13:13, 6 Օգոստոսի 2014-ի տարբերակ

Դեմուրյան Ստեփան Գուրգենի
Демурян Степан Гургенович
Անգլերեն:	Demuryan Stepan
Հայերեն:	Դեմուրյան Ստեփան Գուրգենի
Ծննդյան տարեթիվը:	12(24).06.1872
Ծննդավայրը:	Թիֆլիս, Վրաստան
Մահվան տարեթիվը:	13.01.1934
Մահվան վայրը:	Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ: Երգիչ, խմբավար, երաժիշտ-ազգագրագետ, կոմպոզիտոր:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1872թ. հունիսի 12(24)-ին Վրաստանի Թիֆլիս քաղաքում:

Մահացել է 1934թ. հունվարի 13-ին Խորհրդային Հայաստանի Երևան քաղաքում:

Կրթություն

• 1892թ. ավարտել է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցը:
• 1892թ. դասեր է առել Մակար Եկմալյանի մոտ:
• 1898-1901թթ. կատարելագործվել Ս. Պետերբուրգի կոնսերվատորիայում:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1892-1917թթ. մանկավարժ և խմբավար է աշխատել Շուշիի թեմական և Մարիամյան դպրոցում (ընդմիջումներով):
• 1895-1898թթ.՝ մանկավարժ և խմբավար Գորիում:
• 1903-1924թթ.՝ մանկավարժ և խմբավար Ռուսաստանի, Անդրկովկասի և Հյուսիսային կովկասի զանազան քաղաքներում:
• 1924-1926թթ.՝ մանկավարժ և խմբավար Բաքվում:
• 1926-1934թթ.՝ մանկավարժ և խմբավար Երևանի Աբովյանի և Միասնիկյանի դպրոցներում:
• 1921թ. աշխատել է Պյատիգորսկում որպես ուսուցիչ:
• 1926թ. աշխատել է Երևանի Մյասնիկյանի և Աբովյանի անվան դպրոցում՝ ուսուցիչ:

Բեմադրություններ

• Ա. Տիգրանյան` «Անուշ»:
• Դ. Ղազարյան` «Գյուլնազ տատի հեքիաթը», 1917 (Շուշի):
• «Անուշ», 1921 (Պյատիգորսկ):

Այլ

• Թ. Ս.Դեմուրյաևի հայրը:
• Դեմուրյանի ստեղծագործական գործունեությունը հիմնականում ծավալվել է անսամբլային ժանրում։:
• Կազմել և հայ իրականության մեջ առաջին անգամ եվրոպական ձայնանիշերով հրատարակել է «Քնար» երգարանը:
• Գրել է երգեր, մեղեդիներ, օպերաներ, հավաքել և մշակել է հայկական ժողովրդական երգեր:
• Դեմուրյանի երգերը կատարվել են Բաքվում (1926), Երևանում (1934):
• Բազմաթիվ համերgներ է տվել Կարմիր բանակի զինվորների համար:1929թ. ամռան ամիսներին Ստեփանակերտում կազմակերպել է մասսայական համերgներ, հանդես է եկել տարբեր ակումբներում:
• Պյատիգորսկում անվճար համերգներ է տվել կարիքավոր ընտանիքների համար և բեմադրել է Արմեն Տիգրանյանի Անուշ օպերան: Դեմուրյանների տունը հավաքատեղի է եղել հայ մտավորականներից շատերի համար: Այստեղ կարելի էր հանդիպել կոմպոզիտորներ Ռոմանոս Մելիքյանին, Արամ Քոչարյանին, Սպիրիդոն Մելիքյանին, Մարտին Մազմանյանին, երգչուհի Արուս Բաբայանին, երգիչ Պավել Լիսիցյանին և երաժշտագետ Ռուբեն Թերլեմեզյանին, գրողներ Չարենցին, Ազատ Վշտունիին, Գուրգեն Մահարիին, դերասաններ Ջանանին և Հրաչյա Հերսիսյանին, ռեժիսոր Վարդան Աճեմյանին և ճարտարապետ Գևորգ Քոչարին, նկարիչ Միքայել Արուտչյանին:
• Նկարահանվել է «Երկու գիշեր» կինոֆիլմում, ընդ որում Դեմուրյանի խաղը ռազմական ղեկավարի դերում բարձր գնահատականի է արժանացել: Նա կատարել է նաև Պեպոյի դերը ուսուցչական ուժերով կազմակերպած «Պեպո» ներկայացման մեջ:
• 1934թ հունվարի 13-ին կարճատև բայց տառապալից հիվանդությունից (արյան զեղում) վախճանվել է:

Նկարներ

• 

  Դեմուրյանի տապանաքարը պանթեոնում

Հրապարակումներ մամուլում

• Այսօր Ստեփան Դեմուրյանի ծննդյան օրն է:

Մատենագիտություն

• Դեմուրյան Ս. Գ., Քնար, երգարան, Ս. Պետերբուրգ, 1907:
• Դեմուրյան Ս. Գ., Հարեմ, անավարտ օպերա:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Բրուտյան Մ., Ստեփան Դեմուրյան, Երևան, 1969:
• ՍՏԵՓԱՆ ԴԵՄՈՒՐՅԱՆ:
• ՊԱՆԹԵՈՆԻ ԲՆԱԿԻՉՆԵՐԸ: Ստեփան Դեմուրյան: