07:07, 10 Հուլիսի 2014-ի տարբերակ

Արգիշտի Ա
Аргишти I
Անգլերեն:	Argishti I
Հայերեն:	Արգիշտի Ա
Մահվան տարեթիվը:	Ք.ա. 764
Համառոտ տվյալներ: Ուրարտական արքա:

Կենսագրություն

Մահացել է Ք.ա. 764թ.:

Աշխատանքային գործունեություն

• Ք.ա. 785թ. Ուրարտական թագավորությանն է միացրել Դիաուխի երկիրը:
• Ք.ա. 785թ. արշավանքներ է ձեռնարկել և թագավորությանն է միացրել Աբունի, Կատարձա, Զաբախա երկրները:
• Ք.ա. 784թ. Ուրարտական պետությանն է միացրել Վեդուրի-Էթիունի («Ջրային Էթիունի») երկրամասը:
• Ք.ա. 782թ. հիմնել է Էրեբունի բերդաքաղաքը:
• Ք.ա. 782թ. երկրին է միացնում Էթիունյան միության մաս կազմող Կեխունի (Գեղունի) «ծովային գավառը»:
• Ք.ա. 786-781թթ. ստեղծել է Վանի աշխարհակալությունը:
• Ք.ա. 781թ. Արգիշտին պարտության է մատնել ասորեստանյան զորքերին:
• Ք.ա. 781-776թթ. կռիվներ է մղել Ասորետանի դեմ:
  • Ք.ա. 779թ. հեռավոր արշավանք է կատարել դեպի Հյուսիսային ծովակի ավազան:
  • Ք.ա. 779-777թթ. Ուրմիո լճից հարավ ընկած տարածքում պարտության է մատնել ասորեստանցիներին:
  • Ք.ա. 776թ. հիմնել է Արգիշտիխինիլի բերդաքաղաքը:
• Ք.ա. 775-773թթ. ոչնչացրել է Ասորեստանի հետ համագործակցող ուժերին՝ հաստատվելով Ուրմիո լճից հարավ տարածվող շրջաններում:

Այլ

• Արգիշտի Ա-ի կառավարման տարիների պատմության համար արժեքավոր աղբյուր են նրա անունով Հայկական լեռնաշխարհի զանազան վայրերում պահպանված ավելի քան 30 սեպագիր արձանագրությունները, մասնավորապես Վան քաղաքի միջնաբերդի Խորխոր կոչվող ժայռին փորագրված տարեգրությունը:
• Հայկական լեռնաշխարհը միավորել է Ուրարտու պետության մեջ՝ վարելելով անհնազանդ ցեղային իշխանությունների կենտրոնախույս ձգտումները ճնշելու քաղաքականություն:
• Արին-բերդում հայտնաբերված արձանագրությունների համաձայն Էրեբունի քաղաքը վերաբնակեցրել է 6600 մարդկանցով՝ Խաթե և Ծուպա երկրներից:
• Էրեբունի քաղաքի բերդն ունեցել է արքունի պալատներ և կրոնական տաճարներ, պահեստներում պահվել է զինամթերք և պարեն:
• Էրեբունին եղել է ուրարտական պետության խոշոր ռազմա-վարչական կենտրոն:
• Գտնվել են Արգիշտի Ա արքային վերաբերվող արձանագրությամբ պատկերազարդ բրոնզե սաղավարտներ, վահաններ և այլ իրեր, որոնց մի մասը պահվում է Էրեբունիի թանգարանում:

Նկարներ

• 

  Արգիշտի Ա-ի արձանը Երևանում:

• 

  Էրեբունի ամրոցի հիմնադրման մասին սեպագիր արձանագրությունը:

Տե՛ս նաև

• ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ:
• Հայկական հանրագիտարան: Արգիշտի Ա:
• Հովհաննիսյան Պ.,Մովսիսյան Ա.,Հայ ժողովրդի պատմության քրետոմատիա,հատոր Ա, հնագույն ժամանակներից մինչև Ք.հ. 298թ., ԵՊՀ հրատ., Երևան, 2007թ.:
• Ժամկոչյան Հ., Հայ ժողովրդի պատմություն, սկզբից մինչև ք.հ. III դարի վերջը, ԵՊՀ հրատ.,Երևան,2006 թ.:
• Ղափանցյան Գ., Ուրարտուի պատմությունը, Երևան 1940թ.:
• Ադոնց Ն., Հայաստանի պատմություն, Երևան 1972թ.:
• Пиотровский Б. Б.5 Ванское царство (Урарту) Москва 1959г.
• Марр Н. Я. и Орбели И. А., Археологическая экспедиция 1916 г.
• Меликишвили Г. А., Наири-Урарту, Тбилиси 1954г.
• Меликишвили Г. А., Урартские клинообразные надписи, Москва 1960г.
• Бациева С. М., Борьба между Ассирией и Урарту за Сирию, «Вестник древней истории», 1953г.
• Арутюнян Н. В., Хорхорская летопись Аргишти I, «Эпиграфика Востока», 1953г.