| Ազիր | |
| Азира | |
| |
| Այլ անուններ: | Աբրահամյան Աբրահամ Դավթի |
| Անգլերեն: | Azir |
| Հայերեն: | Ազիր |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 1845 |
| Ծննդավայրը: | Շուլավեր, Վրաստան |
| Մահվան տարեթիվը: | 1922 |
| Մահվան վայրը: | Թիֆլիս, Վրաստան |
| Համառոտ տվյալներ: Աշուղ: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1845թ. Վրաստանի Թիֆլիսի նահանգի Բորչալուի գավառի Շուլավեր գյուղում:
Մահացել է 1922թ. Վրաստանի մայրաքաղաք Թիֆլիսում:
Աշխատանքային գործունեություն
- Ստեղծագործել է հայերեն և ռուսրերեն, նագել քամանչա, եղել աշուղների համքարության ուստաբաշի:
- Գրել է երգեր, բանաստեղծություններ, պիեսներ, պատմվածքներ:
- Գրել է հոդվածներ «Իվերիա» և «Կվալի» ամսագրերի համար:
Այլ
- Ծնվել է Ղարաբաղից գաղթած Դավիթ Աբրահամյանի ընտանիքում: Մայրը՝ Թամարա Կանդարելին, վրացուհի էր, այդ պատճառով տանը խոսում էին և՛ հայերեն, և՛ վրացերեն:
- Ազիրին անվանում էին «Հին Թիֆլիսի նոր Սայաթ-Նովա»:
- Շատ հանրահայտ աշուղ էր: Նրա ստեղծագործությունները հնչում էին և՛ տոնակատարություններին, և՛ հուղարկավորության արարողություններին: Շատ մարդիկ նրա երգերի շնորհիվ սկսել են գրքեր կարդալ:
- 1920թ. Թիֆլիսում նշվում է Ազիրի ստեղծագործական կյանքի 50-ամյակը: Երեկույթին ներկա էին Հայաստանի և Վրաստանի բազմաթիվ գրողներ, պոետներ և հանրահայտ մշակութային գործիչներ: Իր ելույթի ժամանակ Ազիրն ասում է. «Ո՞վ եմ ես, անցյալի ստվե՞րը և ապագայի ուրվականը»:
- Ազիրը գրել է բանաստեղծություններ, երգեր, պատմվածքներ հայերեն և վրացերեն: Նրա առաջին բանաստեղծությունները հրատարակվել են 1868թ.: Լույս են տեսել նաև նրա երգերով ձայնասկավառակներ:
- Գրել է նաև պիեսներ, ինչպիսիք են «Աշուղը», «Սովորությունը», «Գրպանահատը»:
- Հանրահայտ «Սուլիկո» երգի հեղինակն է (խոսք՝ Ա. Ծերեթելու):
- 1892-1914թթ. Ազիրի ստեղծագործությունների 10 ժողովածու (հայերեն և վրացերեն) տպագրվել են Մոսկվայում և Թիֆլիսում: Դրանք պահվում են Ռուսաստանի ազգային գրադարանում:
- Ազիրը չի ստացել բավական կրթություն, բայց միշտ ձգտել է գիտությանը: Նա շատ բան է մարդկանց սովորեցրել իր ստեղծագործություններով: Մեծ աշխատանք է կատարել գրագիտության տարածման համար:
- Ցավոք, Ազիրն իր ստեղծագործություններին չէր վերաբերվում բավականաչափ հոգատարությամբ, այդ իսկ պատճառով դրանց մի մասը մեզ չի հասել:
- Իր բանաստեղծություններն անգիր գիտեր: Սակայն եթե գրի էր առնում դրանք թղթի վրա, երբեք չէր կարողանում ընթերցել:
- Ազիրի վաղ շրջանի բանաստեղծությունները սիրային լիրիկա են: Ինչպես յուրաքանչյուր երիտասարդ բանաստեղծ, հատկապես Արևելքում, նա երգում էր կանացի գեղեցկություն, սեր, տանջանքներ:
- Ազիրի անունով փողոց է կոչվել Թբիլիսիում:
- Թաղված է Խոջիվանքում:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- Мамулов С.С. Армяне в Грузии. Книга вторая. Москва. 2002.
- К 85-летию со дня смерти.