Աբրահամ Մամիկոնեից

Աբրահամ Մամիկոնեից
Авраам Мамиконеиц
Այլ անուններ:	Մամիկոնյան
Անգլերեն:	Abraham Mamikoneits
Հայերեն:	Աբրահամ Մամիկոնեից
Համառոտ տվյալներ: VI դարի մատենագիր:

Կենսագրություն

Ծննդյան և մահվան տվյալները հայտնի չեն:

Աշխատանքային գործունեություն

• Եղել է Տարոնի հոգևոր առաջնորդ:
• Եղել է Հովհաննես Բ Գաբեղանցու աթոռակից կաթողիկոս:

Այլ

• Ստորագրել է որպես աթոռակից Հովհաննես Բ Գաբեղենցի (557–574) կաթողիկոսի՝ Սյունյաց և Աղվանից եպիսկոպոսներին ուղղված երկու թղթերի տակ («Գիրք թղթոց», էջ 78–84): Աղվանից Վաչագան Գ Բարեպաշտ թագավորի խնդրանքով գրել է «Թուղթ առ Վաչագան արքայ Աղուանից» և «Կանոնք Աբրահամու Մամիկոնէից եպիսկոպոսի առ Վաչագան Աղուանից արքայ» խրատականները:
• Աբրահամ Մամիկոնեիցը համարվում է նաև V դարի հույն եկեղեցական պատմագիր Սոկրատի երկի թարգմանիչը կամ խմբագրողը (Փոքր Սոկրատ կոչված խմբագրությունը): Նրա անունով մեզ է հասել «Պատմութիւն վասն ժողովոյն Եփեսոսի» երկը, որի մեկ այլ խմբագրությունը («Պատմութիւն ժողովոյն Եփեսոսի» կամ «Պատճառ հաւատոյ վասն տիեզերական և սուրբ ժողովոյն Եփեսոսի, և վասն անօրէնհայհոյությանն Նեստորի»)՝ Նաբովկ քաղաքի VI դարի ասորի հակաքաղկեդոնական եպիսկոպոս Փիլոքսենոս Նաբովկացու (Մաբուգեցի) անունով: Գրվածքը հայագիտության մեջ վերագրվել է կամ վերջինիս (Գ. Զարբհանալյան), կամ Վրթանես Քերթողին (Ն. Ակինյան), կամ Աբրահամ Մամիկոնեիցուն (Բ. Սարգիսյան): Հայ եկեղեցական մատենագրության ուշագրավ գործերից է «Պատմութիւն վասն ժողովոյն Եփեսոսի» երկը, որն առատ նյութ է տալիս Կյուրեղ Ալեքսանդրացու և Նեստորի դավանական վեճի, Եփեսոսի Գ տիեզերական ժողովի, նրա գումարման հանգամանքների, ընթացքի, պետության վերաբերմունքի և միջամտության, կյուրեղյանների ու նեստորականների անհաշտ պայքարի մասին: Անցուդարձերի նկարագրությունից երևում է հեղինակի հակվածությունը դեպի կյուրեղյան-եփեսոսյան դավանությունը: Հայ մատենագրության մեջ գրվածքը եզակի է նշված պատմական դեպքերի հանգամանալի շարադրանքով:

Մատենագիտություն

• Աբրահամ Մամիկոնեից, Թուղթ առ Վաչագան արքայ Աղուանից, խրատական:
• Աբրահամ Մամիկոնեից, Կանոնք Աբրահամու Մամինոէից եպիսկոպոսի, խրատական:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• «Քրիստոնյա Հայաստան» հանրագիտարան, գլխ. խմբ. Հովհ. Այվազյան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Երևան, 2002 էջ 10-11:
• Հայկական համառոտ հանրագիտարան, հատոր 1, Ե., ՀԽՀ գլխավոր խմբագրություն, 1990, էջ 21:
• Զարբհանալեան Գ., Հայկական հին դպրութեան պատմութիւն, Վնտ., 1897:
• Ակինեան Ն., Վրթանէս վարդապետ Քերթող և իւր երկասիրութիւնները, Հանդէս ամսօրեայ, 1910, էջ 39–45:
• Անասյան Հ., Հայկական մատենագիտություն, հ. 1, Երևան, 1959:
• The History of the Caucasian Albanians by Movsés Dasxuranci. Translated by C. J. F. Dowsett, London, 1961.
• Սարգիսյան Բ., Աբրահամ Մամիկոնէից եպիսկոպոսն և իւր առ Վաչագան գրած թուղթն, Վենետիկ-Ս. Ղազար, 1899:
• ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ. Աբրահամ Մամիկոնեից:
• Աբրահամ Մամիկոնեից, Բանասիրության հանրագիտարան: