| Աբրահամ Մամիկոնեից | |
| Авраам Мамиконеиц | |
| |
| Այլ անուններ: | Մամիկոնյան |
| Անգլերեն: | Abraham Mamikoneits |
| Հայերեն: | Աբրահամ Մամիկոնեից |
| Համառոտ տվյալներ: VI դարի մատենագիր: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծննդյան և մահվան տվյալները հայտնի չեն:
Աշխատանքային գործունեություն
- Եղել է Տարոնի հոգևոր առաջնորդ:
- Եղել է Հովհաննես Բ Գաբեղենցի] կաթողիկոսի աթոռակիցը:
Այլ
- Ստորագրել է որպես աթոռակից Հովհաննես Բ Գաբեղենցի (557–574) կաթողիկոսի՝ Սյունյաց և Աղվանից եպիսկոպոսներին ուղղված երկու թղթերի տակ («Գիրք թղթոց», էջ 78–84): Աղվանից Վաչագան Գ Բարեպաշտ թագավորի խնդրանքով գրել է «Թուղթ առ Վաչագան արքայ Աղուանից» և «Կանոնք Աբրահամու Մամիկոնէից եպիսկոպոսի առ Վաչագան Աղուանից արքայ» խրատականները:
- Աբրահամ Մամիկոնեիցը համարվում է նաև V դարի հույն եկեղեցական պատմագիր Սոկրատի երկի թարգմանիչը կամ խմբագրողը (Փոքր Սոկրատ կոչված խմբագրությունը): Նրա անունով մեզ է հասել «Պատմութիւն վասն ժողովոյն Եփեսոսի» երկը, որի մեկ այլ խմբագրությունը («Պատմութիւն ժողովոյն Եփեսոսի» կամ «Պատճառ հաւատոյ վասն տիեզերական և սուրբ ժողովոյն Եփեսոսի, և վասն անօրէնհայհոյությանն Նեստորի»)՝ Նաբովկ քաղաքի VI դարի ասորի հակաքաղկեդոնական եպիսկոպոս Փիլոքսենոս Նաբովկացու (Մաբուգեցի) անունով: Գրվածքը հայագիտության մեջ վերագրվել է կամ վերջինիս (Գարեգին Զարբհանալյան), կամ Վրթանես Քերթողին (Ներսես Ակինյան), կամ Աբրահամ Մամիկոնեիցուն (Բ. Սարգիսյան): Հայ եկեղեցական մատենագրության ուշագրավ գործերից է «Պատմութիւն վասն ժողովոյն Եփեսոսի» երկը, որն առատ նյութ է տալիս Կյուրեղ Ալեքսանդրացու և Նեստորի դավանական վեճի, Եփեսոսի Գ տիեզերական ժողովի, նրա գումարման հանգամանքների, ընթացքի, պետության վերաբերմունքի և միջամտության, կյուրեղյանների ու նեստորականների անհաշտ պայքարի մասին: Անցուդարձերի նկարագրությունից երևում է հեղինակի հակվածությունը դեպի կյուրեղյան-եփեսոսյան դավանությունը: Հայ մատենագրության մեջ գրվածքը եզակի է նշված պատմական դեպքերի հանգամանալի շարադրանքով:
Մատենագիտություն
- Աբրահամ Մամիկոնեից, Թուղթ առ Վաչագան արքայ Աղուանից, խրատական:
- Աբրահամ Մամիկոնեից, Կանոնք Աբրահամու Մամինոէից եպիսկոպոսի, խրատական:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- «Քրիստոնյա Հայաստան» հանրագիտարան, գլխ. խմբ. Հովհ. Այվազյան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Երևան, 2002 էջ 10-11:
- Հայկական համառոտ հանրագիտարան, հատոր 1, Ե., ՀԽՀ գլխավոր խմբագրություն, 1990, էջ 21:
- Զարբհանալեան Գ., Հայկական հին դպրութեան պատմութիւն, Վնտ., 1897:
- Ակինեան Ն., Վրթանէս վարդապետ Քերթող և իւր երկասիրութիւնները, Հանդէս ամսօրեայ, 1910, էջ 39–45:
- Անասյան Հ., Հայկական մատենագիտություն, հ. 1, Երևան, 1959:
- The History of the Caucasian Albanians by Movsés Dasxuranci. Translated by C. J. F. Dowsett, London, 1961.
- Սարգիսյան Բ., Աբրահամ Մամիկոնէից եպիսկոպոսն և իւր առ Վաչագան գրած թուղթն, Վենետիկ-Ս. Ղազար, 1899:
- ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ. Աբրահամ Մամիկոնեից:
- Աբրահամ Մամիկոնեից, Բանասիրության հանրագիտարան: