Վահե Հայկ

Վահե Հայկ
Фамилия Имя Отчество
Այլ անուններ:	Տինճյան Վահե Ակրտչի
Անգլերեն:	Surname Name
Հայերեն:	Վահե Հայկ
Ծննդյան տարեթիվը:	1896
Ծննդավայրը:	Խարբերդ, Արևմտյան Հայաստան
Մահվան տարեթիվը:	1983
Մահվան վայրը:	Ֆրեզնո, Կալիֆորնիա, ԱՄՆ
Համառոտ տվյալներ: Արևմտահայ գրող, խմբագիր, բանասեր և պատմաբան, Ռամկավար ազատական կուսակցության գործիչ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1896թ. Արևմտյան Հայաստանի Խարբերդ քաղաքում:

Մահացել է 1983թ. ԱՄՆ–ի Կալիֆոռնիա նահանգի Ֆրեզնո քաղաքում:

Կրթություն

• Ավարտել է տեղի ծխական դպրոց:
• Ավարտել է Խարբերդի Եփրատ քոլեջը:
• Բոստոնի համալսարանում մասնակցել է իրավաբանության, քաղաքատնտեսության և գրականության դասընթացների։

Աշխատանքային գործունեություն

• Աշխատել է պոլսահայ մամուլում:
• Բոստոնի համալսարանն ավարտելուց հետո աշխատանքի է անցել ապահովագրական մի ընկերությունում։
• 1922-1925թթ. աշխատել է որպես «Նոր կյանք»-«Արոր» («Նոր օր»՝ 1922թ.-ից) միացյալ պարբերականի գլխավոր խմբագիր։

Ձեռքբերումներ

• 2008թ.՝ պատմական գիտությունների թեկնածու:
• 2009թ.՝ Ակադեմիայի իսկական անդամ:
• 2012թ.՝ շքանշան «Վիլյամ Սարոյան»:

Այլ

• 1915թ. մեկնել է Կոստանդնուպոլիս ուսումը շարունակելու, սակայն, գավառացիների նկատմամբ հալածանքներից խուսափելով, մինչև պատերազմի ավարտը թաքնվում է մի հայի մոտ՝ ոմն Հայկի անձնագրով։ Այստեղից էլ նրա գրական անունը:
• Պատերազմից հետո, որպես թարգմանիչ, ամերիկացիների հետ շրջում է տարբեր վայրերում ու գաղթակայաններում, ծանոթանում որբերի, այրիների կյանքին և այդ մասին պատմում մամուլին հանձնած իր առաջին գրություններում:
• Գրական ասպարեզում սկսել է հանդես գալ Առաջին աշխարհամարտից հետո։ Նրա առաջին գործերը բանաստեղծություններ էին, պատկերներ, պատմվածքներ, հոդվածներ։
• 1922թ. պոլսահայ մամուլում որոշ ժամանակ աշխատելուց հետո, մեկնել է Հունաստան, այնուհետև՝ Միացյալ Նահանգներ։
• Կյանքի հետագա տարիներին հաստատվում է Կալիֆորնիայում։
• Որպես առաջադեմ գրող ու հասարակական գործիչ նա քանիցս հրավիրվել է Սովետական Հայաստան։
• Աշխատակցել է սփյուռքահայ մամուլին, տպագրելով պատմվածքներ, նորավեպեր, որոնք հետագայում լույս է ընծայել «Հայրենի ծխան» ընդհանուր խորագիրը կրող հինգ ժողովածուներով (1930-1970)։
• Ստեղծել է կորուսյալ հայրենիքի պատկերը, ցույց տվել օտար միջավայրի ուծացնող, ապաբարոյականացնող ազդեցությունը տարագիր հայերի հոգեբանության վրա, նրանց պայքարը ազգային նկարագրի պահպանման համար։
• Պատրաստել է Վարդանանց պատերազմի 1500-ամյակին նվիրված հուշագիրը («Հազար հինգ հարիւր ամեակ Վարդանանց պատերազմին. 451-1951», 1952)։
• «Լուսավոր դեմքեր մեր օրերուն վրա» ժողովածուն պարունակում է դիմանկարներ հայ մի շարք գրողների ու արվեստագետների մասին։
• Հայկի ամենածավալուն աշխատությունն է «Խարբերդ եւ անոր ոսկեղէն դաշտը. յուշամատեան պատմական, մշակոյթային եւ ազգագրական» հատորը, բաղկացած 1500 մեծադիր և պատկերազարդ էջերից, որտեղ տասնյակ մարդկանց աշխատակցությամբ ներկայացված է Խարբերդի և նրա շրջակա հայաբնակ գյուղերի պատմությունը, տեղագրությունը, ազգագրությունը, մտավոր կյանքը։
• Վ. Հայկի պատմվածքների մի փունջ լույս է տեսել Երևանում, 1960թ. «Հայրենի ծխան» խորագրով։

Նկարներ

• 

  նկարի նկարագրության տեքստ

Տեսանյութեր

• Տեսանյութի նկարագրության տեքստ:

Հրապարակումներ մամուլում

• Մամուլի նյութի նկարագրության տեքստ:

Մատենագիտություն

• Վահե Հայկ, Հայրենի ծխան, ժողովածու, 1930:
• Վահե Հայկ, Լուսավոր դեմքեր մեր օրերուն վրա, Բեյրութ, 1972:
• Վահե Հայկ, Խարբերդ եւ անոր ոսկեղէն դաշտը. յուշամատեան պատմական, մշակոյթային եւ ազգագրական, 1959:
• Վահե Հայկ, Յուշարձան Եոզկատցիներու:
• Վահե Հայկ, Պատմութիւն Ֆրեզնոյի հայ գաղութին:
• Վահե Հայկ, Հայաստանի մանկական աշխարհը եւ անոր մանկական գրականութիւնը, 1974:

Տե՛ս նաև

• Գառնիկ Ստեփանյան, Կենսագրական բառարան, հատոր Բ, Ե., «Սովետական գրող», 1981, էջ 157:
• Գեղամ Սևան, Սփյուռքահայ գրականության պատմության ուրվագծեր (1920-1945), Ե., 1980, էջ 85-86:
• Մինաս Թէօլէօլեան, Դար մը գրականութիւն, հատոր Բ., էջ 201:
• «ՀՀ սփյուռքի նախարարության «Էլեկտրոնային Գրադարան»»:
• Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45: