| Ավգերյան Հարություն Հայրապետի | |
| Авгерян Арутюн Айрапетович | |
| |
| Անգլերեն: | Avgeryan Harutyun |
| Հայերեն: | Ավգերյան Հարություն Հայրապետի |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 1774 |
| Ծննդավայրը: | Անկարա, Թուրքիա |
| Մահվան տարեթիվը: | 24.11.1854 |
| Մահվան վայրը: | Վենետիկ, Իտալիա |
| Համառոտ տվյալներ: Լեզվաբան, բառարանագիր: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1774թ. հունիսին Թուրքիայի Անկարա քաղաքում:
Մահացել է 1854թ. նոյեմբերի 24-ին Իտալիայի Վենետիկ քաղաքում:
Աշխատանքային գործունեություն
- Մեծ ներդրում ունի բառարանագիտության մեջ:
- Եղել է Ջորջ Բայրոնի հայերենի ուսուցիչը և նրա հետ կազմել անգլ-հայերեն և հայ-անգլերեն քերականական ձեռնարկներ:
Ձեռքբերումներ
- 1792թ.՝ Վենետիկի Մխիթարյան միաբանության անդամ:
Այլ
- Մկրտիչ Ավգերյանի եղբայրն է:
- 1786թ. մեկնել է Վենետիկ:
- Տիրապետել է հունարենին, եբրայերենին, լատիներենին, իտալերենին, ֆրանսերենին, անգլերենին, հունգարերենին, գերմաներենին, թուրքերենին:
- Լեզվաբանական տեսակետից Հարություն Ավգերյանի ամենալիարժեք գործը «Բացատրութիւն չափուց եւ կշռոց նախնեաց, առաջնորդութեամբ Եպիփանու, Խորենացւոյ եւ Շիրակացւոյ» աշխատությունն է, որտեղ ստուգաբանել է պարսկերենից, հունարենից և այլ լեզուներից փոխառված 124 բառ, տվել է հնում օգտագործված չափերի և կշիռների բացատրությունը:
Մատենագիտություն
- Ավգերյան Հ.Հ., Բառարան համառօտ ի գաղղիականէ ի հայ, 1812:
- Ավգերյան Հ.Հ., Համառօտ նկարագիր Մխիթարեան միաբանութեան, Վնտ., 1819:
- Ավգերյան Հ.Հ., Բացատրութիւն չափուց եւ կշռոց նախնեաց, առաջնորդութեամբ Եպիփանու, Խորենացւոյ եւ Շիրակացւոյ, 1821:
- Ավգերյան Հ.Հ., Բառարան անգիերէն եւ հայերէն, 1821:
- Ավգերյան Հ.Հ., Բառարան հայերէն եւ անգղիերէն, 1825:
- Ավգերյան Հ.Հ., Բառգիրք ի գաղղիականէ ի հայ ի տաճիկ բարբառս, 1840:
- Ավգերյան Հ.Հ., Դավանութիւն եկեղեցւոյն Հայաստանեայց, Վնտ., 1845:
Թարգմանություններ
- Ներսես Լամբրոնեցի, Ատենախօսութիւն, 1812 (հայերենից իտալերեն):
- Ներսես Շնորհալի, Հաւատով խոստովանիմ, 1823 (հայերենից իտալերեն):
- Ջ. Միլտոն, Դրախտ կորուսեալը, 1824 (գրաբար):
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- Հանգիստ յաւիտենից տեառն հ. Հարութիւն Աւգեր վարդապետի Մխիթարեան ուխտէն, «Բազմավեպ», 1854, N 23:
- Մխիթարեան յոբելեան, Վնտ., 1901, էջ 108-113:
- Աղայան Է., Հայ լեզվաբանության պատմություն, հ. 1, Ե., 1958:
- Սուրեն Շտիկյան, Հայ նոր գրականության ժամանակագրություն (1850-1865), Ե., ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1983, էջ 118:
- Գառնիկ Ստեփանյան, Կենսագրական բառարան, հատոր Ա, Ե., «Հայաստան», 1973, էջ 127:
- Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:
- Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45: