Հարությունյան Սաղաթել Մամիկոնի
21:13, 10 Դեկտեմբերի 2014 տարբերակ, AniZakaryan (քննարկում | ներդրում)
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1921թ. մարտի 20-ին Հայաստանի Հանրապետության Արմավիրի մարզի Մոլլա Բայազետ (այժմ՝ Բամբակաշատ) գյուղում:
Մահացել է 2005թ. հունիսի 3-ին Հայաստանի Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում:
Կրթություն
- 1940թ. ավարտել է Երևանի մանկավարժական ուսումնարանը:
- 1941թ. ավարտել է ՀՊՄԻ-ն:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1939—1941թթ. ուսուցչություն է արել ՀԽՍՀ Աշտարակի և Հոկտեմբերյանի շրջաններում։
- 1946թ. հրահանգիչ և դասախոսական խմբի ղեկավար էր ՀԼԿԵՄ Կենտկոմում։
- Աշխատել է Շահումյանի (այժմ մտնում է Երևան քաղաքի շրջագծի մեջ) շրջանային «Նոր կյանք» թերթի խմբագրությունում որպես պատասխանատու քարտուղար։
- 1956–1969թթ. եղել է «Պիոներ» ամսագրի (նաև «Ծիծեռնակ» հանդեսի) գլխավոր խմբագիրը:
- 1969-1979թթ.՝ «Գրական թերթի» գլխավոր խմբագիր:
- 1976-1994թթ.՝ ՀԳՄ վարչության քարտուղար:
- 1978թ.-ից եղել է Հայաստանի գրողների միության վարչության քարտուղար։
Ձեռքբերումներ
- 1946թ.-ից՝ ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ:
- 1968թ.՝ ՀՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ:
- 1981թ.՝ ՀԳՄ Մ. Զորյանի անվան մրցանակ:
- Պարգևատրվել է Կարմիր աստղի շքանշանով:
- Ժողովուրդների բարեկամության շքանշան:
- Հայրենական պատերազմի I աստիճանի շքանշան:
- «Պատվո նշան» շքանշան։
Այլ
- Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին ծառայել է խորհրդային բանակում, եղել է սուզանավորդ, ապա՝ հրաձիգ։
- Գրել է քնարական բանաստեղծություններ:
- Հեղինակ է նաև պատմվածքների, վիպակների, հեքիաթ-վիպակների:
- Նրա «Միայն մարդն է ուղիղ քայլում» (1969) և «Դատավորը» (1976) պիեսները բեմադրվել են Երևանի Գ. Սունդուկյանի անվան թատրոնում, իսկ «Աղջիկը, Ծիպլին և Տիմբական» մանկական հեքիաթ-պիեսը 1979-ին բեմադրվել է Երևանի պատանի հանդիսատեսի թատրոնում։
- Հարությունյանի «Դատավորը» («Եթե քո աչքը պարզ է») պիեսը հրատարակվել է հունգարերեն և 1984-ին բեմադրվել Բուդապեշտի հեռուստատեսությամբ։
- Ռուսերեն լո՛յս են տեսել Ս. Հարությունյանի «Ժողովրդական բանակի զինվորը» (Երևան, 1956), «Ապրիլ» (Երևան, 1956), «Սրտի արահետով» (Մոսկվա, 1961), «Արև և ծով» (Մոսկվա, 1972), «Միայն մարդն է ուղիղ քայլում» (Մոսկվա, 1985), «Ծիպիլին, Տիմբական և ծիծաղը» (Մոսկվա, 1990) գրքերը։
Մատենագիտություն
- Հարությունյան Ս. Մ, Իմ ձայնով, բանաստեղծություններ, Երևան, «Սովետական գրող», 1947։
- Հարությունյան Ս. Մ, Չինական պատմվածքներ, Երևան, Հայպետհրատ, 1949։
- Հարությունյան Ս. Մ, Ապրիլ, բանաստեղծություններ, Երևան, Հայպետհրատ, 1952։
- Հարությունյան Ս. Մ, Հարյուրերորդ հիերոգլիֆը, պատմվածքներ, Երևան, Հայպետհրատ, 1955։
- Հարությունյան Ս. Մ, Հայրենի գյուղ, պոեմ, Երևան, Հայպետհրատ, 1956։
- Հարությունյան Ս. Մ, Թե ինչ է շշնջում առուն, բանաստեղծություններ, Երևան, Հայպետհրատ, 1958։
- Հարությունյան Ս. Մ, Արբանյակը Այգեստանում, պատմվածքներ, Երևան, Հայպետհրատ, 1959։
- Հարությունյան Ս. Մ, Սովետահայ գրականության ընտիր էջեր։ Պոեզիա (գրքում տեղ են գտել նաև Ս. Հարությանյանի մի քանի գործեր), Երևան, Հայպետհրատ, 1960։
- Հարությունյան Ս. Մ, Փունջ։ Սովետահայ մանկական գրականություն (գրքում գործեր ունի նաև Ս. Հարությունյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1961։
- Հարությունյան Ս. Մ, Տիմբո-Բումո, Տիմբա-Կում, Երևան, Հայպետհրատ, 1962։
- Հարությունյան Ս. Մ, Արև ու ծով, բանաստեղծություններ, Երևան, Հայպետհրատ, 1964։
- Հարությունյան Ս. Մ, Կյանքը սկուտեղի վրա, Երևան, «Հայաստան», 1966։
- Հարությունյան Ս. Մ, Մի անմորուք Ձմեռ պապի, Երևան, «Հայաստան», 1969։
- Հարությունյան Ս. Մ, Իմ պատուհանը, բանաստեղծություններ, Երևան, «Հայաստան», 1971։
- Հարությունյան Ս. Մ, Զանգակներ (ժողովածուում գործեր անի նաև Ս. Հարությանյանը), Երևան, «Հայաստան», 1974։
- Հարությունյան Ս. Մ, Միայն մարդն է ուղիղ քայլում... Եթե քո աչքը պարզ է... Դեռ կգա մեր զրահապատը... (դրամաներ), Երևան. «Հայաստան», 1975:
- Հարությունյան Ս. Մ, Եթե քո աչքը պարզ է։ Բանաստեղծություններ, պիեսներ, Երևան, «Սովետական գոող», 1979։
- Հարությունյան Ս. Մ, Թևեր, վիպակներ, Երևան, «Սովետական գրող», 1982։
- Հարությունյան Ս. Մ, Ծիածան։ Բանաստեղծությունների ժողովածուն ամփոփում է 15 հանրապետությանների մանկագիրների լավագույն գործերը (գրքում գործեր ունի նաև Ս. Հարությունյանը), *Երևան, «Սովետական գրող», 1982։
- Հարությունյան Ս. Մ, Վաղը դպրոց ենք գնալու, ժողովածուում գործեր անի նաև Ս. Հարությունյանը, Երևան, «Լույս», 1982։
- Հարությունյան Ս. Մ, Ծիպիլին, Տիմբական և ծիծաղը, հեքիաթ-վիպակ, Երևան, «Սովետական գրող», 1985։
Թարգմանություններ
- Գյալչեչեկ (թաթարական ժողովրդական հեքիաթներ), Երևան, Հայպետհրատ, 1954։
- Ուկրաինական քնար։ Բանաստեղծություններ (մի մասը թարգմանել է Ս. Հարությունյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1954։
- Վլադիմիր Մայակովսկի, Հատընտիր (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Ս. Հարությունյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1955։
- Լև Կասիլ, Վաղ արշալույս, Երևան, Հայպետհրատ, 1957։
- Ջաննի Ռոդարի, Չիպոլինոյի արկածները (վիպակ), Երևան, Հայպետհրատ, 1957։
- Միխայիլ Իսակովսկի, Հատընտիր (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Ս. Հարությունյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1958։
- Վերա Զվյագինցևա, Ձմեռային աստղ (բանաստեղծություններ, որոնց մի մասը թարգմանել է Ս. Հարությունյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1960։
- Ջաննի Ռոդարի, Երկնագույն նետի ճանապարհորդությունը, Երևան, Հայպետհրատ, 1961։
- Իրժի Տրնկա, Իոսիֆ Մենզել, Գնդլիկ արջուկը կրկեսում (պատմվածք), Երևան, Հայպետհրատ, 1964։
- Իրժի Տրնկա, Իոսիֆ Մենզել, Գնդլիկ արջուկը խաղալիքների աշխարհում (հեքիաթ), Երևան, «Հայաստան», 1965։
- Սենտ-Էքսյապերի, Փոքրիկ իշխանը, Երևան, «Հայաստան», 1967։
- Ջաննի Ռոդարի, Ջելսեմինոն խաբեբաների աշխարհում, Երևան, «Հայաստան», 1969։
- Ողջույն քեզ, Հայաստան։ Աշխարհի բանաստեղծները Սովետական Հայաստանի մասին (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել ե Ս. Հարությունյանը), Երևան, *ՀԿԿ Կենտկոմի հրատարակություն, 1970։
- Վլադիմիր Մայակովսկի, Այս մասին, Երևան, «Հայաստան», 1971։
Տաջիկական քնար (մի մասը թարգմանել է Ս. Հարությունյանը), Երևան, «Հայաստան», 1973։
- Ռուս դասականների գրադարան։ Վլադիմիր Մայակովսկի, Հատընտիր (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Ս. Հարությունյանը), Երևան, «Սովետական գրող», 1982։
- Քնար եղբայրության: Ուկրաինայի բանաստեղծները Հայաստանի մասին (ժողովածուի մի մասը թարգմանել է Ս. Հարությունյանը), Երևան, ՀՍՍՀ Գրքասերների ընկերություն-«Սովետական գրող», 1983։
- Վրացական պոեզիա (ժողովածուի մի մասը թարգմանել է Ս. Հարությունյանը), Երևան, Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 1983։
- Ջաննի Ռոդարի, Չիպոլինոյի արկածները, Երևան, «Սովետական գրող», 1983։
- Ջաննի Ռոդարի, Ջելսեմինոն խաբեբաների աշխարհում, Երևան, «Արևիկ», 1990։
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
- Բանասիրության հանրագիտարան: