«Պետրոսյան Գարեգին Բախշիի»–ի խմբագրումների տարբերություն
Hayazg-ից
| Տող 16. | Տող 16. | ||
=Կենսագրություն= | =Կենսագրություն= | ||
Ծնվել է 1902թ. սեպտեմբերի 10-ին Հայաստանի Գորիս քաղաքում: | Ծնվել է 1902թ. սեպտեմբերի 10-ին Հայաստանի Գորիս քաղաքում: | ||
| − | |||
| − | |||
==Կրթություն== | ==Կրթություն== | ||
| Տող 72. | Տող 70. | ||
*[http://www.ysu.am/newspaper/hy/1380537157#.U9NKL_ldVNo ԵՊՀ ռեկտորները, ԵՊՀ պաշտոնական կայք:] | *[http://www.ysu.am/newspaper/hy/1380537157#.U9NKL_ldVNo ԵՊՀ ռեկտորները, ԵՊՀ պաշտոնական կայք:] | ||
| − | [[Category:ԵՊՀ ռեկտորներ]] [[Category:Մաթեմատիկոսներ]] [[Category:Պատմաբաններ]] | + | [[Category:ԵՊՀ ռեկտորներ]] [[Category:Մաթեմատիկոսներ]] [[Category:Պատմաբաններ]] [[Category:Ֆիզմաթ գիտությունների դոկտորներ]] [[Category:Պրոֆեսորներ]] [[Category:ՀՀ գիտության վաստակավոր գործիչներ]] |
Ընթացիկ տարբերակը 06:27, 5 Նոյեմբերի 2018-ի դրությամբ
| Պետրոսյան Գարեգին Բախշիի | |
| Петросян Гарегин Бахшиевич | |
| |
| Անգլերեն: | Petrosyan Garegin |
| Հայերեն: | Պետրոսյան Գարեգին Բախշիի |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 10.09.1902 |
| Ծննդավայրը: | Գորիս, Հայաստան |
| Մահվան տարեթիվը: | 12.12.1997 |
| Մահվան վայրը: | Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն |
| Համառոտ տվյալներ: Մաթեմատիկայի պատմաբան, ԵՊՀ ռեկտոր: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1902թ. սեպտեմբերի 10-ին Հայաստանի Գորիս քաղաքում:
Կրթություն
- Միջնակարգ կրթությունը ստացել է ծննդավայրում:
- 1929թ. ավարտել է ԵՊՀ:
- 1930-1934թթ. սովորել է Մոսկվայի Մ. Լոմոնոսովի անվան պետական համալսարանի ասպրանտուրայում:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1929-1957թթ. աշխատել է ԵՊՀ-ում:
- 1934-1936թթ.՝ ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետի դեկան:
- Ուսումնական աշխատանքների գծով պրոռեկտոր:
- 1938-1941թթ՝ տեսական ֆիզիկայի ամբիոնի վարիչ:
- 1938-1941, 1949-1957թթ.՝ ԵՊՀ ռեկտոր:
- 1938-1947, 1951-1955թթ.՝ ՀԽՍՀ Գերագույն խորհրդի պատգամավոր:
- 1944-1949թթ.՝ ՀԽՍՀ ԳԱ նախագահության գիտքարտուղար:
- 1954-1958թթ.՝ ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի պատգամավոր:
- 1958-1997թթ՝ Բնագիտության և տեխնիկայի պատմության խորհրդի նախագահ:
ԵՊՀ ռեկտոր
- Ռեկտորության տարիներին իր ամենաառջնահերթ խնդիրն էր համարում ուսումնական բարդ գործընթացի ռազիոնալ կազմակերպումը այն հաշվով, որ ապահովվեր մատուցվող գիտելիքների ժամանակակից մակարդակը: Սակայն անհրաժեշտ պայմանները պակասում էին: 1938թ.-ին նախորդած տարիներին և Հայրենական մեծ պատերազմում համալսարանի դասախոսական կազմը մեծ կորուստներ էր կրել: Ռեկտորը ձեռնամուխ եղավ այդ պակասը լրացնելու դժվարին գործին:
- Գ. Պետրոսյանն ընդարձակեց ասպիրանտուրան: Շնորհալի շրջանավարտներն ընդունվում էին նպատակային ասպիրանտուրա ԽՍՀՄ ԳԱ առաջատար ինստիտուտներում՝ Մոսկվայի, Լենինգրադի, Կազանի, Կիևի, Օդեսայի, Խարկովի բուհերում: Միաժամանակ դրան՝ համալսարանում դասախոսելու էին հրավիրվում մեր ակադեմիայից՝ ժողովրդական տնտեսության տարբեր բնագավառների մասնագետներ:
- Անձնապես հոգ էր տանում ուսանողներին մայրենի լեզվով դասագրքերով ապահովելու: Մեծ թափ ստացավ թարգմանչական գործը բոլոր ֆակուլտետներում: Ետպատերազմյան տարիներին միայն մաթեմատիկայի գծով թարգմանվել է 30 հատոր դասագիրք: Դրա զուգահեռ համալսարանի դասախոսներն սկսեցին զբաղվել մայրենի լեզվով սեփական դասագրքեր ստեղծելու գործով: Առաջինը եղավ Վ. Սաղաթելյանի «Բարձագույն մաթեմատիկա» դասագրքի առաջին հատորի լույս ընծայումը 1954թ.:
- Ֆակուլտետներում ստեղծվեցին նոր ամբիոններ, բացվեցին նոր մասնագիտություններ և մասնագիտացումներ, հիմնվեցին ուսումնական, գիտահետազոտական նոր լաբորատորիաներ, հումանիտար ֆակուլտետներում՝ կաբինետներ: Դասախոսական ողջ անձնակազմն ընդգրկվեց գիտահետազոտական աշխատանքներում: Ուսանողների արտադրական պրակտիկան անցնում էր Խորհրդային Միության անծայրածիր տարածքներում:
- Գ. Պետրոսյանի ջանքերով բացվեց միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետը, որի առաջին շրջանավարտները դարձան մեր հանրապետության գիտական, քաղաքական, դիվանագիտական ասպարեզների ճանաչված առաջատար գործիչներ:
- Գ. Պետրոսայն ռեկտորության հետպատերազմյան տարիներին ակադեմիկոս Ա.Շահինյանի ղեկավարությամբ համալսարանում և Գիտությունների ակադեմիայում սկզբնավորվեց և ամրապնդվեց հայկական մաթեմատիկական դպրոցը, որը Մ. Ջրբաշյանի և Ս. Մերգելյանի գիտական հիմնարար աշխատությունների շնորհիվ մեծ ճանաչում գտավ նաև հանրապետությունից դուրս: Հետագայում այդ դպրոցն իր համակողմանի զարգացումն ապրեց ակադեմիկոս Մ. Ջրբաշխանի ղեկավարությամբ:
- Համալսարանի ուսումնական, գիտահետազոտական և գիտահրատարակչական գործերը բարձրացան այն մակարդակին, որ Երևանի պետական համասլարանը դասվեց ԽՍՀՄ ամենաառաջավոր համալսարանների շարքը: Այդ բոլոր ձեռքբերումներում ծանրակշիռ էին անձամբ Գ. Պետրոսյանի ջանքերն ու ծառայությունները:
- Գ. Պետրոսյանը ձեռնամուխե եղավ նոր տեխնիկական բազայի՝ կառույցների նախագծման աշխատանքին: Նոր համալիրի նախագծման գլխավոր ճարտարապետ Էդմոնդ Տիգրանյանի հետ միասին մեծ դժվարությամբ կարողացան բոլոր ատյաններում հաստատել նախագծերը և ստանալ համաձայնություն կառուցումն իրագործելու Այգեստանում՝ գետառի ձախ ափին: Համալիրը կառուցվեց, թեև կառուցման դժվարություններն ու ավարտուն հաճույքը վիճակվեց նրա հաջորդներին:
- Գ. Պետրոսյանի ռեկտորության տարիներին համալսարանն ուներ իր փողային նվագախումբը՝ երկրաբան ուսանող, մաեստրո Աշոտ Գյուլբայազյանի ղեկավարությամբ, և մեծ երգչախումբ՝ երգարվեստի ամենաճանաչված վարպետ Թաթուլ Ալթունյանի ղեկավարությամբ: Գործում էին ժողգործիքների անսամբլը, թատերական, գրական ստուդիաները, սպորտի տարբեր մարզաձևերի խմբերը: Կազմակերպվում էին թիմային մրցումներ, ալպինիստական արշավներ, մարմնամարզության ցուցադրական ելույթներ:
Ձեռքբերումներ
- 1938թ.՝ դոցենտ:
- 1955թ.՝ ֆիզմաթ գիտությունների դոկտոր:
- 1964թ.՝ պրոֆեսոր:
- 1965թ.՝ Գիտությունների պատմության միջազգային ակադեմիայի (Փարիզ) թղթակից անդամ:
- 1967թ.՝ ՀՀ գիտության վաստակավոր գործիչ:
- Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան:
Այլ
- Ա.Գ. Պետրոսյանի հայրն է:
- 1941թ. կամավոր մեկնել է ռազմաճակատ, վիրավորվել, վերադարձել Երևան:
- Գիտության պատմության խնդիրներով զբաղվել է դեռևս 1940-ականներից:
- Աշխատանքները հիմնականում վերաբերում են մաթեմատիկայի, մասնավորապես հայ հին և միջնադարյան մաթեմատիկայի պատմությանը:
Մատենագիտություն
- Պետրոսյան Գ.Բ., Մաթեմատիկան Հայաստանում հին և միջին դարերում, Եր., 1959:
- Պետրոսյան Գ.Բ., Միջնադարյան Հայաստանի մաթեմատիկայի պատմությունից (հոդվածներ և հրապարակումներ), Եր., 1986:
- Պետրոսյան Գ.Բ., Անանիա Շիրակացու մատենագրոլթյունը, Եր., 1979:
- Պետրոսյան Գ.Բ., Բնագիտության և տեխնիկայի պատմությունը Հայաստանում (մատենաշարի հիմնադիր և գլխավոր խմբագիր):
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- Երևանի պետական համալսարանի ռեկտորները, կազմող՝ Լ.Պ. Ղարիբջանյան, Երևանի համալս. հրատ., 1999, 152էջ:
- Պետրոսյան Գարեգին, ԵՊՀ ռեկտոր:
- ԵՊՀ ռեկտորները, ԵՊՀ պաշտոնական կայք:
