Գուշակյան Թորգոմ Խաչերեսի

Գուշակյան Թորգոմ Խաչերեսի
Гушакян Торгом Хачересович
Այլ անուններ:	Պիլիճյան Մկրտիչ
Անգլերեն:	Goushakyan Torgom
Հայերեն:	Գուշակյան Թորգոմ Խաչերեսի
Ծննդյան տարեթիվը:	27.09.1874
Ծննդավայրը:	Պարտիզակ, Թուրքիա
Մահվան տարեթիվը:	10.02.1939
Մահվան վայրը:	Երուսաղեմ, Իսրայել
Համառոտ տվյալներ: Բանասեր, թարգմանիչ, եկեղեցական գործիչ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1874թ. սեպտեմբերի 27-ին Թուրքիայի Նիկոմեդիա գավառի Պարտիզակ գյուղում:

Մահացել է 1939թ. փետրվարի 10-ին Իսրայելի մայրաքաղաք Երուսաղեմում:

Կրթություն

• 1890թ. ավարտել էծննդավայրի Ներսես-Շուշանյան դպրոցը (սովորել է 5 տարի):
• Սովորել է Արմաշի դպրեվանքում:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1897թ.-ից՝ Արմաշի դպրեվանքի հայերենի և ֆրանսերենի ուսուցիչ:
• 1904թ. նշանակվել է Արմաշի դպրեվանքի հոգաբարձու:
• 1907թ. ընտրվել է Սեբաստիայի հոգևոր առաջնորդ:
• 1910թ. սեպտեմբերի 19-ին Էջմիածնի մայր աթոռում Ամենայն հայոց կաթողիկոս Մաթևոս Իզմիրլյանի կողմից օծվել է եպիսկոպոս:
• 1913թ. օգոստոսի 28-ին հրաժարվել է Սեբաստիայի հոգևոր առաջնորդի պաշտոանից և հեռացել Կոստանդնուպոլիս, որտեղ 5 ամիս զբաղեցրել է Մակրիգյուխի եկեղեցու հոգևորականի պաշտոնը:
• 1914թ. հունիսի 28-ին միաձայնը ընտրվել է Եգիպտոսի հայկական թեմի առաջնորդ:
• 1916թ. աշնանը Ամենայն հայոց կաթողիկոս Գևորգ Ե Սուրենյանցը Գուշակյանին նշանակում է իր ներկայացուցիչը Հնդկաստանում, Բիրմայում, Յավեում, Եթովպիայում և Սուդանում: 18 ամիս նա շրջել է այդ երկրներով, կազմակերպել հանգանակությունների ազգի և Համահայկական բարեգործական միության համար:
• 1920-1921, 1926թթ. գլխավորել է Խորհրդային Հայաստանին ցույց տրվող օգնության գործը:
• 1931թ.-ից՝ Երուսաղեմի հայոց պատրիարք:
• «Սիոն» ամսագրի խմբագիր:

Այլ

• 1908 և 1911թթ. մասնակցել է Ամենայն հայոց կաթողիկոսի ընտրություններին:
• Աշխարհաբարի է վերածել Գրիգոր Նարեկացու «Մատյան ողբերգության» պոեմը, կատարել թարգմանություններ ֆրանսերենից:
• Հեղինակ է մի շարք բանասիրական աշխատությունների:

Հրապարակումներ մամուլում

• Թորգոմ Արքեպիսկոպոս Գուշակեան (1874-1939). Հայ հոգեւորականի պայծառ դէմքը, Ազատ օր օրաթերթ:

Մատենագիտություն

• Գուշակյան Թ.Խ., Արմաշու վանքը, ԿՊ, 1914:
• Գուշակյան Թ.Խ., Խրիմեան Հայրիկ (իր ծննդյան հարիւրամեակի առթիւ), Փարիզ, 1925:
• Գուշակյան Թ.Խ., Յուշարձան Աստուածաշնչի հայերէն թարգմանութեան հազար հինգ հարիւրամեակի, Երուսաղեմ, 1938:
• Գուշակյան Թ.Խ., Հազարտողեակ փորագրութիւն, հ. 1, Վնտ., 1939:
• Գուշակյան Թ.Խ., Ցուցակ հայերէն ձեռագրաց Ս. Նշանի Վանուց ի Սեբաստիա, Վնն., 1961:

Թարգմանություններ

• Գուշակյան Թ.Խ., Գրիգոր Նարեկացու «Մատյան ողբերգության պոեմ (աշխարհաբարից), 1926:
• Գուշակյան Թ.Խ., Ֆլոբերի «Տերովդիա» (ֆրանսերենից):
• Գուշակյան Թ.Խ., Բուալոյի «Արվեստ քերթողական» (ֆրանսերենից):

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Ալպոյաճյան Ա․, Թորգոմ պատրիարք Գուշակյան, Կահիրե, 1940:
• Гарибджанян Степан. Деятели Армянской Церкви (ХIХ-ХХ вв.). Биографические очерки. Ер., 2005.
• История армян Сингапура и Малайзии //"Анив" №1, №2, 2005.
• Թորգոմ Արքեպիսկոպոս Գուշակեան. Հայ Եկեղեցւոյ Ազգային Նկարագրին ու Առաքելութեան Անվեհեր Երախտաւորը, Եռագույն: