Ալաջաջյան Արմենակ Միսակի

Ալաջաջյան Արմենակ Միսակի
Аладжаджян Арменак Мисакович
Անգլերեն:	Alajajyan Armenak
Հայերեն:	Ալաջաջյան Արմենակ Միսակի
Ծննդյան տարեթիվը:	25.12.1930
Ծննդավայրը:	Ալեքսանդրիա, Եգիպտոս
Մահվան տարեթիվը:	04.12.2017
Մահվան վայրը:	Սքարբորո, Կանադա
Համառոտ տվյալներ: Բասկետբոլիստ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1930թ. դեկտեմբերի 25-ին Եգիպտոսի Ալեքսանդրիա քաղաքում:

Կրթություն

• 1947թ.ավարտել է Եգիպտոսի «Պողոսյան» վարժարանը:
• 1951թ. ավարտել է ՖԿՀՊԻ:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1953-1966թթ.՝ Հայաստանի և ԽՍՀՄ բասկետբոլի հավաքականների անդամ:
• 1969-1977թթ.՝ ԽՍՀՄ ԲԿՄԱ բասկետբոլի հավաքականի ավագ մարզիչ:
• 1974-1975թթ.՝ «Համբեր Քոլեջում» («Humber College») բասկետբոլի թիմի մարզիչ։

Բասկետբոլային գործունեություն

• Սկզբնական շրջանում խաղացել է Երևանի «ՖԻՄԱ» թիմում, այնուհետև Հայաստանի համապետական թիմում, որից հետո տեղափոխվել է Ղազախստան և խաղացել Ալմաթիի «Բուրեվեստնիկ» թիմի կազմում։
• Ղազախստանում հաջողություններ գրանցելուց հետո, Ալաջաջյանին 1959թ. հրավիրում են Մոսկվա, որտեղ նա սկսում է խաղալ «ԲԿՄԱ» թիմի (Բանակային սպորտային կենտրոնական ակումբ, Մոսկվա) կազմում։ «ԲԿՄԱ» թիմին միանալուց կարճ ժամանակ անց՝ 1960թ., իր թիմն այն ժամանակ հավասարը չունեցող ռեկորդ է սահմանում. 11 խաղ, 11 հաղթանակ։

Ձեռքբերումներ

• 1953-1964թթ.՝ ԽՍՀՄ բազմակի և Եվրոպայի չեմպիոն:
• 1960-1965թթ.՝ ԽՍՀՄ «Ամենաարժեքավոր բասկետբոլիստ» մրցանակ:
• 1960թ., 1961թ.՝ «Եվրոպական լիգայի» բասկետբոլի հաղթող:
• 1963թ.՝ «Հռչակավոր սպորտային ձեռքբերումների մեդալ»:
• 1964թ.՝ Օլիմպիական խաղերի արծաթե մեդալակիր:
• 1964թ.՝ ԽՍՀՄ սպորտի վաստակավոր վարպետ:
• 1964թ.՝ ԽՍՀՄ «Պատվո շքանշան»` Տոկիոյի օլիմպիական խաղերում ցուցադրած ձեռքբերումների համար։

Այլ

• Ալաջաջյանը ծնվել է Հայոց ցեղասպանությունից մազապուրծ եղած հայ ընտանիքում։ 1948թ. նա միանում է հայրենադարձության մեծ ալիքին և որոշում է գալ և ապրել Խորհրդային Հայաստանում։ 1948 թվականին նա տեղափոխվում է Հայաստան:
• Խորհրդային միությունում Արմենակ Ալաջաջյանի սկսում են թույլ չտալ, որ շատ խաղերի մասնակցի և շատ երևա ասպարեզում. նրան նույնիսկ թույլ չէին տալիս, որ Եվրոպա մեկնի հյուրախաղերի մասնակցելու նպատակով։ Նրան արգելում էին այն պատճառաբանությամբ, որ իր մեծ քույրը Կանադայում է բնակվում, և դա կարող էր պատճառ դառնալ իր կողմից սխալ քայլերի։ Իր հարցազրույցներից մեկում Ալաջաջյանն ասել էր, որ Պետական անվտանգության կոմիտեն բազմիցս փորձել է իրեն ներգրավել այդ կառույցի հետ համագործակցության գործում, սակայն նա շարունակաբար համառորեն մերժում է այդ առաջարկները։
• ՊԱԿ-ի կողմից ճնշումների արդյունքում 1974թ. Արմենակ Ալաջաջյանը արտագաղթում է Կանադա՝ իր քույրերի մոտ։
• 1974-1990թթ. Ալաջաջյանը շարունակում է իր սպորտային գործունեությունը՝ որպես Տորոնտոյի Հայ Բարեգործական Ընդհանուր Միության բասկետբոլի թիմի մարզիկ։ Տորոնտոյում ապրելու տարիներին նա նաև իր բարեգործական աջակցությունն է ցուցաբերել «Սուրբ երրորդություն» հայկական եկեղեցուն, Հայ Բարեգործական Ընդհանուր Միությանը և հայ համայնքի մի շարք այլ ծրագրերի։
• Արմենակ Ալաջաջյանի գրքերը, հրապարակած նյութերն ու իր մասին պատմող հրապարակումները հազարավոր օրինակներով տարածվել են Խորհրդային Միությունում։ Բասկետբոլի ոլորտում իր ներդրումների մասին հրապարակումներ և ծրագրեր են ցուցադրվել և տպագրվել Հայաստանում և Խորհրդային Միության մյուս երկրներում։ Ալաջաջյանը ռուսերեն լեզվով հրապարակված երկու գրքերի հեղինակ է:
• Ընգրված է Եվրալիգայի բոլոր ժամանակների լավագույն 50 բասկետբոլիստների ցանկում:
• 2014 թ. փետրվարի 23-27-ը Երևանում անց է կացվել Ամենակ Ալաջաջյանի անվան բասկետբոլի միջազգային պատանեկան մրցաշար:

