«Արգիշտի Ա»–ի խմբագրումների տարբերություն
Hayazg-ից
(Նոր էջ «{{Person | name-am =Արգիշտի Ա | name-am-aliases = | name-ru =Аргишти I | name-ru-aliases = | name-lat = | name-en =Argishti I | ...»:) |
|||
| (Միևնույն մասնակցի 10 միջանկյալ տարբերակներ թաքցրված է) | |||
| Տող 18. | Տող 18. | ||
==Աշխատանքային գործունեություն== | ==Աշխատանքային գործունեություն== | ||
| − | *Ք.ա. 785թ. Ուրարտական թագավորությանն է | + | *Ք.ա. 785թ. Ուրարտական թագավորությանն է միացրել Դիաուխի երկիրը: |
| − | *Ք.ա. 785թ. արշավանքներ է | + | *Ք.ա. 785թ. արշավանքներ է ձեռնարկել և թագավորությանն է միացրել Աբունի, Կատարձա, Զաբախա երկրները: |
| − | *Ք.ա. 784թ. Ուրարտական պետությանն է | + | *Ք.ա. 784թ. Ուրարտական պետությանն է միացրել Վեդուրի-Էթիունի («Ջրային Էթիունի») երկրամասը: |
*Ք.ա. 782թ. հիմնել է Էրեբունի բերդաքաղաքը: | *Ք.ա. 782թ. հիմնել է Էրեբունի բերդաքաղաքը: | ||
*Ք.ա. 782թ. երկրին է միացնում Էթիունյան միության մաս կազմող Կեխունի (Գեղունի) «ծովային գավառը»: | *Ք.ա. 782թ. երկրին է միացնում Էթիունյան միության մաս կազմող Կեխունի (Գեղունի) «ծովային գավառը»: | ||
*Ք.ա. 786-781թթ. ստեղծել է Վանի աշխարհակալությունը: | *Ք.ա. 786-781թթ. ստեղծել է Վանի աշխարհակալությունը: | ||
| − | *Ք.ա. 781թ. Արգիշտին պարտության է | + | *Ք.ա. 781թ. Արգիշտին պարտության է մատնել ասորեստանյան զորքերին: |
*Ք.ա. 781-776թթ. կռիվներ է մղել Ասորետանի դեմ: | *Ք.ա. 781-776թթ. կռիվներ է մղել Ասորետանի դեմ: | ||
| − | **Ք.ա. 779թ. հեռավոր արշավանք է | + | **Ք.ա. 779թ. հեռավոր արշավանք է կատարել դեպի Հյուսիսային ծովակի ավազան: |
| − | **Ք.ա. 779-777թթ. Ուրմիո լճից հարավ ընկած տարածքում պարտության է | + | **Ք.ա. 779-777թթ. Ուրմիո լճից հարավ ընկած տարածքում պարտության է մատնել ասորեստանցիներին: |
**Ք.ա. 776թ. հիմնել է Արգիշտիխինիլի բերդաքաղաքը: | **Ք.ա. 776թ. հիմնել է Արգիշտիխինիլի բերդաքաղաքը: | ||
*Ք.ա. 775-773թթ. ոչնչացրել է Ասորեստանի հետ համագործակցող ուժերին՝ հաստատվելով Ուրմիո լճից հարավ տարածվող շրջաններում: | *Ք.ա. 775-773թթ. ոչնչացրել է Ասորեստանի հետ համագործակցող ուժերին՝ հաստատվելով Ուրմիո լճից հարավ տարածվող շրջաններում: | ||
=Այլ= | =Այլ= | ||
| + | *Մենուա արքայի որդին է: | ||
*Արգիշտի Ա-ի կառավարման տարիների պատմության համար արժեքավոր աղբյուր են նրա անունով Հայկական լեռնաշխարհի զանազան վայրերում պահպանված ավելի քան 30 սեպագիր արձանագրությունները, մասնավորապես Վան քաղաքի միջնաբերդի Խորխոր կոչվող ժայռին փորագրված տարեգրությունը: | *Արգիշտի Ա-ի կառավարման տարիների պատմության համար արժեքավոր աղբյուր են նրա անունով Հայկական լեռնաշխարհի զանազան վայրերում պահպանված ավելի քան 30 սեպագիր արձանագրությունները, մասնավորապես Վան քաղաքի միջնաբերդի Խորխոր կոչվող ժայռին փորագրված տարեգրությունը: | ||
| − | *Հայկական լեռնաշխարհը միավորել է Ուրարտու պետության մեջ՝ | + | *Հայկական լեռնաշխարհը միավորել է Ուրարտու պետության մեջ՝ վարելով անհնազանդ ցեղային իշխանությունների կենտրոնախույս ձգտումները ճնշելու քաղաքականություն: |
| − | *Արին-բերդում հայտնաբերված արձանագրությունների համաձայն Էրեբունի | + | *Արին-բերդում հայտնաբերված արձանագրությունների համաձայն Էրեբունի քաղաքը վերաբնակեցրել է 6600 մարդկանցով՝ Խաթե և Ծուպա երկրներից: |
*Էրեբունի քաղաքի բերդն ունեցել է արքունի պալատներ և կրոնական տաճարներ, պահեստներում պահվել է զինամթերք և պարեն: | *Էրեբունի քաղաքի բերդն ունեցել է արքունի պալատներ և կրոնական տաճարներ, պահեստներում պահվել է զինամթերք և պարեն: | ||
| − | *Էրեբունին եղել է ուրարտական պետության խոշոր ռազմա-վարչական | + | *Էրեբունին եղել է ուրարտական պետության խոշոր ռազմա-վարչական կենտրոնը: |
*Գտնվել են Արգիշտի Ա արքային վերաբերվող արձանագրությամբ պատկերազարդ բրոնզե սաղավարտներ, վահաններ և այլ իրեր, որոնց մի մասը պահվում է Էրեբունիի թանգարանում: | *Գտնվել են Արգիշտի Ա արքային վերաբերվող արձանագրությամբ պատկերազարդ բրոնզե սաղավարտներ, վահաններ և այլ իրեր, որոնց մի մասը պահվում է Էրեբունիի թանգարանում: | ||
=Նկարներ= | =Նկարներ= | ||
<gallery> | <gallery> | ||
| − | Պատկեր:Argishti 2.JPG |Արգիշտի Ա արձանը Երևանում: | + | Պատկեր:Argishti 2.JPG |Արգիշտի Ա-ի արձանը Երևանում: |
| − | Պատկեր:Urartian tablet of Argishti I.jpg | | + | Պատկեր:Urartian tablet of Argishti I.jpg | Էրեբունի ամրոցի հիմնադրման մասին սեպագիր արձանագրությունը: |
</gallery> | </gallery> | ||
| Տող 49. | Տող 50. | ||
*[http://www.encyclopedia.am/pages.php?hId=982 Հայկական հանրագիտարան: Արգիշտի Ա:] | *[http://www.encyclopedia.am/pages.php?hId=982 Հայկական հանրագիտարան: Արգիշտի Ա:] | ||
*[http://www.armin.am/images/menus/249/Qristomatia-2007-Poqr.pdf Հովհաննիսյան Պ.,Մովսիսյան Ա.,Հայ ժողովրդի պատմության քրետոմատիա,հատոր Ա, հնագույն ժամանակներից մինչև Ք.հ. 298թ., ԵՊՀ հրատ., Երևան, 2007թ.:] | *[http://www.armin.am/images/menus/249/Qristomatia-2007-Poqr.pdf Հովհաննիսյան Պ.,Մովսիսյան Ա.,Հայ ժողովրդի պատմության քրետոմատիա,հատոր Ա, հնագույն ժամանակներից մինչև Ք.հ. 298թ., ԵՊՀ հրատ., Երևան, 2007թ.:] | ||
| − | *[http://www.armin.am/images/menus/930/Jamkochyan.pdf Ժամկոչյան Հ., Հայ ժողովրդի պատմություն, սկզբից մինչև ք.հ. III դարի վերջը, ԵՊՀ հրատ.,Երևան,2006 թ.:] | + | *[http://www.armin.am/images/menus/930/Jamkochyan.pdf Ժամկոչյան Հ., Հայ ժողովրդի պատմություն, սկզբից մինչև ք.հ. III դարի վերջը, ԵՊՀ հրատ.,Երևան, 2006 թ.:] |
*Ղափանցյան Գ., Ուրարտուի պատմությունը, Երևան 1940թ.: | *Ղափանցյան Գ., Ուրարտուի պատմությունը, Երևան 1940թ.: | ||
*Ադոնց Ն., Հայաստանի պատմություն, Երևան 1972թ.: | *Ադոնց Ն., Հայաստանի պատմություն, Երևան 1972թ.: | ||
| − | *Пиотровский Б. Б.5 Ванское царство (Урарту) Москва 1959г. | + | *Пиотровский Б. Б.5 Ванское царство (Урарту) Москва, 1959г. |
| − | *Марр Н. Я. и Орбели И. А., Археологическая экспедиция | + | *Марр Н. Я. и Орбели И. А., Археологическая экспедиция, 1916г. |
| − | *Меликишвили Г. А., Наири-Урарту, Тбилиси 1954г. | + | *Меликишвили Г. А., Наири-Урарту, Тбилиси, 1954г. |
| − | *Меликишвили Г. А., Урартские клинообразные надписи, Москва 1960г. | + | *Меликишвили Г. А., Урартские клинообразные надписи, Москва, 1960г. |
*Бациева С. М., Борьба между Ассирией и Урарту за Сирию, «Вестник древней истории», 1953г. | *Бациева С. М., Борьба между Ассирией и Урарту за Сирию, «Вестник древней истории», 1953г. | ||
*Арутюнян Н. В., Хорхорская летопись Аргишти I, «Эпиграфика Востока», 1953г. | *Арутюнян Н. В., Хорхорская летопись Аргишти I, «Эпиграфика Востока», 1953г. | ||
| + | *Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005: | ||
| − | [[Category:Ուրարտական արքաներ]] [[Category: | + | [[Category:Ուրարտական արքաներ]] [[Category:Թագավորներ]] |
Ընթացիկ տարբերակը 08:09, 16 Օգոստոսի 2014-ի դրությամբ
| Արգիշտի Ա | |
| Аргишти I | |
| |
| Անգլերեն: | Argishti I |
| Հայերեն: | Արգիշտի Ա |
| Մահվան տարեթիվը: | Ք.ա. 764 |
| Համառոտ տվյալներ: Ուրարտական արքա: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Մահացել է Ք.ա. 764թ.:
Աշխատանքային գործունեություն
- Ք.ա. 785թ. Ուրարտական թագավորությանն է միացրել Դիաուխի երկիրը:
- Ք.ա. 785թ. արշավանքներ է ձեռնարկել և թագավորությանն է միացրել Աբունի, Կատարձա, Զաբախա երկրները:
- Ք.ա. 784թ. Ուրարտական պետությանն է միացրել Վեդուրի-Էթիունի («Ջրային Էթիունի») երկրամասը:
- Ք.ա. 782թ. հիմնել է Էրեբունի բերդաքաղաքը:
- Ք.ա. 782թ. երկրին է միացնում Էթիունյան միության մաս կազմող Կեխունի (Գեղունի) «ծովային գավառը»:
- Ք.ա. 786-781թթ. ստեղծել է Վանի աշխարհակալությունը:
- Ք.ա. 781թ. Արգիշտին պարտության է մատնել ասորեստանյան զորքերին:
- Ք.ա. 781-776թթ. կռիվներ է մղել Ասորետանի դեմ:
- Ք.ա. 779թ. հեռավոր արշավանք է կատարել դեպի Հյուսիսային ծովակի ավազան:
- Ք.ա. 779-777թթ. Ուրմիո լճից հարավ ընկած տարածքում պարտության է մատնել ասորեստանցիներին:
- Ք.ա. 776թ. հիմնել է Արգիշտիխինիլի բերդաքաղաքը:
- Ք.ա. 775-773թթ. ոչնչացրել է Ասորեստանի հետ համագործակցող ուժերին՝ հաստատվելով Ուրմիո լճից հարավ տարածվող շրջաններում:
Այլ
- Մենուա արքայի որդին է:
- Արգիշտի Ա-ի կառավարման տարիների պատմության համար արժեքավոր աղբյուր են նրա անունով Հայկական լեռնաշխարհի զանազան վայրերում պահպանված ավելի քան 30 սեպագիր արձանագրությունները, մասնավորապես Վան քաղաքի միջնաբերդի Խորխոր կոչվող ժայռին փորագրված տարեգրությունը:
- Հայկական լեռնաշխարհը միավորել է Ուրարտու պետության մեջ՝ վարելով անհնազանդ ցեղային իշխանությունների կենտրոնախույս ձգտումները ճնշելու քաղաքականություն:
- Արին-բերդում հայտնաբերված արձանագրությունների համաձայն Էրեբունի քաղաքը վերաբնակեցրել է 6600 մարդկանցով՝ Խաթե և Ծուպա երկրներից:
- Էրեբունի քաղաքի բերդն ունեցել է արքունի պալատներ և կրոնական տաճարներ, պահեստներում պահվել է զինամթերք և պարեն:
- Էրեբունին եղել է ուրարտական պետության խոշոր ռազմա-վարչական կենտրոնը:
- Գտնվել են Արգիշտի Ա արքային վերաբերվող արձանագրությամբ պատկերազարդ բրոնզե սաղավարտներ, վահաններ և այլ իրեր, որոնց մի մասը պահվում է Էրեբունիի թանգարանում:
Նկարներ
Արգիշտի Ա-ի արձանը Երևանում:
Էրեբունի ամրոցի հիմնադրման մասին սեպագիր արձանագրությունը:
Տե՛ս նաև
- ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ:
- Հայկական հանրագիտարան: Արգիշտի Ա:
- Հովհաննիսյան Պ.,Մովսիսյան Ա.,Հայ ժողովրդի պատմության քրետոմատիա,հատոր Ա, հնագույն ժամանակներից մինչև Ք.հ. 298թ., ԵՊՀ հրատ., Երևան, 2007թ.:
- Ժամկոչյան Հ., Հայ ժողովրդի պատմություն, սկզբից մինչև ք.հ. III դարի վերջը, ԵՊՀ հրատ.,Երևան, 2006 թ.:
- Ղափանցյան Գ., Ուրարտուի պատմությունը, Երևան 1940թ.:
- Ադոնց Ն., Հայաստանի պատմություն, Երևան 1972թ.:
- Пиотровский Б. Б.5 Ванское царство (Урарту) Москва, 1959г.
- Марр Н. Я. и Орбели И. А., Археологическая экспедиция, 1916г.
- Меликишвили Г. А., Наири-Урарту, Тбилиси, 1954г.
- Меликишвили Г. А., Урартские клинообразные надписи, Москва, 1960г.
- Бациева С. М., Борьба между Ассирией и Урарту за Сирию, «Вестник древней истории», 1953г.
- Арутюнян Н. В., Хорхорская летопись Аргишти I, «Эпиграфика Востока», 1953г.
- Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
