Իսրայելյան Ռաֆայել Սարգսի

Իսրայելյան Ռաֆայել Սարգսի
Исраелян Рафаел Саркисович
Անգլերեն:	Israyelyan Rafayel
Հայերեն:	Իսրայելյան Ռաֆայել Սարգսի
Ծննդյան տարեթիվը:	17.09.1908
Ծննդավայրը:	Թիֆլիս, Վրաստան
Մահվան տարեթիվը:	08.09.1973
Մահվան վայրը:	Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ: Ճարտարապետ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1908թ. սեպտեմբերի 17-ին Վրաստանի Թիֆլիս քաղաքում:

Մահացել է 1973թ. սեպտեմբերի 8-ին Հայաստանի Հանրապետության Երևան քաղաքում:

Կրթություն

• 1926-1928թթ. սովորել է Թիֆլիսի գեղարվեստական ակադեմիայում:
• 1934թ. ավարտել Լենինգրադի գեղանկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության ինստիտուտը:

Աշխատանքային գործունեություն

1936թ.-ից աշխատել է Երևանի նախագծային հիմնարկներում: 1951-1973թթ.՝ Հայարդ նախագիծ ինստիտուտի ճարտարապետական արվեստանոցի ղեկավար: 1941-1963թթ.՝ ԵՊԻ դասախոս:

Ստեղծագործություններ

• «Արարատ» տրեստի գինու մառանները, 1945-1963 (Գ. Քոչարի համահեղինակությամբ):
• «Սարդարապատի հերոսամարտի հուշահամալիրը», Արմավիրի մարզ, 1967 (քանդ.՝ Ա. Հարությունյան, Ռ. Իսրայելյան):
• «Չարենցի կամար» հուշակոթողը Երևան-Գառնի մայրուղի, 1957:
• «Հաղթանակ» զբոսայգու մուտքի հաղթակամարը՝ Ազատության պողոտա:
• Հաղթանակի հուշարձան-թանգարանը «Հաղթանակ» զբոսայգի:
• 1918 թ Ապարանի հերոսամարտի հուշահամալիրը՝ Ապարան:
• «Մուսա-լեռան հերոսական ճակատամարտը հուշարձանը» գ. Մուսալեռ:
• «1920 թ Հաճընի հերոսամարտը հուշարձանը» ՝ Նոր Հաճըն:
• Ջրանցույց Հրազդանի կիրճում՝ Հրազդան գետի վրայի ջրանցույցն, 1949-1950:
• Հուշարձան II Համաշխարհային պատերազմում զոհված Կարբի գյուղի բնակիչներին՝ գ. Կարբի:
• Հայաստանի ազգագրության թանգարանի շենքը՝ Արմավիրի մարզ:
• Հայաստանի ազգագրության թանգարանի շենքը՝ Արմավիրի մարզ:
• Ֆիզիկայի ինստիտուտի լաբորատոր մասնաշենքը՝ Բյուրականի շրջակայքում:
• «Խերես» գինու գործարանը՝ գ. Օշական:
• Բնակելի շենք՝ Բագրատունյաց պողոտա, 1954:
• Սեփական մենատունը՝ Սարյան փ. 9:
• Նկարիչների միության շենքը՝ Շառլ Ազնավուրի հրապարակ:
• Աղբյուր-հուշարձան՝ նվեր Իտալիայի Կառառե քույր-քաղաքին՝ Տերյան-Իսահակյան փ. խաչմերուկ (զբոսայգում):
• «Առյուծ» կոթող-ցուցանակը՝ Կոտայքի մարզ, դեպի Գեղարդ տանող ճանապարհին:
• «Արծիվ-շինարար» կոթող-ցուցանակը՝ Երևանի հարավային մուտքի մոտ:
• «Վահագն վիշապաքաղ» կոթող-ցուցանակը՝ Երևանի հյուսիսային մուտքի մոտ:
• Տուֆե նստարան Ավետիք Իսահակյանի տուն-թանգարանի բակում՝ Զարոբյան փ. 20:

Ձեռքբերումներ

• 1951թ. ԽՍՀՄ պետական առաջին կարգի մրցանակ (Հաղթանակ հուշարձանի ճարտարապետության համար):
• 1952թ.՝ ճարտարապետական գիտությունների թեկնածու:
• 1947թ.՝ դոցենտ:
• 1961թ.՝ ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ:
• 1968թ.՝ վաստակավոր ճարտարապետ:
• 1970թ.՝ ԽՍՀՄ ժողովրդական ճարտարապետ:

Այլ

• Ա.Ռ. և Վ.Ռ. Իսրայելյանների հայրը:
• Ռաֆայել Իսրայելյանի գործերին հատուկ են կոմպոզիցիոն բազմազանությունը, ձևերի և մանրամասերի գեղարվեստական մշակումը, բարձր ճաշակը և նորարարական շունչը:

Նկարներ

• 
• 
• 
• 
• 
• 

  Մայր Հայաստան (Հաղթանակի զբոսայգի)

• 

  Սարդարապատի հուշահամալիրի նախագծային էսքիզը

• 

  «Արարատ» տրեստի գինու մառանների շենքը

• 

  Ճարտարապետ Ռաֆայել Իսրայելյանը Սարդարապատի հուշահամալիրում, իր հեղինակած արծվի հետ

• 

  Երևանի «Արարատ» կոմբինատի մառանների շենքի քանդակազարդ խորշերից (ճարտարապետ Գևորգ Քոչարի հետ

Տեսանյութեր

• ՃԱՐՏԱՐԱՊԵՏԸ. Ռաֆայել Իսրայելյան:
• Ռաֆայել Իսրայելյան:
• «Կարեն Արիստակեսյանը փակել է Ռաֆայել Իսրայելյանի կամարները»:
• Ռաֆայել Իսրայելյան:

Հրապարակումներ մամուլում

• Մամուլի ուժը․ կա՞ տենց բան:
• Ռաֆայել Իսրայելյան:
• Պատմության այս օրը - Ռաֆայել Իսրայելյան:
• ՌԱՖԱՅԵԼ ԻՍՐԱՅԵԼՅԱՆԻ ԱՀԱԶԱՆԳԸ:
• Ռաֆայել Իսրայելյան. Ինքնակենսագրություն:
• Ռաֆայէլ Իսրայէլեան (17.09.1908 - 08.09.1973):
• Հաղթանակ զբոսայգի կամ «Մոնումենտ»` կենդանի պատմություն:
• «Կարեն Արիստակեսյանը փակել է Ռաֆայել Իսրայելյանի կամարները»:
• Կես դար հետո:
• Սարդարապատի հուշահամալիր, Արմավիրի մարզ, Հայաստան:

Մատենագիտություն

• Իսրայելյան Ռ., Հոդվածներ, ուսումնասիրություններ, ակնարկներ, 1982:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Ռւսֆայել հսրայելյանը ժամանակակիցների հուշերում, Երևան, 1981:
• Бабаян Л., Яралов Ю., Рафаел Исраелян, М., 1986.
• Գլխավոր:
• Իսրայելյան Ռաֆայել:
• ՌԱՖԱՅԵԼ ԻՍՐԱՅԵԼՅԱՆԻ ԱՀԱԶԱՆԳԸ:
• Armenian Architect Rafael Israelyan oficial web site.
• Ռաֆայել Իսրայելյան:
• Հուշակոթողներ:
• http://www.archjournal.ru/rus/05%2001%202003-04/mastersway.htm Статьи | Путь мастера Р. С. Исраелян, 1908-1973.]