| Հալաբյան Կարո Սիմոնի | |
| Алабян Каро Семёнович | |
| |
| Անգլերեն: | Halabyan Karo |
| Հայերեն: | Հալաբյան Կարո Սիմոնի |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 14.07.1897 |
| Ծննդավայրը: | Ելիզավետապոլ, Ադրբեջան |
| Մահվան տարեթիվը: | 05.01.1959 |
| Մահվան վայրը: | Մոսկվա, Ռուսաստան |
| Համառոտ տվյալներ: Ճարտարապետ, նկարիչ: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1897թ. հուլիսի 14(26).-ին Ադրբեջանի Ելիզավետապոլ քաղաքում:
Մահացել է 1959թ. հունվարի 5-ին Ռուսաստանի մայրաքաղաք Մոսկվայում:
Կրթություն
- 1917թ. ավարտել է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցը:
- 1929թ. ավարտել է Մոսկվայի ՎԽՈՒՏԵԻՆ-ը:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1920-1923թթ. աշխատել է «Հայկավռոստա»-ում և ՀԿԿ կենտկոմում:
- 1929-1931թթ. ղեկավարել է Հայաստանի առաջին նախագծային հաստատությունը՝ Պետնախագիծ ինստիտուտը, ճարտարապետներ Մ. Մազմանյանի, Գ. Քոչարի հետ ծավալել Հայաստանի բնակավայրերի հատակագծման, կառուցապատման լայնածավալ աշխատանք, նախագծել Կառուցողների ակումբ (այժմ՝ Ռուսաստանի թատրոսնի և ՀՀ Օլիմպիական կոմիտեի շենքերը 1929-1930թթ.), 1929-1930թթ.՝ երկրաբանական վարչության շենքը:
- 1939-1959թթ.՝ ԽՍՀՄ ճարտարապետական ակադեմիայի ակադեմիկոս:
- 1949-1953թթ.՝ փոխնախագահ:
- 1929թ. եղել է Պրոլետարական ճարտարապետների համառուսաստանյան ընկերությանը (ՎՕՊՐԱ) հիմնադիրը:
- 1932-1950թթ.՝ ԽՍՀՄ ճարտարապետների միության պատասխանատու քարտուղար:
- 1933-1948թթ.՝ “Архитектура СССР” ամսագրի պատասխանատու խմբագիր:
- Եղել է ճարտարապետների միջազգային միության ստեղծողներից:
- 1936թ.՝ ճարտարապետների Բրիտանական թագավորական ինստիտուտի պատվավոր թղթակից անդամ:
- 1937-1950թթ.՝ ԽՍՀՄ ԳԽ պատգամավոր:
Շինություններ
- 1928– 1929թթ. Երևանում նախագծել է Կառուցողների ակումբը (այժմ՝ Կոնստանտին Ստանիսլավսկու անվան ռուսական թատրոնի և Օլիմպիական կոմիտեի շենքերը):
- 1929–30թթ.՝ Երկրաբանական վարչության շենքը:
- 1930-1932թթ.՝ Երևանի ջրէկ-ի բնակելի «շախմատաձև» տունը:
- 1930թ.՝ Ղարաքիլիսայի գլխավոր հատակագիծը:
- Նշանավոր կառույցներից են 1934-1940թթ.՝ հնգաթև աստղի ձևով Մոսկվայում կառուցված խորհրդային բանակի թատրոնը:
- 1939թ.՝ Նյու Յորքի միջազգային ցուցահանդեսի ԽՍՅՄ տաղավարը:
- ՀԽՍՀ տաղավարը Մոսկվայի համամիութենական գյուղատնտեսական ցուցահանդեսում 1939թ., 1945թ. Ս. Սաֆարյանի հետ:
- 1950-1951թթ. նախագծել Սոչիի ծովային կայարանը( Լ. Կարլիկի հետ, իրականացվել է 1954թ.-ին), կյանքի երջին տարիներին՝ Մոսկվայի Խիմկի-Խովրինո խոշոր բնակելի զանգվածը (կառուցապատվել է 1960-ական թթ.):
Ձեռքբերումներ
- 1948թ.՝ ճարտարապետության դոկտոր:
- 1940թ.՝ ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ:
- Յյու Յորքի պատվավոր քաղաքացի կոչում:
Այլ
- 1932թ-ից ապրել և ստեղծագործել է Մոսկվայում:
- Հայրենական պատերազմի տարիներին գլխավորել է ճարտարապետական ակադեմիային առնթեր հատուկ արվեստանոցը՝ նախագծելով երկրի կարևորագույն արդյունաբերական պաշտպանական կառույցների քողարկումը:
- Նրա ղեկավարությամբ է մշակվել Վոլգոգրադի Վերականգնման նախագիծը (գլխավոր հատակագիծը՝ 1945), հետպատերազմյան բնակելի տների նոր տիպերի նախագծումը:
- Հալաբյանն ստեղծել է Ստեփան Շահումյանի, Սիմոն Տեր-Պետրոսյանի (Կամո) դիմաքանդակները, երգիծական գծանկարների շարք, նկարազարդել Եղիշե Չարենցի գործերից:
- 1924թ. Հայաստանի Առաջին պետթատրոնում (այժմ՝ Երևանի Գաբրիել Սունդուկյանի անվան թատրոն) ձևավորել է (Միքայել Մազմանյանի հետ) Անատոլի Լունաչարսկու «Կարմիր դիմակ» («Հրձիգներ»), Դերենիկ Դեմիրճյանի «Քաջ Նազար» պիեսների բեմադրությունները:
Նկարներ
Կ. Հալաբյանին նվիրված հուշաքար (1997 թ., ճարտարապետ` Ռոմեո Ջուլհակյան) Երևանի Օղակաձև զբոսայգում
Ռուսաստանի բանակի կենտրոնական թատրոնի շենքը (1934–40 թթ., ճարտարապետներ` Կ. Հալաբյան, Վ. Սիմբիրցև)
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
- Հայկական հանրագիտարան. Հալաբյան Կարո: