07:31, 24 Օգոստոսի 2014-ի տարբերակ

Ծատուրյան Ալեքսանդր Հովսեփի
Цатурян Александр Овсепович
Անգլերեն:	Tsaturyan Aleksandr
Հայերեն:	Ծատուրյան Ալեքսանդր Հովսեփի
Ծննդյան տարեթիվը:	28.04.1865
Ծննդավայրը:	Զաքաթալա, Ադրբեջան
Մահվան տարեթիվը:	31.03. 1917
Մահվան վայրը:	Թիֆլիս, Վրաստան
Համառոտ տվյալներ: Բանաստեղծ, թարգմանիչ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1865թ. ապրիլի 28-ին Ադրբեջանի Զաքաթալա քաղաքում:

Մահացել է 1917թ. փետրվարի 31-ին Վրաստանի մայրաքաղաք Թիֆլիսում:

Կրթություն

• Սովորել է ծննդավայրի դպրոցում, աշակերտել Արշակ Ագապյանին:
• 1881թ. ավարտել է քաղաքային երեքդասյա ուսումնարանը։
• 1883թ. ընդունվել է Թիֆլիսի արհեստագործական դպրոցը:

Աշխատանքային գործունեություն

• Բանվորություն է արել խճուղու շինարարությունում, աշխատել որպես «Դուքնի աշկերտ», գործակատար։
• Ուսուցչություն է արել Նիժնի Նովգորոդի և Մոսկվայի հայ մեծահարուստների ընտանիքներում, ծառայել բանկային և առևտրական գրասենյակներում:
• Եղել է Մ. Բարխուդարյանի՝ 1888թ.-ից Մոսկվայում հրատարակված «Հանդես գրական և պատմական»–ի հիմնական աշխատակիցը:
• Աշխատակցել է «Մուրճ» ամսագրին:

Այլ

• Բանաստեղծություններում արտահայտել է հայ ժողովրդի վիշտն ու տառապանքը, ազգային-ազատագրական պայքարը, դառը քրտինքով իր ապրուստը հոգացող աշխատավորի կյանքը:
• Ծատուրյանի պոեզիայում ազչքի են ընկնում հումանիզմն ու ազատասիրությունը:
• Նա նաև սիրո և բնության երգիչ է:
• «Գրչի հանաքներ» երգիծական ժողովածուում ծաղրել է ժամանակի հոռի բարքերը, ծախու մամուլը:
• Կատարել է թարգմանություններ:
• Նրա տեքստերով գրվել են երգեր:
• Նա տեսել է «աշխատանքի և ոսկու մեծ կռիվը», երգել «բանվոր գնդերի» հերոսամարտը:
• Ծատուրյանի սիրո քնարերգության մեջ բուրժուական աշխարհում տիրապետող բարոյա-էթիկական ըմբռնումներին հակադրվում է անհատի ազատության ու երջանկության երազանքը։
• Բանաստեղծի բնության երգերը մեծ մասամբ սոցիալ-հասարակական կյանքն արտացոլող այլաբանական պատկերներ են։
• Ծատուրյանը մասնակցել է Յուրի Վեսելովսկու և Մինաս Բերբերյանի կազմած «Армянские беллетристы» (1893) ժողովածուի նյութերի ընտրության ու թարգմանության գործին, Յու. Վեսելովսկու հետ ռուսերեն է թարգմանել Գ. Սունդուկյանի «Պեպո»–ն։
• 1905թ. թարգմանել և հրատարակել է «Ռուս բանաստեղծներ» ժողովածուի առաջին հատորը (Ա. Պուշկին, Մ. Լերմոնտով), 1906 թվականին՝ երկրորդը (Ա. Նեկրասով, Ա. Կոլցով, Ի. Նիկիտին, Ա. Պլեչեև)։
• Նրա երկերը ռուսերեն են թարգմանել Յու. Վեսելովսկին, Վ. Բրյուսովը, Կոնստանտին Բալմոնտը, Ե․ Պոլոնսկին, Բորիս Սադովսկին։

Նկարներ

Մատենագիտություն

• Ծատուրյան Ա. Հ., Գրչի հանաքներ, երգիծական ժողովածու, 1901:
• Ծատուրյան Ա. Հ., Ղրիմի ալբոմից, շարք, 1896-1898:

Բանաստեղծություններ

• Մուրացկան:
• Թշվառին:
• Աղքատի երգը մահից առաջ:
• Տուր ձեռքդ:
• Զինվորի երգը:
• Հերիք է ազգ իմ:
• Սերմնացան:
• Այ սև ամպեր:
• Երկրի մշակները:
• Գիր:
• Դարուս զավակը:
• Մեր դարը:
• Դարավերջի բարքերից:
• Տուր ձեռքդ, ընկեր:
• Ո՛ւր ես, հայ բլբուլ...
• Դարեր եկան...
• Բանվորուհու օրորը:
• Բարեպաշտը:
• Փրկության ուղի:
• Մեղա քեզ, աստված:

Երգեր

• Այ վարդ:
• Մի լար բլբուլ:
• Արի ընկեր:
• Սիրուն գարուն:
• Նավավար:
• Վերջին անգամ:
• Հայ մայրենին:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
• ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ:
• Հանրագիտարան. Ալեքսանդր Ծատուրյան: