| Հարեթ Սպիրու Կոստաքեի | |
| Харет Спиру Шостакович | |
| |
| Անգլերեն: | Haret Spiru |
| Հայերեն: | Հարեթ Սպիրու Կոստաքեի |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 15.02.1851 |
| Ծննդավայրը: | Յասսի, Ռումինիա |
| Մահվան տարեթիվը: | 17.12.1912 |
| Մահվան վայրը: | Բուխարեստ, Ռումինիա |
| Համառոտ տվյալներ: Մաթեմատիկոս, սոցիոլոգ, աստղագետ, պետական, հասարակական գործիչ: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1851թ. փետրվարի 15-ին Ռումինիայի Յասսի քաղաքում:
Մահացել է 1912թ. դեկտեմբերի 17-ին Ռումինիայի մայրաքաղաք Բուխարեստում:
Կրթություն
- 1872թ. ավարտել է Բուխարեստի համալսարանի ֆիզմաթ բաժինը:
Աշխատանքային գործունեություն
1885-1888 թվականներին եղել է լուսավորության նախարարության ընդհանուր քարտուղար:
- 1897-1899թթ., 1901-1904թթ., 1907-1910թթ.՝ Ռումինիայի դավանությունների և հանրային կրթության նախարար:
Ձեռքբերումներ
- 1882թ.՝ Ռումինիայի ակադեմիայի անդամ:
Այլ
- Սպիրու Հարեթը մեծ դեր է խաղացել երկրի 19-րդ դարի վերջի 20-րդ դարի սկզբի սոցիալ-քաղաքական և մշակութային կյանքում։
- «Մոլորակային ուղեծրերի մեծ առանցքների անփոխելիության մասին» դոկտորական ատենախոսության մեջ ապացուցել է, որ գոյություն ունի մոլորակային ուղեծրերի մեծ առանցքների դարավոր փոփոխություն և, հետևաբար, մոլորակային համակարգում ևս անկայունություն է տիրում:
- Ա. Պուանկարեն նրա աշխատությունը համարել է այդ բնագավառի լուրջ ներդրում:
- Նրա նախաձեռնությամբ ու ղեկավարությամբ հիմնադրվել են ռումինական նոր տիպի դպրոցներ, վերակազմվել հանրային կրթությունը, ուսուցման մեթոդները և ծրգրերը:
- Հարեթն իր բացահայտ համակրանքն է արտահայտել ժողովրդական զանգվածների, հատկապես գյուղացիության նկատմամբ։ Ելնելով երկրի ագրարային վիճակից և հողային հարաբերություններից՝ առաջարկել է հողային հարցի լուծման, թեև ոչ ռացիոնալ, սակայն գյուղացիության դրությունը բարելավող եղանակներ։ Հարեթը կանխատեսում էր գյուղացիական շարժման վերելքը և դեմ էր դրանց դեմ ձեռնարկվող միջոցառումներին։
- Հրատարակվել է Հարեթի գործերի 6 հատոր։
- Նրա «Եռանկյունաչափություն» դասագիրքը մոտ 75 տարի, մասնակի փոփոխություններով դասավանդվել է Ռումինիայի դպրոցներում:
- Հիմնադրել է Ռումինիայի առաջադիմական բնույթի մատենաշար, հանդես, լրագիր:
- Նրա «Սոցիալական մեխանիկա» աշխատությունը սոցիոլոգիան մաթեմատիկանացնելու առաջին փորձերից է:
- Նրա հուշարձանը կանգնեցված է Բուխարեստում:
- Լուսնի խառնարաններից մեկը կոչվում է Հարեթի անունով:
- 1976թ.՝ ՅՈՒՆԵՍԿՈ-ն նշել է նրա ծննդյան 125-ամյակը:
Նկարներ
Մատենագիտություն
- Հարեթ Ս. Կ., Մոլորակային ուղեծրերի մեծ առանցքների անփոխելիության մասին, ատենախոսություն, 1878:
- Հարեթ Ս. Կ., Տարեկան ընդհանուր հաշվետվություն հանրակրթական ուսուցման մասին, 1884:
- Հարեթ Ս. Կ., Կրթական օրենքի նախագիծ, 1896:
- Հարեթ Ս. Կ., Եռանկյունաչափություն, դասագիրք, 1873:
- Հարեթ Ս. Կ., Սոցիալական մեխանիկա, աշխատություն, 1910, 1911:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005: