Գևորգ Դ Կոստանդնուպոլսեցի

Գևորգ Դ Կոստանդնուպոլսեցի
Геворг IV Костанднуполсеци
Այլ անուններ:	Մեծագործ, Քերեստեճյան Գրիգոր Պետրոսի
Անգլերեն:	Gevorg IV
Հայերեն:	Գևորգ Դ Կոստանդնուպոլսեցի
Ծննդյան տարեթիվը:	05.07.1813
Ծննդավայրը:	Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն
Մահվան տարեթիվը:	06.12.1882
Մահվան վայրը:	Վաղարշապատ, Հայաստան
Համառոտ տվյալներ: Ամենայն հայոց կաթողիկոս:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1813թ. հուլիսի 5-ին Օսմանյան կայսրության մայրաքաղաք Կոստանդնուպոլսում:

Կրթություն

• Ուսանել է Կոստանդնուպոլսի Գում Գափուի ժառանգավորաց վարժարանում, որտեղ աշակերտել է նշանավոր մտավորական Գրիգոր պատվելի Փեշտիմալճյանին:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1830թ. պատրիարք Կարապետ Պալաթեցու կողմից նշանակվել է պատրիարքարանի փոխանորդարանի քարտուղար:
• 1834թ. ստացել է սարգավագության աստիճան:
• 1835թ. ձեռնադրվել է Կոստանդնուպոլսի Ս. Աստվածածին, Ս. Խաչ և Ս. Հարություն եկեղեցիների քարոզիչ:
• 1841թ. արժանացել է ծայրագույն վարդապետի աստիճանի:
• 1844-1858թթ., 1861թ. հոկտեմբերից՝ արևմտահայ Բրուսայի թեմի առաջնորդ:
• 1848թ. հուլիսի 11-ին Ամենայն հայոց կաթողիկոս Ներսես Ե Աշտարակեցու կողմից ձեռնադրվել է եպիսկոպոս:
• 1858-1860թթ.՝ Կոստանդնուպոլսի հայոց պատրիարք:
• 1860թ. մասնացկել է արևմտահայերի ազգային սահմանդրության մշակմանը:
• 1866թ.-ից՝ Ամենայն հայոց կաթողիկոս:

Ամենայն հայոց կաթողիկոս

• 1866թ. մայիսի 27-ի իր անդրանիկ հայրապետական կոնդակում շեշտել է, որ Հայ եկեղեցու վարդապետության մեջ փոփոխություն չպետք է կատարել, աշխարհաբարը հարկ է գործածել միայն քարոզելիս և խրատելիս, իսկ արարողությունները կատարել բացառապես գրաբարով:
• 1867թ. Պիյ IX պապը եկեղեցական բարերարության պատճառաբանությամբ տիեզերական ժողով գումարեց, որին հրավիրվեցին նաև Թուրքիայի հայ եպիսկոպոսները, սակայթ կաթողիկոսը կոնդակով զգուշացրեց նրանց վտանգի մասին, և նրանք չմեկնեցին:
• Ձեռնամուխ է եղել արևելահայ դպրոցի գործի կարգավորմանը. 1867թ. Էջմիածնում ստեղծել է ուսումնական հանձնաժողով, որը հրատարակել է ծխական դպրոցների առաջին կանոնները, 1873թ.՝ թեմերի դպրոց, տեսչություն:
• Մայր աթոռի արևելյան պատի մոտ կառուցել է վանքի գանձարանը, որտեղ բերվեցին եկեղեցական հնություններն ու հարստությունները, արևմտյան կողմից մեծացրեց Ներսեսի այգին, ցանկապատեց այն, հիմնեց նոր այգիներ, իսկ Բյուրականում կառուցեց պատրիարքային ամառային տուն:
• 1866թ. Ռուսաստանի Ալեքսանդր II կայսեր հետ անձնական հանդիպման արդյունքում ճեմարան հիմնադրելու թույլտվություն է ստացել, որը բացվել է 1874թ. Վաղարշապատում և հետագայում իր անունով կոչվել է Գևորգյան ճեմարան:
• 1868թ. կազմակերպել է Մայր աթոռի պաշտոնական ամսագիր «Արարատի» հրատարկումը, Էջմիածնի թանգարանը, կարգավորել վանքի տպարանն ու մատենադարանը:
• 1879թ. Ս. Մեսրոպ Մաշտոցի շիրիմի վրա կառուցել է Օշականի եկեղեցին:
• Լինելով հմուտ շարականագետ՝ միակերպություն և կանոնավարություն է մտցրել հոգևոր երաժշտության մեջ, Կ. Պաղտատլյանի Ն. Թաշճյանի օգնությամբ կազմակերպել հայկական ձայնագրության նոր (Հ. Լիմոնճյանի ստեղծած) համակարգի ուսուցումն ու տարածումը, հայկական երգերի ժողովածուների՝ Շարակնոցի, Պատարագի, Ժամագրքի պաշտոնական վավերացումն ու հարտարակումը:
• Հայ հոգևոր երգարվեստի՝ ուշ միջնադարին վերաբերվող կարգավորության հարցերում տրամաբանական ավարտի է հասցրել Մովսես Սյունեցու սկսած և Սիմեոն Ա Երևանցու շարունակած գործը, կարգավորել երգեցողության դրվածքը ազգային դպրոցներում:
• Դեմ է եղել 1877-1878թթ. ռուս-թուրքական պատերազմից հետո հայերի գաղթին Այսկովկաս՝ պատճառաբանելով, որ չպետք է հայաթափել Արևմտյան Հայաստանի գավառները:
• Հայկական հարցի և արտաքին քաղաքական խնդիրների նկատմամբ զգուշավոր և սպասողական դիրքորոշում է ունեցել:

Ձեռքբերումներ

• 1868թ.՝ Առյուծի և արևի 1-ին աստիճանի շքանշան:
• Ս. Ալեքսանդր Նևսկու շքանշան:

Այլ

• Հաջորդել է Մատթեոս Ա Կոստանդնուպոլսեցուն:
• Նրան հաջորդել է Մակար Ա Թեղուտցին:
• Աճյունն ամփոփվել է 1882թ. դեկտեմբերի 12-ին Ս. Էջմիածնի զանգակատան հյուսիսային հատվածում:

Նկարներ

• 

Տեսանյութեր

• Մեծագործ հայրապետը:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Абегян М. Геворг IV Достославный католикос всех армян / М. Абегян. – Вагаршапат, 1899.
• Армянский вопрос / Под ред. К.С. Худавердяна. Ер., 1991.
• Архиепископ Магакия Орманян. Армянская Церковь (прим. О.Г. Маиляна) Ер., 2005.
• Вартанян В.Г., Казаров С.С. История Армянской Апостольской церкви на Дону (ХУIII-ХХ в.в.). Ростов н/Д. 2004.
• Католикос всех армян Георг IV Константинопольский Керестеджян (1866-1882гг.), Ер., 2004г. //Серия книг: Документальные материалы из истории Армянской Церкви. Составитель С.Бейбутян (1-15) Книга 11.
• Норашен. Культурно-духовный, информационный журнал Епархии Армянской Апостольской Церкви в Грузии. №1 (7) 2007.
• Хомизури Г.П. Армянская Апостольская Церковь.Святые, мученики, видные священнослужители, богословы, христианские деятели культуры. Словарь).
• Գևորգ Դ, Արա Նախշքարյան:
• Բիրմայի արտաքին գործոց սի նամակը՝ ուղղված կաթողոկոս Գևոր Դ-ին: