Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1863թ. Վրաստանի մայրաքաղաք Թիֆլիսում:
Մահացել է 1928թ. դեկտեմբերի 30-ին Վրաստանի մայրաքաղաք Թիֆլիսում:
Կրթություն
- 1883թ. ավարտել է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցը:
- Կրթությունը շարունակել է Գերմանիայում. ունկնդրել Այզենախի (Թյուրինգիա) ուսուցչական սեմինարիայի դասընթացները:
- Սովորել է Լայպցիգի և Ենայի համալսարանների փիլիսոփայության ֆակուլտետներում:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1888թ. դասավանդել է Թիֆլիսի Ներսիսյան, Հովնանյան, Գայանյան դպրոցներում:
Ձեռքբերումներ
- 1928թ. պարգևատրվել է Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանով:
Այլ
- Մասնակցել է ազգային, հասարակական, հրատարակչական, բարեգործական և այլ ընկերությունների միությունների աշխատանքներին:
- Ուսումնասիրությունները նվիրված են հոգեբանությանը, բարոյադաստիրակչական և գեղագիտական հարցերին:
- Հարությունյանը հայ իրականության մեջ փորձարարական մանկավարժության հիմնադիրներից է, մանկավարժական հոդվածների, դասավանդման կանոնների ու ծրագրերի, մեթոդական ձեռնարկների հեղինակ:
- Մասնակցել է Լայպցիգի հայ ակադեմիական, Կովկասի հայ գրողների, ուսուցիչների, ազգագրական, հրատարակչական, բարեգործական և այլ ընկերությունների ու միությունների աշխատանքներին:
- Հարությունյանը հայ և համաշխարհային գրականությանը (Գաբրիել Սունդուկյան, Ռ. Պերպերյան, Վրթանես Փափազյան, Գյոթե, Ժան-Ժակ Ռուսո, Անտոն Չեխով, Մաքսիմ Գորկի) նվիրված բազմաթիվ գրաքննադատական հոդվածների հեղինակ է:
- Հայերեն է թարգմանել գեղարվեստական ու գիտական աշխատություններ:
- Աշխատությունները հրատարակվել են նաև «Լ.», «Լորդ», «Պանդուխտ ռուսահայ», «Ի. Հ.», «Բրիչ», «Գյուղասեր», «Մանկավարժ» ծածկանուններով:
- Հարությունյանը քննել է նաև բարոյադաստիարակչական, գեղագիտական և այլ հարցեր (հումանիզմ, անհատական, ազգագրական ու համամարդկային երջանկություն ևն), ուսումնասիրել նաև հայ և համաշխարհային գրականություն։
Մատենագիտություն
- Հարությունյան Ի. Ղ., Հայոց գիրը, Թիֆլիս, 1892:
- Հարությունյան Ի. Ղ., Համառոտ տրամաբանություն, Տփխիս, 1895:
- Հարությունյան Ի. Ղ., Ծաղկոց, Թիֆլիս, 1901:
- Հարությունյան Ի. Ղ., Ձեռնարկ հոգեբանության, Տփխիս, 1911:
- Հարությունյան Ի. Ղ., Իմ օրագիրը, Թիֆլիս, 1911:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
- Բանասիրության հանրագիտարան: