Ավգերյան Հարություն Հայրապետի

Ավգերյան Հարություն Հայրապետի
Авгерян Арутюн Айрапетович
Անգլերեն:	Avgeryan Harutyun
Հայերեն:	Ավգերյան Հարություն Հայրապետի
Ծննդյան տարեթիվը:	1774
Ծննդավայրը:	Անկարա, Թուրքիա
Մահվան տարեթիվը:	24.11.1854
Մահվան վայրը:	Վենետիկ, Իտալիա
Համառոտ տվյալներ: Լեզվաբան, բառարանագիր:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1774թ. հունիսին Թուրքիայի Անկարա քաղաքում:

Մահացել է 1854թ. նոյեմբերի 24-ին Իտալիայի Վենետիկ քաղաքում:

Աշխատանքային գործունեություն

• Մեծ ներդրում ունի բառարանագիտության մեջ:
• Եղել է Ջորջ Բայրոնի հայերենի ուսուցիչը և նրա հետ կազմել անգլ-հայերեն և հայ-անգլերեն քերականական ձեռնարկներ:

Ձեռքբերումներ

• 1792թ.՝ Վենետիկի Մխիթարյան միաբանության անդամ:

Այլ

• Մկրտիչ Ավգերյանի եղբայրն է:
• 1786թ. մեկնել է Վենետիկ:
• Տիրապետել է հունարենին, եբրայերենին, լատիներենին, իտալերենին, ֆրանսերենին, անգլերենին, հունգարերենին, գերմաներենին, թուրքերենին:
• Լեզվաբանական տեսակետից Հարություն Ավգերյանի ամենալիարժեք գործը «Բացատրութիւն չափուց եւ կշռոց նախնեաց, առաջնորդութեամբ Եպիփանու, Խորենացւոյ եւ Շիրակացւոյ» աշխատությունն է, որտեղ ստուգաբանել է պարսկերենից, հունարենից և այլ լեզուներից փոխառված 124 բառ, տվել է հնում օգտագործված չափերի և կշիռների բացատրությունը:

Մատենագիտություն

• Ավգերյան Հ.Հ., Բառարան համառօտ ի գաղղիականէ ի հայ, 1812:
• Ավգերյան Հ.Հ., Համառօտ նկարագիր Մխիթարեան միաբանութեան, Վնտ., 1819:
• Ավգերյան Հ.Հ., Բացատրութիւն չափուց եւ կշռոց նախնեաց, առաջնորդութեամբ Եպիփանու, Խորենացւոյ եւ Շիրակացւոյ, 1821:
• Ավգերյան Հ.Հ., Բառարան անգիերէն եւ հայերէն, 1821:
• Ավգերյան Հ.Հ., Բառարան հայերէն եւ անգղիերէն, 1825:
• Ավգերյան Հ.Հ., Բառգիրք ի գաղղիականէ ի հայ ի տաճիկ բարբառս, 1840:
• Ավգերյան Հ.Հ., Դավանութիւն եկեղեցւոյն Հայաստանեայց, Վնտ., 1845:

Թարգմանություններ

• Ներսես Լամբրոնեցի, Ատենախօսութիւն, 1812 (հայերենից իտալերեն):
• Ներսես Շնորհալի, Հաւատով խոստովանիմ, 1823 (հայերենից իտալերեն):
• Ջ. Միլտոն, Դրախտ կորուսեալը, 1824 (գրաբար):

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Հանգիստ յաւիտենից տեառն հ. Հարութիւն Աւգեր վարդապետի Մխիթարեան ուխտէն, «Բազմավեպ», 1854, N 23:
• Մխիթարեան յոբելեան, Վնտ., 1901, էջ 108-113:
• Աղայան Է., Հայ լեզվաբանության պատմություն, հ. 1, Ե., 1958:
• Սուրեն Շտիկյան, Հայ նոր գրականության ժամանակագրություն (1850-1865), Ե., ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1983, էջ 118:
• Գառնիկ Ստեփանյան, Կենսագրական բառարան, հատոր Ա, Ե., «Հայաստան», 1973, էջ 127:
• Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:
• Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45: