Ավգերյան Մկրտիչ Հայրապետի

Ավգերյան Մկրտիչ Հայրապետի
Авгерян Мкртич Айрапетович
Անգլերեն:	Avgeryan Mkrtich
Հայերեն:	Ավգերյան Մկրտիչ Հայրապետի
Ծննդյան տարեթիվը:	11.11.1762
Ծննդավայրը:	Անկարա, Թուրքիա
Մահվան տարեթիվը:	03.03.1854
Մահվան վայրը:	Վենետիկ, Իտալիա
Համառոտ տվյալներ: Լեզվաբան, բառարանագիր, աստվածաբան, թարգմանիչ:

Բովանդակություն

Կենսագրություն

Ծնվել է 1762թ. նոյեմբերի 11-ին Թուրքիայի Անկարա քաղաքում:

Մահացել է 1854թ. մարտի 3-ին Իտալիայի Վենետիկ քաղաքում:

Աշխատանքային գործունեություն

• Եղել է Մխիթարյան միաբանության խորհրդական, ընդհանուր աթոռակալ:
• Կազմել և խնբագրել է -ֆ տառի բառացանկը և հոդվածները, գրել է առաջաբանը և հավելվածը, անդրադարձել բառերի ստուգաբանությանը:
• Համառոտելով «Նոր հայկազեան բառարանը»՝ կազմել է «Առձեռն բառարան հայկազեան լեզուի» ձեռնարկը:
• Լատիներենից գրաբար է թարգմանել լատին եկեղեցու հայրերի և վարդպետների գործեր, հայերենից լատիներեն՝ Հայ եկեղեցու հայրերի երկեր:
• Գրել է կրոնաբարոյախոսական բնույթի չափազո և արձակ երկեր:

Ձեռքբերումներ

• 1786թ.՝ Վենետիկի Մխիթարյան միաբանության անդամ, քահանա:

Այլ

• Հարությոան Ավգերյանի եղբայրն է:
• Մկրտիչ Ավգերյանի առավել հայտնի երկերից է «Լիակատար վարք եւ վկայաբանութիւն Սրբոց, որք կան ի հին տօնացույցի եկեղեցւոյ Հայաստանեայց» աշխատությունը, որտեղ ամփոփված և լուսաբանված է «սրբերի կյանքը», տրված են բանասիրական վերլուծյություններ և ճշգրտումներ:
• Նրա գլուխգործոցը «Նոր բառգիրք հայկական լեզուի» կամ «Նոր հայկազեան բառարանն» է:
• Մկրտիչ Ավգերյանի որոշ երկեր գրված են արևմտահայերեն:

Մատենագիտություն

• Ավգերյան Մ.Հ., Քրիստոնէական վարդապետութիւն ոտանաւորեալ առ հեշտին մտառութիւն համբակաց..., Վնտ., 1805:
• Ավգերյան Մ.Հ., Լիակատար վարք եւ վկայաբանութիւն Սրբոց, որք կան ի հին տօնացույցի եկեղեցւոյ Հայաստանեայց, հ. 1-12, 1810-1815:
• Ավգերյան Մ.Հ., Աղօթագիրք կարճառօտ, Վնտ., 1832:
• Ավգերյան Մ.Հ., Նուէր սիրոյ առ ամենասուրբ կոյսն Մարիամ Աստուածածին, Վնտ., 1832:
• Ավգերյան Մ.Հ., Նոր բառգիրք հայկական լեզուի (Նոր հայկազեան բառարանն), հ. 1-2, 1836-1837 (համահեղինակ):
• Ավգերյան Մ.Հ., Առձեռն բառարան հայկազեան լեզուի, 1846:

Թարգմանություններ

• Հեթում Պատմիչ, Պատմութիւն թաթարաց, 1842:
• Սենեկա, Ճառք իմաստասիրականք, 1849:
• Փիլոն Եբրայեցու ճառերը և Եվսեբիոս Կեսարացու ճառերը (մաս 1-2,1818), գրաբարից լատիներեն (հունարեն բրագրերը կորած են):

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Հանգիստ հօր վարդապետի Մխիթարեան Աւգերեան հ. Մկրտչի, «Բազմավեպ», 1854, N 5:
• Մխիթարեան յոբելեան, Վնտ., 1901, էջ 101-108:
• Աղայան Է., Հայ լեզվաբանության պատմություն, Ե., 1958:
• Գասպարյան Գ., Հայ բառարանագրության պատմություն, Ե., 1968, էջ 121-133:
• ՀՍՀ, հատոր 1, Ե., 1974, էջ 608-609:
• Սուրեն Շտիկյան, Հայ նոր գրականության ժամանակագրություն (1850-1865), Ե., ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1983, էջ 114:
• Գառնիկ Ստեփանյան, Կենսագրական բառարան, հատոր Ա, Ե., «Հայաստան», 1973, էջ 127:
• «Քրիստոնյա Հայաստան» հանրագիտարան, Երևան, 2002։