| Գյուտ Ա Արահեզացի | |
| Гют А Араезаци | |
| |
| Այլ անուններ: | Ոթմսեցի, սուրբ Գյուտ Արահեզացի |
| Անգլերեն: | Gyut I Aahezatsi |
| Հայերեն: | Գյուտ Ա Արահեզացի |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 400 |
| Ծննդավայրը: | Արահեզ, Տայք |
| Մահվան տարեթիվը: | 478 |
| Համառոտ տվյալներ: Ամենայն հայոց կաթողիկոս: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է մոտ 400թ. Տայքի նահանգի Արահեզ գյուղում:
Մահացել է 478թ.:
Կրթություն
- Եղել է Սահակ-Մեսրոպյան կրտսեր աշակերտներից:
- Ստացել է նաև հունական կրթություն:
Աշխատանքային գործունեություն
- Կարգադրվել է Վանանդի եպիսկոպոս՝ Գադ անունով: (նստավայրը՝ Ոթմուս):
- 444թ. մասնակցել է Շահապիվանի, իսկ 449թ.՝ Արտաշատի ժողովներին:
- 461թ. կաթողիկոսական գահ է բարձրացել Պարսից արքա Պերոզի և Հայաստանի մարզպան Ատրորմիզդ Արշակունու համաձայնությամբ:
- 462թ. շուքով դիմավորել, Վաղարշապատի կաթողիկե եկեղեցում օրհնել և փառաբանել է Ավարայրի ճակատամարտի (451) մասնակից, պարսակական գերեվարությունից վերադարձած նախարարներին:
- Տոնացույց է մտցրել Ավարայրի նահատակների հիշատակի օրը՝ իբրև Վարդանանց տոն:
- Ձեռնամուխ է եղել եկեղեցական բարենորոգումների, պայքարել է նեստորականության դեմ:
- Նրա խնդրանքով Դավիթ Անհաղթը, ի պաշտպանություն ուղղափառ վարդապետության, գրել է «Բարձր ացուցէք» սկսվածքով ներբողը:
- 476թ. նրա օրոք կաթողիկոսական նստավայր է դարձել Դվինը:
Այլ
- Հաջորդել է Մովսես Ա Մանազկերտցուն:
- Աղվանքում քրիստոնեության հռչակման հետ կապված, նամակ է գրել Աղվանից Վաչե թագավորին և ամրապնդել նրա քրիստոնեական հավատքը:
- Գադիշո Խոռխոռունու կողմից ամբաստանվել է՝ իբրև տերությանն անհավատարիմ, ինչի համար Սասանյան Պերոզ թագավորի հրամանով 471թ. կանչվել է Տիզբոն, զրկվել հայրապետական իշխանությունից և աքսորվել: Հայերի ընդվզումից անհանգստացած՝ արքունիքը հարկադրված Գյուտ Ա կաթողիկոսին ազատ է արձակել: Վերադարձել է հայրենիք, հաստատվել Ոթմուսում:
- Թաղված է Վանանդի գավառի Ոթմուս գյուղում:
- Կաթողիկոսական գահին նրան հաջորդել է Հովհաննես Ա Մանդակունին:
- Գյուտ Ա կաթողիկոսը դասվել է հայ եկեղեցու սրբերի շարքը:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- «Քրիստոնյա Հայաստան» հանրագիտարան, Երևան, 2002:
- Գյուտ Ա Արահեզացի, Արա Նախշքարյան: