| Թոփչյան Ալեքսանդր Էդուարդի | |
| Топчян Александр Эдвардович | |
| |
| Անգլերեն: | Topchyan Aleqsandr |
| Հայերեն: | Թոփչյան Ալեքսանդր Էդուարդի |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 07.09.1939 |
| Ծննդավայրը: | Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն |
| Համառոտ տվյալներ: Գրաքննադատ, թարգմանիչ, դրամատուրգ, արձակագիր: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1939թ. սեպտեմբերի 7-ին Խորհրդային Հայաստանի Երևան քաղաքում:
Կրթություն
- 1956թ. ավարտել է Երևանի Գ.Խանջյանի անվան թիվ 56 միջնակարգ դպրոցը:
- 1962թ. ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետը:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1962-1963թթ. աշխատել է «Պիոներ կանչ» պարբերականում` որպես գրական աշխատող:
- 1963-1965թթ. աշխատել է «Հայաստան» հրատարակչությունում:
- 1965-1966թթ. եղել է «Հայֆիլմ» կինոստուդիայի սցենարական-խմբագրական կոլեգիայի անդամ:
- 1975-1982թթ` գլխավոր խմբագիրը:
- 1966-1975թթ.` «Գարուն» ամսագրի խմբագրության բաժնի վարիչը:
- 1982-1989թթ.` Չարենցի անվան գրականության և արվեստի թանգարանի գրական բաժնի վարիչը:
- 1991-1995թթ` ՀՀ ԱԺ լրատվության հանձնաժողովի գլխավոր փորձագետ:
Գեղարվեստական գործեր
- Արտագերս:
- Այնտեղ:
- Եվ անգամ մահից հետո:
- Բանկ Օտոման:
- Բանկ օտոմանը, վեպ (թարգմանվել է ֆրանսերեն, ռուսերեն և ռումիներեն):
Ձեռքբերումներ
- 1986թ.՝ Ռ.Սևակի անվան մրցանակ:
- 1992թ.՝ ՀԳՄ Նալբանդյանի անվան մրցանակ:
- 2004թ.՝ Սբ. Էջմիածնի «Կանթեղ» մրցանակ:
- 2005թ.՝ ՀԳՄ Դ.Դեմիրճյանի անվան րցանակ:
- 2006թ.՝ ՀՀ նախագահի մրցանակ:
- 2009թ.՝ ՀՀ մշակույթի նախարարության ոսկե մեդալ:
- 2010թ.՝ Ֆրանսիայի կառավարության «Արվեստների և գրականության սպա» բարձրագույն շքանշան:
- 2012թ.՝ ՀՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ:
Այլ
- Գրականագետ Էդուարդ Թոփչյանի որդին է և դերասանուհի, արձակագիր Անահիտ Թոփչյանի ամուսինը:
- 1960-1980թթ. ընթացքում Հայաստանի, Մոսկվայի և միութենական այլ հանրապետությունների գրական մամուլում տպագրված հոդվածները նրան միութենական ճանաչում են բերել: Հրատարակել է մոտ 70 թարգմանական գրքեր, ժողովածուներ ու անթոլոգիաներ` ներկայացնելով ֆրանսիական և Բելգիայի ու Շվեյցարիայի ֆրանսագիր գրականության դասական և արդի հեղինակներին:
- 1999թ. հիմնել է «Էմիլ Վերհառն» մատենաշարը, որտեղ, նրա թարգմանությամբ, արդեն լույս են տեսել բելգիացի ֆրանսագիր հեղինակների քսան գրքեր ու ժողովածուներ:
- 1960-ական թթ.-ից հրապարակել է նաև սփյուռքահայ և արևմտահայ հեղինակների բազմաթիվ գրքեր ու ժողովածուներ:
- 1980-ականներից հանդես է եկել որպես դրամատուրգ և արձակագիր: Նրա պիեսները խաղացվել են Հայաստանում, Ֆրանսիայի, Գերմանիայի, Շվեյցարիայի, Կանադայի, ԱՄՆ-ի մի շարք քաղաքներում: Նրա հեղինակությամբ լույս են տեսել նաև մի քանի գեղարվեստական գրքեր:
- Հրատարակել է շուրջ 500 գրականագիտական հոդված մամուլում` նվիրված արդի գրականության հարցերին: Որպես գլխավոր խմբագիր և հրատարակության վարիչ, հրատարակել է Ռ.Սևակի, Շուշանյանի, Զարդարյանի, Սարաֆյանի և այլ հայ գրողների ստեղծագործությունները:
Նկարներ
Ալեքսանդր Թոփչյանը բելգիացի բանաստեղծ Մորիս Կարեմի տանը, Անդըրլեխտ, 2006թ.
Կնոջ` Անահիտ Թոփչյանի հետ
Կնոջ` Անահիտ Թոփչյանի հետ
Վիգեն Չալդրանյանի հետ
Սերգեյ Փարաջանովի հետ
Ալ. Թոփչյանը Նիկոլա Բուվիեի և Վահե Գոդելի հետ, 1994
Ռուբեն Մելիքի հետ, Փարիզ, 1988
Ժան-Բատիստ Բարոնյան հետ, Երևան, 2005
Լատվիացի բանաստեղծ Մարիս Չակլայսի հետ, 1986, Լիեպայա, Լատվիա
Ալ. Թոփչյանը Ժան-Պոլ Սարտրի, Սիմոն դը Բովուարի և հոր` Էդվարդ Թոփչյանի հետ, 1963, սեպտեմբեր, Լուսակերտ
Տեսանյութեր
Հրապարակումներ մամուլում
Մատենագիտություն
- Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:
- Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45:
Թարգմանություններ ռուսերենից և ֆրանսերենից
- Մոլիեր:
- Լարուշֆուկոյ:
- Լակլո:
- Ապոլիներ:
- Պրևեր:
- Կոկտո:
- Անու:
- Սագան:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի Հիմնարար գիտական գրադարան:
- ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի Հիմնարար գիտական գրադարան:
- Արտագերս: Պիեսներ, պատմվածքներ - Ալեքսանդր ...:
- Ի թիվս այլ ոճիրների: Նովելներ - Google Books:
- ԱԼԵՔՍԱՆԴՐ ԹՈՓՉՅԱՆ:
- Александр Топчян.