Հալաբյան Կարո Սիմոնի

Հալաբյան Կարո Սիմոնի
Алабян Каро Семёнович
Անգլերեն:	Halabyan Karo
Հայերեն:	Հալաբյան Կարո Սիմոնի
Ծննդյան տարեթիվը:	14.07.1897
Ծննդավայրը:	Ելիզավետապոլ, Ադրբեջան
Մահվան տարեթիվը:	05.01.1959
Մահվան վայրը:	Մոսկվա, Ռուսաստան
Համառոտ տվյալներ: Ճարտարապետ, նկարիչ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1897թ. հուլիսի 14(26).-ին Ադրբեջանի Ելիզավետապոլ քաղաքում:

Մահացել է 1959թ. հունվարի 5-ին Ռուսաստանի մայրաքաղաք Մոսկվայում:

Կրթություն

• 1917թ. ավարտել է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցը:
• 1929թ. ավարտել է Մոսկվայի ՎԽՈՒՏԵԻՆ-ը:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1920-1923թթ. աշխատել է «Հայկավռոստա»-ում և ՀԿԿ կենտկոմում:
• 1929-1931թթ. ղեկավարել է Հայաստանի առաջին նախագծային հաստատությունը՝ Պետնախագիծ ինստիտուտը, ճարտարապետներ Մ. Մազմանյանի, Գ. Քոչարի հետ ծավալել Հայաստանի բնակավայրերի հատակագծման, կառուցապատման լայնածավալ աշխատանք, նախագծել Կառուցողների ակումբ (այժմ՝ Ռուսաստանի թատրոսնի և ՀՀ Օլիմպիական կոմիտեի շենքերը 1929-1930թթ.), 1929-1930թթ.՝ երկրաբանական վարչության շենքը:
• 1939-1959թթ.՝ ԽՍՀՄ ճարտարապետական ակադեմիայի ակադեմիկոս:
• 1949-1953թթ.՝ փոխնախագահ:
• 1929թ. եղել է Պրոլետարական ճարտարապետների համառուսաստանյան ընկերությանը (ՎՕՊՐԱ) հիմնադիրը:
• 1932-1950թթ.՝ ԽՍՀՄ ճարտարապետների միության պատասխանատու քարտուղար:

Խորհրդային (1932-1950թթ.) ճարտարապետների միության պատասխանատու քարտուղար:

• 1933-1948թթ.՝ “Архитектура СССР” ամսագրի պատասխանատու խմբագիր:
• Եղել է ճարտարապետների միջազգային միության ստեղծողներից:
• 1936թ.՝ ճարտարապետների Բրիտանական թագավորական ինստիտուտի պատվավոր թղթակից անդամ:
• 1937-1950թթ.՝ ԽՍՀՄ ԳԽ պատգամավոր:

Շինություններ

• 1928– 1929թթ. Երևանում նախագծել է Կառուցողների ակումբը (այժմ՝ Կոնստանտին Ստանիսլավսկու անվան ռուսական թատրոնի և Օլիմպիական կոմիտեի շենքերը):
• 1929–30թթ.՝ Երկրաբանական վարչության շենքը:
• 1930-1932թթ.՝ Երևանի ջրէկ-ի բնակելի «շախմատաձև»տունը:
• 1930թ.՝ Ղարաքիլիսայի գլխավոր հատակագիծը:
• Նշանավոր կառույցներից են 1934-1940թթ.՝ հնգաթև աստղի ձևով Մոսկվայում կառուցված խորհրդային բանակի թատրոնը:
• 1939թ.՝ Նյու Յորքի միջազգային ցուցահանդեսի ԽՍՅՄ տաղավարը:
• ՀԽՍՀ տաղավարը Մոսկվայի համամիութենական գյուղատնտեսական ցուցահանդեսում 1939թ., 1945թ. Ս. Սաֆարյանի հետ:
• 1950-1951թթ. նախագծել Սոչիի ծովային կայարանը( Լ. Կարլիկի հետ, իրականացվել է 1954թ.-ին), կյանքի երջին տարիներին՝ Մոսկվայի Խիմկի-Խովրինո խոշոր բնակելի զանգվածը (կառուցապատվել է 1960-ական թթ.):

Ձեռքբերումներ

• 1948թ.՝ ճարտարապետության դոկտոր:
• 1940թ.՝ ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ:
• Յյու Յորքի պատվավոր քաղաքացի կոչում:

Այլ

• 1932թ-ից ապրել և ստեղծագործել է Մոսկվայում:
• Հայրենական պատերազմի տարիներին գլխավորել է ճարտարապետական ակադեմիային առնթեր հատուկ արվեստանոցը՝ նախագծելով երկրի կարևորագույն արդյունաբերական պաշտպանական կառույցների քողարկումը:
• Նրա ղեկավարությամբ է մշակվել Վոլգոգրադի Վերականգնման նախագիծը (գլխավոր հատակագիծը՝ 1945), հետպատերազմյան բնակելի տների նոր տիպերի նախագծումը:
• Հալաբյանն ստեղծել է Ստեփան Շահումյանի, Սիմոն Տեր-Պետրոսյանի (Կամո) դիմաքանդակները, երգիծական գծանկարների շարք, նկարազարդել Եղիշե Չարենցի գործերից:
• 1924թ. Հայաստանի Առաջին պետթատրոնում (այժմ՝ Երևանի Գաբրիել Սունդուկյանի անվան թատրոն) ձևավորել է (Միքայել Մազմանյանի հետ) Անատոլի Լունաչարսկու «Կարմիր դիմակ» («Հրձիգներ»), Դերենիկ Դեմիրճյանի «Քաջ Նազար» պիեսների բեմադրությունները:

Նկարներ

• 

  Կ. Հալաբյանին նվիրված հուշաքար (1997 թ., ճարտարապետ` Ռոմեո Ջուլհակյան) Երևանի Օղակաձև զբոսայգում

• 

  Ռուսաստանի բանակի կենտրոնական թատրոնի շենքը (1934–40 թթ., ճարտարապետներ` Կ. Հալաբյան, Վ. Սիմբիրցև)

• 
• 
• 

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
• Հայկական հանրագիտարան. Հալաբյան Կարո: