| Էմին Մկրտիչ | |
| Фамилия Имя Отчество | |
| |
| Այլ անուններ: | Կարապետյան Մկրտիչ Հովսեփի |
| Անգլերեն: | Surname Name |
| Հայերեն: | Էմին Մկրտիչ |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 25.11.1815 |
| Ծննդավայրը: | Նոր Ջուղա, |
| Մահվան տարեթիվը: | 25.12.1890 |
| Մահվան վայրը: | Մոսկվա, Ռուսաստան |
| Համառոտ տվյալներ: Բանասեր, պատմաբան, մանկավարժ, թարգմանիչ: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1815թ. նոյեմբերի 25-ին Երկրի անվանում, քաղաքի կամ գյուղի անվանում:
Մահացել է 1890թ. դեկտեմբերի 25-ին Ռուսաստանի Մոսկվա քաղաքում:
Կրթություն
- Սովորել է Կալկաթայի Հայոց մարդասիրական ճեմարանում:
- 1834թ. ավարտել Է Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանը:
1838թ. ավարտել է Մոսկվայի համալսարանի փիլիսոփայության ֆակուլտետի բանասիրական բաժինը:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1838թ.-ից՝ Լազարյան ճեմարանի հայոց լեզվի ուսուցիչ:
- 1840թ.-ից՝ նաև տեսուչ:
- 1848-1855թթ.՝ ճեմարանի լիցեյական բաժանմունքի հայոց լեզվի և գրականության պրոֆեսոր:
- 1866-1869թթ.՝ Վլադիմիրյան նահանգի դպրոցների վերատեսուչ:
- 1870թ.՝ Մոսկվայի 5-րդ գիմնազիայի տնօրեն:
- 1871-1882թթ.՝ Լազարյան ճեմարանի պրոֆեսոր:
- 1883-1890թթ.՝ Հայագիտական ամբիոնի վարիչ:
Ձեռքբերումներ
- 2008թ.՝ պատմական գիտությունների թեկնածու:
- 2009թ.՝ Ակադեմիայի իսկական անդամ:
- 2012թ.՝ շքանշան «Վիլյամ Սարոյան»:
Այլ
- «Վեպք հնոյն Հայաստանի» ուսումնասիրությունը պատմաքննական գրականության առաջին փորձերից է՝ նվիրված ագգային վիպասանությանն ու վիպական երկերին:
- Էմինի մի շարք ուսումնասիրություններով հիմք դրվեց Հայաստանում օտար գաղութների և գաղթականության վերաբերյալ պատմությանը:
- Էմինը հիմնադրել է Լազարյան ճեմարանի մատենադարանը, առաջին անգամ հրատարակել է Ղազար Փարպեցու «Թուղթը», Մովսես Կաղանկատվացու «Պատմություն Աղվանից աշխարհի», Մխիթար Այրիվանեցու «Պատմություն Հայոց», Վարդան Արևելցու «Պատմություն տիեզերական» աշխատությունների քննական բնագրերը:
Նկարներ
նկարի նկարագրության տեքստ
Տեսանյութեր
Հրապարակումներ մամուլում
Մատենագիտություն
- Էմին Մկրտիչ, Քերականույթն հայկական լեզու, դասագիրք, 1846:
- Էմին Մկրտիչ, Ընտիր հատուածք քաղեալք ի գրոց նախնի եւ արդի մատենագրաց հայոց…, դասագիրք, 1849:
- Էմին Մկրտիչ, Վեպք հնոյն Հայաստանի, 1850:
- Էմին Մկրտիչ, Մովսես Խորենացի և հայոց հին վեպերը (ռուսերեն՝ 1881), 1886:
- Էմին Մկրտիչ, Մովսես Խորենացի եւ հին հայկական վեպ, 1887:
- Էմին Մկրտիչ, Ընդհանուր տեսություն հայոց հեթանոսական կրոնի, ռուսերեն, 1864 (թարգմանվել է ֆրանսերեն, որից էլ հայերեն՝ Հնախօսութիւնք ի վերայ հայկական հեթանոսութեանն, 1875):
- Էմին Մկրտիչ, Հետազոտութիւնք ի վերայ հայկական հեթանոսական, 1877:
- Էմին Մկրտիչ, Արա Գեղեցիկի մասին, ռուսերեն, 1858:
- Էմին Մկրտիչ, Վահագն վիշապաքաղը հայ դիցաբանության մեջ Ռիգ Վեդայի Ինդրա Vritrahan-ն է, ռուսերեն, 1873:
- Էմին Մկրտիչ, Հայկազանց տոհմական ցուցակ ըստ Հայոց պատմության Մովսիսի Խորենացվո ժամանակագրական աղյուսակ Մ. Չամչյանի, ռուսերեն, 1884:
- Էմին Մկրտիչ, Հրեա գաղթականությունը հին հայոց մեջ, 1880:
- Էմին Մկրտիչ, Մեդացիները հին Հայաստանում, ռուսերեն:
- Էմին Մկրտիչ, Ժյուլի Օպերտի՝ Աժդահակ բառի նոր բացատրությունը, ռուսերեն, 1880:
- Էմին Մկրտիչ, Արմավիր, ռուսերեն, 1882:
- Էմին Մկրտիչ, Թուղթը, 1853:
- Էմին Մկրտիչ, Պատմություն Աղվանից աշխարհի, 1860:
- Էմին Մկրտիչ, Պատմություն Հայոց, 1860:
- Էմին Մկրտիչ, Պատմություն տիեզերական, 1861:
- Էմին Մկրտիչ, երկերի ամբողջական հավաքածու, Մոսկվա, 1-3, 1893-1897:
- Էմին Մկրտիչ, Էմինյան ազգագրական ժողովածուն, 9 հատոր:
- Էմին Մկրտիչ, Երկասիրութիւններ հայոց լեզուի, գրականութեան եւ պատմութեան մասին (1840-1855), Մ., 1898:
Թարգմանություններ ռուսերենից
- Մովսես Խորենացի, Պատմություն Հայոց, 1858:
- Վարդան Արևելցի Պատմություն, 1861:
- Ստեփանոս Տարոնեցի Պատմություն, 1864:
Թարգմանություններ ֆրանսերենից
- Փավստոս Բուզանդի, Պատմություն Հայոց, 1867:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- Շահազիզ Ե., Մ. Հ. Էմին, Թ., 1900:
- Բատիկյան Լ., Մկրտիչ էմինը հայոց հին հեթանոսական կրոնի մասին, ԲԵՀ № 1, 1974:
- Beселовский Ю. А, Очерки армянской лигературы. истории и культуры, Е., 1972.
- ՄԿՐՏԻՉ ԷՄԻՆ:
- Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45: