«Գևորգ Ե Տփղիսեցի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Hayazg-ից
(Նոր էջ «{{Person | name-am = Գևորգ Ե Տփղիսեցի | name-am-aliases = Գևորգ Սուրենյանց | name-ru = Геворг V Тпгисеци | name-ru-alia...»:)
 
Տող 7. Տող 7.
 
| name-en        = Gevorg V
 
| name-en        = Gevorg V
 
| name-fr        =
 
| name-fr        =
−
| image          = Boy.jpg
+
| image          = Gevorg E.png
 
| birth-date      = 28.08.1847
 
| birth-date      = 28.08.1847
 
| birth-place    = Թիֆլիս, Վրաստան
 
| birth-place    = Թիֆլիս, Վրաստան
Տող 20. Տող 20.
  
 
==Կրթություն==
 
==Կրթություն==
−
*Սովորել է Թիֆլիսի դասական գիմնազիայում:
+
*1865-1868թթ. սովորել է Թիֆլիսի դասական գիմնազիայում:
  
 
==Աշխատանքային գործունեություն==
 
==Աշխատանքային գործունեություն==
Տող 36. Տող 36.
 
*1911թ.-ից՝ Ամենայն հայոց կաթողիկոս:
 
*1911թ.-ից՝ Ամենայն հայոց կաթողիկոս:
  
−
==Ձեռքբերումներ==
+
===Ամենայն հայոց կաթողիկոս===
−
*2008թ.՝ պատմական գիտությունների թեկնածու:
+
*Վիրահայոց թեմում նորոգել է եկեղեցիներ, բացել է դպրոցներ, Թիֆլիսում ստեղծել «Թիֆլիսի հայ քահանաների միաբանությունը»:
−
*2009թ.՝ Ակադեմիայի իսկական անդամ:
+
*Հովնավորել է [http://am.hayazg.info/%D4%B5%D5%AF%D5%B4%D5%A1%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80_%D4%B3%D6%80%D5%AB%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB Մ. Եկմալյանին] և նրա մշակած քառաձայն պատարագը մտցրել եկեղեցի:
−
*2012թ.՝ շքանշան «Վիլյամ Սարոյան»:
+
*Ա. Մանթաշյանի բարեգործությամբ ավարտել է Մայր տաճարի նորոգումը:
 +
*1912թ. Գևորգ Ե-ի նախաձեռնությամբ կազմվել է Ազգային պատվիրակություն (Պողոս Նուբարի ղեկավարությամբ), որը պաշտպանելու էր Հայ դատը եվրոպական կառավարությունների առջև:
 +
*1914-1918թթ. առաջին աշխարհամարտի տարիներին, համոզվելով, որ Ռուսաստանի հաղթանակից է կախված արևմտահայերի ճակատագիրը, դիմել է Նիկոլայ II կայսեր օգնությանը:
 +
*Մեծ եղեռնի ժամանակ և հետագա տարիներին, հասարակական կազմակերպությունների հետ մեկտեղ Հայ եկեղեցին օգնել է բազմահազար աղետյալների: 1914-ի դեկտեմբերի 28-ին Գևորգ Ե կաթողիկոսի կոնդակով և նրա անմիջական նախագահությամբ ստեղծվել է Եղբայրական օգնության կոմիտեն, որն զբաղվել է վիրավոր հայ կամավորներին և տասնյակ հազարավոր փախստական հայերին օգնություն ցուցաբերելու խնդիրներով: Եղբայրական օգնության կոմիտեի բաժանմունքներ են ստեղծվել Երևանում, Ալեքսանդրապոլում, Թիֆլիսում, Պետրոգրադում, Մոսկվայում և այլուր:
 +
*1917–ի դեկտեմբերի 21–ին ստեղծված բարդ պայմանների պատճառով ժամանակավորապես իր գործունեությունը դադարեցրեց Գևորգյան ճեմարանը: 1918–ի մայիսին Գևորգ Ե Սուրենյանցը կտրականապես մերժեց Ս. Էջմիածնից հեռանալու և ապահովության նպատակով Սևանավանքում ապաստանելու առաջարկը և հրամայեց վեց օր հնչեցնել բոլոր եկեղեցիների զանգերը` հայ ժողովրդի պայքարին զորավիգելով:
 +
*1918թ. մայիսին զգալի դեր է խաղացել թուրք զավթիչների դեմ հայ ժողովրդի մղած հերոսամարտերի կազմակերպման գործում:
 +
*Սարդարապատի ճակատամարտի բախտորոշ օրերին, չնայած զինվորական ղեկավարության պահանջին, Ամենայն հայոց կաթողիկոսությունը և Գևորգ Ե Սուրենյանց կաթողիկոսը չեն տեղափոխվել ապահով վայր, իսկ Մայր Աթոռի միաբաններն իրենց անմիջական մասնակցությամբ հայ մարտիկներին քաջալերել են ռազմաճակատի առաջին գծում:
 +
*1920–ի հոկտեմբերի 30–ին Գևորգ Ե Սուրենյանցը դ 416 կոնդակով Ապրիլի 11/24–ը սահմանեց «Հայկական տարագրության, կոտորածի զոհերի և բյուրավոր նահատակների հիշատակի հատուկ օր` Տոն Ազգային – հիշատակ բյուրավոր նահատակաց մերոց յընթացս համաշխարհային պատերազմի»: Նույն օրը նրա հրահանգով բոլոր եկեղեցիներում պետք է մատուցվեին հանդիսավոր Պատարագ և կատարվեր Հոգեհանգիստ:  
 +
*Հայաստանի խորհրդայնացումից հետո թեպետ Հայ եկեղեցու նկատմամբ կիրառվեցին համատարած բռնություններ, ձերբակալություններ, բռնագրավումներ, այնուամենայնիվ Մայր Աթոռը և կաթողիկոսը հոգեկան մեծ ապրումների ու զրկանքների գնով ի զորու եղան դիմակայել բոլոր դժվարություններին և պահպանել Ս. Էջմիածինը: Ավելին, ցուցաբերելով հիրավի հայրապետական հոգատարություն` Գևորգ Ե Սուրենյանցը 1921թ. հոկտեմբերի 31–ին կոնդակով հայությանը կոչ արեց աջակցել նորաստեղծ Խորհրդային Հայաստանին` այն նկատելով աշխարհասփյուռ հայությանը համախմբող Հայրենիք: Մյուս կողմից, Գևորգ Ե Սուրենյանցը արժանի պայքար մղեց «Ազատ եկեղեցի» ու «Ազատ եկեղեցական եղբայրություն» հոսանքների դեմ և դրանք 1926–ի հունիսի 14–ին Հայ եկեղեցուց անջատված ու նզովված հռչակեց:
 +
*1922թ. նոյեմբերի 11–ին թույլատրեց այրիացյալ քահանաների կրկնամուսնությունը և ազգակցական հինգերորդ և խնամիական չորրորդ աստիճանի ամուսնությունները:
 +
*1923թ. նոյեմբերի 9–ին ընդունեց նոր տոմարի գործածությունը և թույլատրեց եկեղեցիներում ժամասացության ժամանակ երգեհոնի գործածությունը:
 +
*1923թ. հուլիսին հաստատեց «Հայոց եկեղեցու բարեկարգության կենտրոնական հանձնաժողով»` եկեղեցու ծիսականոնական կարևոր հարցերի լուծման համար, 1924թ. հունվարի 1–ի կոնդակով ստեղծեց Գերագույն հոգևոր խորհուրդ և նշանակեց դրա կազմը, 1925թ. հոկտեմբերի 22–ին հրատարակեց «Ազգային–եկեղեցական ժողով գումարելու հատուկ կանոնադրություն»–ը:
  
 
==Այլ==
 
==Այլ==
 
*Հաջորդել է Մատթեոս Բ Կոստանդնուպոլսեցուն:
 
*Հաջորդել է Մատթեոս Բ Կոստանդնուպոլսեցուն:
 +
*Նրան հաջորդել է Խորեն Ա Մուրադբեկյանը:
 
*Աճյունն ամփոփված է Էջմիածնի Մայր տաճարի բակում:
 
*Աճյունն ամփոփված է Էջմիածնի Մայր տաճարի բակում:
  
 
=Նկարներ=
 
=Նկարներ=
 
<gallery>
 
<gallery>
−
Պատկեր: HAYAZG ENCI.jpg|նկարի նկարագրության տեքստ
+
Gevorg E 01.jpg
 +
Gevorg E 02.jpg
 +
Gevorg E 03.jpg
 +
Gevorg E 04.jpg
 +
Gevorg E 05.jpg
 
</gallery>
 
</gallery>
  
 
=Տեսանյութեր=
 
=Տեսանյութեր=
−
*[http://www.example.org Տեսանյութի նկարագրության տեքստ:]
+
*[https://www.youtube.com/watch?v=yxtr76L_zX4 Գևորգ Ե Սուրենյանց:]
  
 
=Հրապարակումներ մամուլում=
 
=Հրապարակումներ մամուլում=
−
*[http://www.armin.am Մամուլի նյութի նկարագրության տեքստ:]
+
*[http://online-tv.am/content/1930%D5%A9-%D5%A1%D5%B5%D5%BD-%D6%85%D6%80%D5%A8-%D5%B4%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D6%81%D5%A5%D5%AC-%D5%A7-%D5%A3%D6%87%D5%B8%D6%80%D5%A3-%D5%A5-%D5%BD%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A5%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D6%81%D5%A8/# 1930թ. այս օրը մահացել է Գևորգ Ե Սուրենյանցը, Online-TV:]
−
 
+
*[http://blog.mediamall.am/?id=12615 Գևորգ 5-րդ Սուրենյանցի կոչը ժողովրդին, Մեդիա Մոլլ:]
−
=Մատենագիտություն=
 
−
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:]
 
−
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի  վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ  2, էջ 41-45:]
 
  
 
=Տե՛ս նաև=
 
=Տե՛ս նաև=
 
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
 
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
−
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:]
+
*Армянский вопрос.Ер.,1991.Под ред. К.С. Худавердяна.
−
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի  վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ  2, էջ 41-45:]
+
*Архиепископ Магакия Орманян. Армянская Церковь (прим. О.Г. Маиляна) Ер., 2005.
 +
*Библиография архиепископа Геворга Суренянца. – Тифлис, 1911.
 +
*Католикос всех армян Геворг Суренянц (1847-1930). Ер., 2005г. //Серия книг: Документальные материалы из истории Армянской Церкви. Составитель С.Бейбутян (1-15 ). Книга 13.
 +
*Ноев Ковчег. Информационно-аналитическая газета армянской диаспоры стран СНГ. N 04 (97) Март(15-31) 2006г.
 +
*Норашен. Культурно-духовный, информационный журнал Епархии Армянской Апостольской Церкви в Грузии. №1 (7) 2007.
 +
*[http://nakhshkaryan.blogspot.com/2013/09/1912-1930.html#.VA1UgfmSzTo Գևորգ Ե, Արա Նախշքարյան:]
 +
*[http://www.dasaran.am/apps/wiki/view/id/3800 Գևորգ Ե, Dasaran.am:]
 +
*[http://www.armworld.am/detail.php?paperid=1493&pageid=50701&lang= Ապրիլի 24-ը՝ Գևորգ Ե Սուրենյանց կաթողիկոսի կոնդակով:]
  
−
[[Category:թեգ1]]  [[Category:թեգ2]]
+
[[Category:Կաթողիկոսներ]]  [[Category:Եկեղեցական գործիչներ]]

07:20, 8 Սեպտեմբերի 2014-ի տարբերակ

Գևորգ Ե Տփղիսեցի
Геворг V Тпгисеци
Gevorg E.png
Այլ անուններ: Գևորգ Սուրենյանց
Անգլերեն: Gevorg V
Հայերեն: Գևորգ Ե Տփղիսեցի
Ծննդյան տարեթիվը: 28.08.1847
Ծննդավայրը: Թիֆլիս, Վրաստան
Մահվան տարեթիվը: 08.05.1930
Մահվան վայրը: Վաղարշապատ, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ:
Աենայն հայոց կաթողիկոս:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1847թ. օգոստոի 28-ին Վրաստանի մայրաքաղաք Թիֆլիսում:

Մահացել է 1930թ. մայիսի 8-ին Հայաստանի Խորհրդային Հանրապետության Վաղարշապատ (Էջմիածին) քաղաքում:

Կրթություն

  • 1865-1868թթ. սովորել է Թիֆլիսի դասական գիմնազիայում:

Աշխատանքային գործունեություն

  • 1872թ. ձեռնադրվել է վարդապետ:
  • 1874թ.՝ Գևորգյան ճեմարանի ուսուցիչ:
  • 1875թ.՝ Արցախի թեմի առաջնորդ և դպրոցների տեսուչ:
  • 1877թ.՝ Ագուլիսի Ս. Թովմաս առաքյալ վանքի վանահայր:
  • 1878թ.-ից՝ առաջնորդական փոխանորդ Ալեքսանդրապոլում:
  • 1881թ.՝ Երևանի փոխթեմակալ:
  • 1882թ. ձեռնադրվել է եպիսկոպոս:
  • 1886թ.-ից՝ Աստրախանի թեմի առաջնորդ:
  • 1894թ.-ից՝ Վրաստանի թեմի առաջնորդ:
  • 1895թ. ձեռնադրվել է արքեպիսկոպոս:
  • 1907թ.-ից՝ կաթողիկոսական տեղապահ:
  • 1911թ.-ից՝ Ամենայն հայոց կաթողիկոս:

Ամենայն հայոց կաթողիկոս

  • Վիրահայոց թեմում նորոգել է եկեղեցիներ, բացել է դպրոցներ, Թիֆլիսում ստեղծել «Թիֆլիսի հայ քահանաների միաբանությունը»:
  • Հովնավորել է Մ. Եկմալյանին և նրա մշակած քառաձայն պատարագը մտցրել եկեղեցի:
  • Ա. Մանթաշյանի բարեգործությամբ ավարտել է Մայր տաճարի նորոգումը:
  • 1912թ. Գևորգ Ե-ի նախաձեռնությամբ կազմվել է Ազգային պատվիրակություն (Պողոս Նուբարի ղեկավարությամբ), որը պաշտպանելու էր Հայ դատը եվրոպական կառավարությունների առջև:
  • 1914-1918թթ. առաջին աշխարհամարտի տարիներին, համոզվելով, որ Ռուսաստանի հաղթանակից է կախված արևմտահայերի ճակատագիրը, դիմել է Նիկոլայ II կայսեր օգնությանը:
  • Մեծ եղեռնի ժամանակ և հետագա տարիներին, հասարակական կազմակերպությունների հետ մեկտեղ Հայ եկեղեցին օգնել է բազմահազար աղետյալների: 1914-ի դեկտեմբերի 28-ին Գևորգ Ե կաթողիկոսի կոնդակով և նրա անմիջական նախագահությամբ ստեղծվել է Եղբայրական օգնության կոմիտեն, որն զբաղվել է վիրավոր հայ կամավորներին և տասնյակ հազարավոր փախստական հայերին օգնություն ցուցաբերելու խնդիրներով: Եղբայրական օգնության կոմիտեի բաժանմունքներ են ստեղծվել Երևանում, Ալեքսանդրապոլում, Թիֆլիսում, Պետրոգրադում, Մոսկվայում և այլուր:
  • 1917–ի դեկտեմբերի 21–ին ստեղծված բարդ պայմանների պատճառով ժամանակավորապես իր գործունեությունը դադարեցրեց Գևորգյան ճեմարանը: 1918–ի մայիսին Գևորգ Ե Սուրենյանցը կտրականապես մերժեց Ս. Էջմիածնից հեռանալու և ապահովության նպատակով Սևանավանքում ապաստանելու առաջարկը և հրամայեց վեց օր հնչեցնել բոլոր եկեղեցիների զանգերը` հայ ժողովրդի պայքարին զորավիգելով:
  • 1918թ. մայիսին զգալի դեր է խաղացել թուրք զավթիչների դեմ հայ ժողովրդի մղած հերոսամարտերի կազմակերպման գործում:
  • Սարդարապատի ճակատամարտի բախտորոշ օրերին, չնայած զինվորական ղեկավարության պահանջին, Ամենայն հայոց կաթողիկոսությունը և Գևորգ Ե Սուրենյանց կաթողիկոսը չեն տեղափոխվել ապահով վայր, իսկ Մայր Աթոռի միաբաններն իրենց անմիջական մասնակցությամբ հայ մարտիկներին քաջալերել են ռազմաճակատի առաջին գծում:
  • 1920–ի հոկտեմբերի 30–ին Գևորգ Ե Սուրենյանցը դ 416 կոնդակով Ապրիլի 11/24–ը սահմանեց «Հայկական տարագրության, կոտորածի զոհերի և բյուրավոր նահատակների հիշատակի հատուկ օր` Տոն Ազգային – հիշատակ բյուրավոր նահատակաց մերոց յընթացս համաշխարհային պատերազմի»: Նույն օրը նրա հրահանգով բոլոր եկեղեցիներում պետք է մատուցվեին հանդիսավոր Պատարագ և կատարվեր Հոգեհանգիստ:
  • Հայաստանի խորհրդայնացումից հետո թեպետ Հայ եկեղեցու նկատմամբ կիրառվեցին համատարած բռնություններ, ձերբակալություններ, բռնագրավումներ, այնուամենայնիվ Մայր Աթոռը և կաթողիկոսը հոգեկան մեծ ապրումների ու զրկանքների գնով ի զորու եղան դիմակայել բոլոր դժվարություններին և պահպանել Ս. Էջմիածինը: Ավելին, ցուցաբերելով հիրավի հայրապետական հոգատարություն` Գևորգ Ե Սուրենյանցը 1921թ. հոկտեմբերի 31–ին կոնդակով հայությանը կոչ արեց աջակցել նորաստեղծ Խորհրդային Հայաստանին` այն նկատելով աշխարհասփյուռ հայությանը համախմբող Հայրենիք: Մյուս կողմից, Գևորգ Ե Սուրենյանցը արժանի պայքար մղեց «Ազատ եկեղեցի» ու «Ազատ եկեղեցական եղբայրություն» հոսանքների դեմ և դրանք 1926–ի հունիսի 14–ին Հայ եկեղեցուց անջատված ու նզովված հռչակեց:
  • 1922թ. նոյեմբերի 11–ին թույլատրեց այրիացյալ քահանաների կրկնամուսնությունը և ազգակցական հինգերորդ և խնամիական չորրորդ աստիճանի ամուսնությունները:
  • 1923թ. նոյեմբերի 9–ին ընդունեց նոր տոմարի գործածությունը և թույլատրեց եկեղեցիներում ժամասացության ժամանակ երգեհոնի գործածությունը:
  • 1923թ. հուլիսին հաստատեց «Հայոց եկեղեցու բարեկարգության կենտրոնական հանձնաժողով»` եկեղեցու ծիսականոնական կարևոր հարցերի լուծման համար, 1924թ. հունվարի 1–ի կոնդակով ստեղծեց Գերագույն հոգևոր խորհուրդ և նշանակեց դրա կազմը, 1925թ. հոկտեմբերի 22–ին հրատարակեց «Ազգային–եկեղեցական ժողով գումարելու հատուկ կանոնադրություն»–ը:

Այլ

  • Հաջորդել է Մատթեոս Բ Կոստանդնուպոլսեցուն:
  • Նրան հաջորդել է Խորեն Ա Մուրադբեկյանը:
  • Աճյունն ամփոփված է Էջմիածնի Մայր տաճարի բակում:

Նկարներ

  • Gevorg E 01.jpg
  • Gevorg E 02.jpg
  • Gevorg E 03.jpg
  • Gevorg E 04.jpg
  • Gevorg E 05.jpg

Տեսանյութեր

Հրապարակումներ մամուլում

Տե՛ս նաև

  • Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
  • Армянский вопрос.Ер.,1991.Под ред. К.С. Худавердяна.
  • Архиепископ Магакия Орманян. Армянская Церковь (прим. О.Г. Маиляна) Ер., 2005.
  • Библиография архиепископа Геворга Суренянца. – Тифлис, 1911.
  • Католикос всех армян Геворг Суренянц (1847-1930). Ер., 2005г. //Серия книг: Документальные материалы из истории Армянской Церкви. Составитель С.Бейбутян (1-15 ). Книга 13.
  • Ноев Ковчег. Информационно-аналитическая газета армянской диаспоры стран СНГ. N 04 (97) Март(15-31) 2006г.
  • Норашен. Культурно-духовный, информационный журнал Епархии Армянской Апостольской Церкви в Грузии. №1 (7) 2007.
  • Գևորգ Ե, Արա Նախշքարյան:
  • Գևորգ Ե, Dasaran.am:
  • Ապրիլի 24-ը՝ Գևորգ Ե Սուրենյանց կաթողիկոսի կոնդակով:
Ստացված է «https://am.hayazg.info/index.php?title=Գևորգ_Ե_Տփղիսեցի&oldid=12332» էջից