| Փանոսյան Ալեքսանդր Գևորգի | |
| Паносян Александр Геворкович | |
| |
| Այլ անուններ: | Ալփասյան Ալեքսանդր |
| Անգլերեն: | Panosyan Aleksandr |
| Հայերեն: | Փանոսյան Ալեքսանդր Գևորգի |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 1859 |
| Ծննդավայրը: | Կոստանդնուպոլիս, Թուրքիա |
| Մահվան տարեթիվը: | 28.10.1919 |
| Մահվան վայրը: | Կոստանդնուպոլիս, Թուրքիա |
| Համառոտ տվյալներ: Բանաստեղծ, դրամատուրգ, թարգմանիչ, մանկագիր: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1859թ. Թուրքիայի Կոստանդնուպոլիս քաղաքում:
Կրթություն
- Ավարտել է Կոստանդնուպոլսի Նուպար-Շահնազարյան դպրոցը:
Աշխատանքային գործունեություն
- Վարել է կրթական և մշակութային գործունեություն։
- 1901թ.`<<Թեկնածուներ>>կատակերգությունը բեմադրվել է Կ.Պոլսում:
- 1909թ.`<<Մագնիս>>կատակերգություն (համահեղինակ`Սիպիլ ),բեմադրվել է Կ.Պոլսում:
- Ալփասլանը ներբողել է կյանքի գեղեցկություններն ու վայելքը («Ի՜նչ փույթ», «Բաժակներ», «Առ Արուսյակ» ևն), բնության և սիրո զարթոնքը («Մատունք կուսին», «Աչերը», «Բերան կուսին»):
- Մանկական բանաստեղծություններում ձգտել է մատաղ սերունդին սիրել տալ կյանքն ու բնությունը, սովորեցնել մայրենի լեզուն («Աստծո մոմերը», «Խրթին հարցում», «Արդար բողոք», «Կաղանդն, որ չի գար»:
Այլ
- Փանոսյանի ռոմանտիկ շնչով գրված բանաստեղծությունները տպագրվել են Կոստանդնուոլսի ու Փարիզի ֆրանսիական պարբերականներում։
- Մանկական բանաստեղծությունների առաջին՝ «Շողեր ու ցողեր» ժողովածուով Փանոսյանը արևմտահայ իրականությունում ճանաչվել է իբրև շնորհալի մանկագիր։
- 1880-ական թվականներին հանդես է եկել բազմաժանր գործերով (բանաստեղծություն, առակ, երգիծական մանրապատում, գրաքննադատություն, հայ հասարակական կյանքը վերլուծող հոդվածներ), որոնց մի զգալի մասը ամփոփվել է «Այգեկութ» և «Ազատ քնար» ժողովածուներում։
- Ֆրանսերեն է թարգմանել Մ.Նալբանդյանի, Մ.Պեշիկթաշլյանի, Պ.Դուրյանի, Գ.Զոհրապի, Ա.Չոպանյանի, Ե.Տեմիրճիպաշյանի գործերից:
- Գրել է նաև ֆրանսերեն:
- Երբեմն տուրք է տվել ձևապաշտությանը, բայց հրաժարվել է ռոմանտիկական վերացական պաթոսից, անդրերկրային թեմաներից:
։ Փանոսյանը գրել է նաև կատակերգություն ներ՝ «Թեկնածուներ» (1901), «Մագնիս» (1909, համահեղինակ՝ Սիպիլ), որոնք քանիցս բեմադրվել են Կ․ Պոլսում։ Ֆրանս, է թարգմանել Տիգրան Չուխաճյանի «Զեմիրե» (բեմ․ 1891, Կ․ Պոլիս) օպերայի լիբրետոն, Մ․ Նալբանդյանի «Երգ ազատության», Մ․ Պեշիկթաշլյանի «Հայ քաջորդին», «Մահ քաջորդվույն» բանաստեղծությունները, Պ․ Դուրյանո, Դ․ Զոհրապի, Ա․ Չոպանյանի, Ե․ Տեմիրճիպաշյանի գործերից, որոնք տպագրվել են տարբեր պարբերականներում։
Մատենագիտություն
- Փանոսյան Ա.Գ., Շողեր ու ցօղեր, մանկական բանաստեղծությունների ժողովածու, 1885:
- Փանոսյան Ա.Գ., Այգեկութ, ժողովածու, 1908:
- Փանոսյան Ա.Գ., Ազատ քնար, ժողովածու, 1908:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան: