| Գուսան Աշոտ | |
| Гусан Ашот | |
| |
| Այլ անուններ: | Դադալյան Աշոտ Հայրապետի |
| Անգլերեն: | Gusan Ashot |
| Հայերեն: | Գուսան Աշոտ |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 12.04.1907 |
| Ծննդավայրը: | Գորիս, Հայաստան |
| Մահվան տարեթիվը: | 28.01.1989 |
| Մահվան վայրը: | Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն |
| Համառոտ տվյալներ: Աշուղ: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1907թ. ապրիլի 12(25)-ին Հայաստանի Գորիս քաղաքում:
Մահացել է 1989թ. հունվարի 28-ին Հայաստանի Խորհրդային Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում:
Կրթություն
- Սովորել է Բաքվի Բաներիտ դպրոցում:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1928թ. եկել է Բաքվից վերադարձել է Զանգեզուր և զբաղվել գուսանությամբ:
- Իր ղեկավարած անսամբլով համերգներ է տվել ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ արտերկրում:
- Հյուսել է երգեր, որոնց հատուկ է թեմատիկ և ոճական բազմազանությունը:
Երգեր
- «Սյունաց սարեր»:
- «Պախրա»:
- «Հով սարեր, մով սարեր»:
- «Սարի սիրուն յար»:
- «Գուսանն էն է»:
- «Յար առանց քեզ»:
- «Սերս վանքում Տաթևի»:
Ձեռքբերումներ
- 1958թ.՝ ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ:
- 1967թ.՝ ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ:
- ՀԽՍՀ գրողների միության անդամ:
- ՀԽՍՀ կոմպոզիտորների միության անդամ:
- ԽՍՀՄ կոմպոզիտորների միության անդամ:
Այլ
- Հայրը՝ Հայրապետը, ռանչպար էր, ճանաչված որմնադիր։ Հայրապետը նաև լավ երգում էր: Աշոտի մայրը՝ Դիցուհին, հարուստ տոհմի դուստր էր: Նա նույնպես լավ ձայն ուներ: Մայրը փոքրիկ Աշոտի համար օրորոցային էր երգում, իսկ փոքրիկը դնդնում էր մոր հետ: Գուսանի մանկական հիշողությունների մեջ մնացել են մոր օրորոցայինները:
- Եղել է գառնարած: Վաղ հասակում զրկվել է մորից: 1921թ. ավագ եղբոր հետ տեղափոխվել է Բաքու: Բաքվում հովվական սրինգը փոխարինել է քամանչայով:
- 1948թ. բնակություն է հաստատել Երևանում:
- Աշոտի երգերը կատարվել են բազմաթիվ երգիչների կողմից, այդ թվում՝ Շարա Թալյանի, Վաղարշակ Սահակյանի, Հովհաննես Բադալյանի, Արև Բաղդասարյանի, Օֆելյան Համբարձումյանի, Ռուբեն Մաթևոսյանի, Բելլա Դարբինյանի և այլն:
- Մարմինն ամփոփված է Գորիս քաղաքի Լաստ սարի դիմացի բարձրունքում: Դա նրա ցանկությունն է եղել: Հայրենակիցները հոյակապ հուշակոթող են կառուցել, որը տեսանելի է քաղաքի բոլոր պատշգամբներից: Քաղաքի կենտրոնում 2005 թվականին կանգնեցվեց նրա մարմարյա կիսանդրին (գործ՝ Գետիկ Բաղդասարյանի):
Մեջբերումներ գուսան Աշոտի մասին
- «1938- ին էր, երբ լսեցի երիտասարդ Աշուղ Աշոտի երգը... Լսեցի, հուզվ եցի և ասացի. - Փա՜ռք աստծուն... Սյունյաց Գողթանի ոգին կենդանացել է...» Ավետիք Իսահակյան
- «Աշոտը և՛ մեծ բանաստեղծ է, և՛ մեծ երգահան: Նրա ստեղծագործությունը պարզ է, մաքուր, ձգող ու կանչող, ապրող ու հավերժող, ինչպես մեր Որոտնա լեռները ձյունագանգուր»: Համո Սահյան
- «Երգի ծնունդը, անշուշտ, ունի իր որոշակի օրինաչափությունները: Երգը սիրում է մարդկային զուլալ հատկություններ: Գուսան Աշոտի երգերի հմայիչ գծերից է դա: Նրա երգում լսվում է իր հոգու մաքրությունը, մտքի պարզությունն ու պայծառությունը, ու էլի մարդկային շատ գեղեցիկ հատկություններ»: Տաթևիկ Սազանդյան
- «Առանց Աշոտի բավական աղքատ կլիներ մեր գուսանական արվեստը: Նա եկավ, առավել սեր ու ջերմություն ավելացրեց գուսանական երգերին: Մենք նրանից շատ բան ունենք սովորելու...» Գուսան Շահեն
- «Գուսան Աշոտը Զանգեզուրի հանճարեղ զավակն էր, Գորիսի հարստությունը և այդ անկրկնելի քաղաքի պատմությունը»: Շչորս Դավթյան
Նկարներ
Աշոտի վաղամեռիկ կինը՝ Հասմիկը
Գուսանը կնոջ`երգչուհի Արաքսյա Ղալեչյանի հետ
Գուսանի հյուրն է Թովմաս Պողոսյանը
Գուսանը անվանի գրող Սուրեն Այվազյանի և մի խումբ համաքաղաքացիների հետ
Գուսանը երաժիշտ Վ.Գասպարյանի և Թ.Ալթունյանի անվան երգի-պարի համույթի մի խումբ անդամների հետ
Գուսանը և երգչուհի Սուսաննա Սաֆարյանը
Գուսանը և արձակագիր Էդուարդ Զոհրաբյանը
Գուսան Աշոտը, երգչուհի Սուսաննա Սաֆարյանը և Գորիսի քաղխորհրդի գործկոմի կուլտուրայի բաժնի վարիչ Գագիկ Ծատրյանը, 1987
Գորիսի բուժմիավորման գլխավոր բժիշկ Գ.Ս.Միրզոյանի հետ
Գուսան Աշոտի մահարձանը Գորիսում, հեղինակ` Սևադա Զաքարյան
Գուսան Աշոտի տունը Գորիսում
Դադալյանների տունը Հին Գորիսում (Վերին Շեն)
Գուսան Աշոտի կիսանդրին Գորիսում, գործ`Գետիկ Բաղդասարյանի
Գուսան Աշոտի անվան մշակույթի կենտրոնը Գորիսում
Գուսան Աշոտի հրատարակությունները
Տեսանյութեր
Հրապարակումներ մամուլում
Մատենագիտություն
- Աշոտ, Աշուղական երգեր, Երևան, Հայպետհրատ, 1946, 34 էջ:
- Աշոտ, Գուսանի սերը, Երևան, Հայպետհրատ, 1955, 128 էջ:
- Աշոտ, Գուսանի սերը (նոտագրված), Երևան, Հայպետհրատ, 1958, 152 էջ:
- Աշոտ, Սիրո կրակներ, Երևան, «Հայաստան», 1971, 130 էջ:
- Աշոտ, Սրտի նվագներ, Երևան, «Սովետական գրող», 1979, 112 էջ:
- Աշոտ, Ծովաստղիկս։ Երգեր առանց նվագակցության, Երևան, «Սովետական գրող», 1982, 263 էջ:
- Աշոտ, Լեռները կանչում են, Երևան, 1988:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- Անդրանիկ Ս. Կարապետյան, Գուսան Աշոտի բանաստեղծական աշխարհը, Գորիս, «Տաթև համալսարան» հրատարակչություն, 1995, 112 էջ:
- Հայկ Խաչատրյան, Գրական տեղեկատու, Ե., «Սովետական գրող», 1986, էջ 50:
- Գառնիկ Ստեփանյան, Կենսագրական բառարան, հատոր Ա, Ե., «Սովետական գրող», էջ 274:
- Краткая армянская энциклопедия. В 4-х т. Т 1. Ер., 1990. С.236.
- Գուսան Աշոտի կայքը:
- Գուսան Աշոտ, AV Production:
- Գուսան Աշոտի երգերը, Կրթական տեխնոլոգիաների ազգային կենտրոն:
- Գուսան Աշոտի երգերը, Հայկական ազգային երաժշտություն:
- Межрегиональная общественная организация "Давид Бек".
- Նկարները և տեղեկության մի մասը՝ Գուսան Աշոտի պաշտոնական կայքից: