Հարեթ Սպիրու Կոստաքեի

Հարեթ Սպիրու Կոստաքեի
Харет Спиру Шостакович
Անգլերեն:	Haret Spiru
Հայերեն:	Հարեթ Սպիրու Կոստաքեի
Ծննդյան տարեթիվը:	15.02.1851
Ծննդավայրը:	Յասսի, Ռումինիա
Մահվան տարեթիվը:	17.12.1912
Մահվան վայրը:	Բուխարեստ, Ռումինիա
Համառոտ տվյալներ: Մաթեմատիկոս, սոցիոլոգ, աստղագետ, պետական, հասարակական գործիչ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1851թ. փետրվարի 15-ին Ռումինիայի Յասսի քաղաքում:

Մահացել է 1912թ. դեկտեմբերի 17-ին Ռումինիայի մայրաքաղաք Բուխարեստում:

Կրթություն

• 1872թ. ավարտել է Բուխարեստի համալսարանի ֆիզմաթ բաժինը:

Աշխատանքային գործունեություն

1885-1888 թվականներին եղել է լուսավորության նախարարության ընդհանուր քարտուղար:

• 1897-1899թթ., 1901-1904թթ., 1907-1910թթ.՝ Ռումինիայի դավանությունների և հանրային կրթության նախարար:

Ձեռքբերումներ

• 1882թ.՝ Ռումինիայի ակադեմիայի անդամ:

Այլ

• Սպիրու Հարեթը մեծ դեր է խաղացել երկրի 19-րդ դարի վերջի 20-րդ դարի սկզբի սոցիալ-քաղաքական և մշակութային կյանքում։
• «Մոլորակային ուղեծրերի մեծ առանցքների անփոխելիության մասին» դոկտորական ատենախոսության մեջ ապացուցել է, որ գոյություն ունի մոլորակային ուղեծրերի մեծ առանցքների դարավոր փոփոխություն և, հետևաբար, մոլորակային համակարգում ևս անկայունություն է տիրում:
• Ա. Պուանկարեն նրա աշխատությունը համարել է այդ բնագավառի լուրջ ներդրում:
• Նրա նախաձեռնությամբ ու ղեկավարությամբ հիմնադրվել են ռումինական նոր տիպի դպրոցներ, վերակազմվել հանրային կրթությունը, ուսուցման մեթոդները և ծրգրերը:
• Հարեթն իր բացահայտ համակրանքն է արտահայտել ժողովրդական զանգվածների, հատկապես գյուղացիության նկատմամբ։ Ելնելով երկրի ագրարային վիճակից և հողային հարաբերություններից՝ առաջարկել է հողային հարցի լուծման, թեև ոչ ռացիոնալ, սակայն գյուղացիության դրությունը բարելավող եղանակներ։ Հարեթը կանխատեսում էր գյուղացիական շարժման վերելքը և դեմ էր դրանց դեմ ձեռնարկվող միջոցառումներին։
• Հրատարակվել է Հարեթի գործերի 6 հատոր։
• Նրա «Եռանկյունաչափություն» դասագիրքը մոտ 75 տարի, մասնակի փոփոխություններով դասավանդվել է Ռումինիայի դպրոցներում:
• Հիմնադրել է Ռումինիայի առաջադիմական բնույթի մատենաշար, հանդես, լրագիր:
• Նրա «Սոցիալական մեխանիկա» աշխատությունը սոցիոլոգիան մաթեմատիկանացնելու առաջին փորձերից է:
• Նրա հուշարձանը կանգնեցված է Բուխարեստում:
• Լուսնի խառնարաններից մեկը կոչվում է Հարեթի անունով:
• 1976թ.՝ ՅՈՒՆԵՍԿՈ-ն նշել է նրա ծննդյան 125-ամյակը:

Նկարներ

• 

  նկարի նկարագրության տեքստ

Մատենագիտություն

• Հարեթ Ս. Կ., Մոլորակային ուղեծրերի մեծ առանցքների անփոխելիության մասին, ատենախոսություն, 1878:
• Հարեթ Ս. Կ., Տարեկան ընդհանուր հաշվետվություն հանրակրթական ուսուցման մասին, 1884:
• Հարեթ Ս. Կ., Կրթական օրենքի նախագիծ, 1896:
• Հարեթ Ս. Կ., Եռանկյունաչափություն, դասագիրք, 1873:
• Հարեթ Ս. Կ., Սոցիալական մեխանիկա, աշխատություն, 1910, 1911:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005: