| Հովհաննիսյան Հովհաննես Մկրտչի | |
| Оганесян Оганес Мкртичевич | |
| |
| Անգլերեն: | Hovhannisyan Hovhannes |
| Հայերեն: | Հովհաննիսյան Հովհաննես Մկրտչի |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 14.04.1864 |
| Ծննդավայրը: | Վաղարշապատ, Հայաստանի Հանրապետություն |
| Մահվան տարեթիվը: | 29.09.1929 |
| Մահվան վայրը: | Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն |
| Համառոտ տվյալներ: Բանաստեղծ: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1864թ. ապրիլի 14(26).-ին Հայաստանի Հանրապետության Վաղարշապատ քաղաքում:
Մահացել է 1929թ. սեպտեմբերի 29-ին Հայաստանի Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում:
Կրթություն
- Նախնական կրթությունը ստացել է ծխական դպրոցում, ապա՝ Երևանի պրոգիմնազիայում։
- Սովորել է Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանում:
- 1888թ. ավարտել է ՄՊՀ լեզվագրական ֆակուլտետը:
Աշխատանքային գործունեություն
- Երկար տարիներ Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում դասավանդել է ռուս գրականություն և լեզու, ընդհանուր գրականություն, հունարեն։
- Դասավանդել է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում:
- 1918թ.՝ Բաքվի կոմունայի օրերին եղել է Բաքվի լուսբաժնի վարիչ:
- Եղել է Վաղարշապատի գավառի լուսբաժնի վարիչ:
- 1922թ. աշխատել է ՀԽՍՀ ժողկոմխորհի օրենսդրական հանձնաժողովում:
Ձեռքբերումներ
- Թաղված է Կոմիտասի անվան զբոսայգու պանթեոնում:
Այլ
- Հովհաննիսյանի բանաստեղծությունների առաջին ժողովածուն լույս է տեսել 1887թ.-ին:
- Նա արևելահայ բանաստեղծության նոր դպրոցի հիմնադիրն է, որի ներկայացուցիչները դարձան Հ. Թումանյանը, Ս. Իսահակյանը:
- Հովհաննիսյանի քնարական բանաստեղծությունների թեման սերն է, հայրենիքը, բնությունը:
- Սիրային բանաստեղծություններն աչքի են ընկնում մարդու և բնության կապի ներդաշնակությամբ: Նրա պոեզիան դեմոկրատական է, ժողովրդային։
- Նրա հայրենասիրական պոեզիան պատկերում է հայ ժողովրդի կրած տառապանքները, հատկանշում հերոսականությամբ ու լավատեսությամբ:
- Հայ պոեզիայում առաջինն է ճշմարտացիությամբ նկարագրել գյուղական կյանքը՝ իր ներքին հակասություններով:
- Հայրենիքի անձնվեր զինվորը, բանաստեղծի համոզմամբ, չպետք է հանձնվի հուսահատության ու լքման տրամադրություններին։ Բանաստեղծը, խորանալով հայոց պատմության և ժողովրդական զրույցների մեջ, ստեղծել է գործեր, որոնցով ոգևորել է ժամանակակիցներին։
- Հովհաննիսյանի «Սյունյաց իշխան» պոեմում նորովի է մեկնաբանել հայոց պատմության, մասնավորապես Վասակ Սյունու դերի հետ կապված որոշ հարցեր:
- Հովհաննիսյանը անհաշտ է եղել չարի հանդեպ:
- Նրա քնարերգության որոշ նմուշներ առնչվում են ժողովրդական բանահյուսությանը:
- Այդ սերը սկզբում ռոմանտիկական էր։ Հետագայում նա գրեց «Մայրս» (1896), «Տղմուտ» (1887), «Նոր զարուն» (1897) ռեալիստական գործերը, որոնք արտահայտում էին հայ ժողովրդի կրած տառապանքները։
- Հովհաննիսյանի բյուրեղային պարզության է հասցրել հայ նոր պոեզիան, հարստացրել հայ գրական լեզուն:
- Բնագրից թարգմանել է եվրոպական և ռուս գրականության դասականների՝ Հոմերոսի, Գյոթեի, Շիլլերի, Հյուգոյի, Պուշկինի, Լերմոնտովի, Նեկրասովի, Հայնեի, Պետեֆիի, Ուլանդի և այլոց երկերը։ Դրանցից մի քանիսը (Վ. Միրակոմլյա, «Անգրագետ», 1886, Ուլանդ, «Երգչի անեծքը», 1888 և այլն) ինքնուրույնի արժեք ունեն։
- 1948թ.-ից ծննդավայրում գործում է Հովհաննիսյանի տուն-թանգարանը:
- 1913թ. նշվեց բանաստեղծի գրական գործունեության 25-ամյակը
- Էջմիածնում Հովհաննիսյանի անունով կոչվել է դպրոց, Երևանում և ՀՀ այլ քաղաքներում՝ փողոցներ:
Մատենագիտություն
- Հովհաննիսյան Հ. Մ., Իզուր է հոգիս, իզուր, իմ հրեշտակ, բանաստեղծություն:
- Հովհաննիսյան Հ. Մ., Կուզեի լինել կարկաչուն վտակ, բանաստեղծություն:
- Հովհաննիսյան Հ. Մ., Տեսե՞լ ես արդյոք բլուրները, բանաստեղծություն:
- Հովհաննիսյան Հ. Մ., Մայրս, բանաստեղծություն:
- Հովհաննիսյան Հ. Մ., Տղմուտ, բանաստեղծություն:
- Հովհաննիսյան Հ. Մ., Նոր գարուն, բանաստեղծություն:
- Հովհաննիսյան Հ. Մ., Սարն ի վեր, բանաստեղծություն:
- Հովհաննիսյան Հ. Մ., Երկու ճանապարհ, բանաստեղծություն:
- Հովհաննիսյան Հ. Մ., Մնաք բարով, արև, գարուն, բանաստեղծություն:
- Հովհաննիսյան Հ. Մ., Գյուղի ժամը, բանաստեղծություն:
- Հովհաննիսյան Հ. Մ., Հատիկ, բանաստեղծություն:
- Հովհաննիսյան Հ. Մ., Արտավազդ, բանաստեղծություն:
- Հովհաննիսյան Հ. Մ., Վահագնի ծնունդը, բանաստեղծություն:
- Հովհաննիսյան Հ. Մ., Լուսավորչի կանթեղը, բանաստեղծություն:
- Հովհաննիսյան Հ. Մ., Արազն եկավ լափին տալով, բանաստեղծություն:
- Հովհաննիսյան Հ. Մ., Ալագյազ բարձր սարին, բանաստեղծություն:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
- Արսեն Տերտերյան, Հայոց նոր գրականության պատմություն։ 19-20-րդ դդ. (սղագրված դասախոսություններ ձեռագրի իրավունքով), պրակ 2, Հ. Հովհաննիսյան, Երևան, Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 1938, 80 էջ:
- Արսեն Տերտերյան, Հովհաննես Հովհաննիսյան, Սիրո և կարեկցության երգիչը (երեսնամյա հոբելյանի առթիվ), Երևան, տպարան «Լույս», 1912, 104 էջ։
- Ոտանավորներ:
- ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ:
- ArmenianHouse.org