Արմենակ Ալաջաջյանի մասին

• «Հպարտությամբ եմ հիշում Ռոլլի Գոլդրինգի հետ 1964թ.-ին ունեցած իմ զրույցը։ Նա կանադական թիմին նախապատրաստում էր Տոկիոյի օլիմպիական խաղերին այդ ժամանակ։ Օլիմպիադայի ժամանակ Կանադայի թիմի առաջին խաղը Սովետական Միության թիմի հետ էր, որի կազմում նաև խաղում էր իմ մորեղբայրը։ Հաղթահարելով Սառը Պատերազմի խոչընդոտները, այս երկու մարզիկները մոտենում են միմյանց և միմյանց սպորտի ասպարեզում հաջողություններ են մաղթում։ Երբ Ռոլլին վերադարձավ Կանադա, ես իրենից հարցրեցի՝ արդյո՞ք խոսել էր իմ քեռու հետ. Ես մեծ ուրախությամբ լսում էի նրա պատմածներն իմ քեռու խաղի մասին։ Ցավոք, երկուսն էլ կյանքից հեռացան Տորոնտոյում վերջերս, մի քանի շաբաթ տարբերությամբ։»

(Ռոլլի Գոլդրինգ)

• «Նա ՀԲԸՄ Տորոնտոյի մասնաճյուղի բասկետբոլի թիմի մարզիչն էր, և 1981թ.-ից ի վեր «Ալեք Մանուկյան» կենտրոնի կայացման գործում որոշիչ դերակատարում է ունեցել։ Երիտասարդներին շատ է աջակցել առաջ գնալու հարցում, և միշտ աջակցել է ՀԲԸՄ ծրագրերին, հատկապես հովանավորել է բասկետբոլի թիմին։ Բասկետբոլից բացի, Արմենակի համար մեկ այլ բան էլ կար, որին նա անվերապահորեն նվիրված էր. դա Հայաստանն ու հայ մշակույթն էր։ Երբ մենք երիտասարդ կատարողների կամ արվեստագետների էինք հրավիրում Հայաստանից Տորոնտոյում հանդես գալու, Արմենակը միշտ աչքի էր ընկնում իր մեծ սրտով և առատաձեռնությամբ։ Նա ժպիտ պարգևող բարերար էր, ով առաջին հերթին ինքն էր ուրախանում, երբ ինչ-որ մեկին կարողանում էր երջանկացնել։»

(Սալպի Տեր-Ղազարյան)

Հրապարակումներ մամուլում

• Նվիրված է լեգենդար Արմենակ Ալաջաջյանին, Առավոտ – Լուրեր Հայաստանից:
• Արմենակ Ալաջաջյան. Հայաստանի բասկետբոլի լեգենդը:
• Արմենակ Ալաչաչյան` բասկետբոլի Եվրոպայի քառակի չեմպիոնը:

Մատենագիտություն

• Ալաջաջյան Ա.Մ., Բասկետբոլիստի նոթեր, 1965 (ռուսերեն):
• Ալաջաջյան Ա.Մ., Ոչ միայն բասկետբոլի մասին, Մոսկվա, (ռուսերեն):

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Եվրոպայի չեմպիոններ:
• Armenak ALAJAJIAN.