
- Փանոսյան Ա.Գ., Մագնիս (համահեղինակ` Սիպիլ), կատակերգություն:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ. Փանոսյան Ալեքսանդր:
- ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան: