«Դաշտենց Խաչիկ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Hayazg-ից
(→Տե՛ս նաև) |
|||
| (29 intermediate revisions by one other user not shown) | |||
| Տող 2. | Տող 2. | ||
| name-am = Դաշտենց Խաչիկ | | name-am = Դաշտենց Խաչիկ | ||
| name-am-aliases = Տոնոյան Խաչիկ Տոնոյի | | name-am-aliases = Տոնոյան Խաչիկ Տոնոյի | ||
| − | | name-ru = | + | | name-ru = Даштенц Хачик |
| − | | name-ru-aliases = | + | | name-ru-aliases = Тоноян Хачик Тоноевич |
| name-lat = | | name-lat = | ||
| − | | name-en = Dashtenc | + | | name-en = Dashtenc Khachik |
| name-fr = | | name-fr = | ||
| image = Dashtenc Xachik.jpg | | image = Dashtenc Xachik.jpg | ||
| Տող 15. | Տող 15. | ||
}} | }} | ||
=Կենսագրություն= | =Կենսագրություն= | ||
| − | Ծնվել է | + | Ծնվել է 1910թ. մայիսի 25-ին Արևմտյան Հայաստանի Բիթլիս նահանգի Խութ-Բռնաշեն գավառի Դաշտադեմ գյուղում: |
| − | Մահացել է | + | Մահացել է 1974թ. մարտի 9-ին Հայաստանի Հանրապետության Երևան քաղաքում: |
==Կրթություն== | ==Կրթություն== | ||
| − | + | *Միջնակարգ կրթությունը ստացել է Ալեքսանդրոպոլի (այժմ՝ Գյումրի) ամերիկյան որբանոցում: | |
| − | + | *1932թ. ավարտել է ԵՊՀ լեզվագրական ֆակուլտետը: | |
| + | *1940թ.՝ Մոսկվայի օտար լեզուների ինստիտուտի անգլերեն բաժինը: | ||
| + | |||
==Աշխատանքային գործունեություն== | ==Աշխատանքային գործունեություն== | ||
| − | * | + | *Դասախոսել է Երևանի բուհերում: |
| − | + | *1965-1974թթ.՝ ՀԽՍՀ ԳԱ արվեստի ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող: | |
| − | * | ||
==Ձեռքբերումներ== | ==Ձեռքբերումներ== | ||
| − | * | + | *1965թ.՝ բանասիրական գիտությունների թեկնածու: |
| − | * | + | *1967թ.՝ ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ: |
| − | * | + | |
| + | ==Այլ== | ||
| + | *Իր գրական կեղծանունը ընտրել է հարազատ գյուղի անունով [http://www.magaghat.am/2014/05/%D5%AB%D5%B4-%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6-%D5%A1%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D5%B6-%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8-%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%AB%D5%AF/ «Իմ գրական անվան պատմությունը»]: | ||
| + | *Խաչիկ Դաշտենցը իր գրական ուղին սկսեց բանաստեղծություններով։ Նրա առաջին երգերն արժանացան Եղիշե Չարենցի հատուկ վերաբերմունքին։ Պահպանվել է Չարենցի երկու գրությունը՝ մեկն ուղղված Հայպետհրատի այն ժամանակվա տնօրեն Էդուարդ Չոփուրյանին, մյուսը՝ հայտնի ձևավորող-նկարիչ Տաճատ Խաչվանքյանին, ուր խոսք է գնում Խ. Դաշտենցի գրքի որակյալ տպագրության մասին: | ||
| + | *«Բոց» գրքի տպագրությունը այնքան աղմուկ հարուցեց իր շուրջը, որ Դաշտենցը հեռացավ Մոսկվա և խարիսխ նետեց օտար լեզուների ինստիտուտի անգլերեն լեզվի բաժնում, նախապատրաստվելով թարգմանչի կոչման: | ||
| + | *Մոսկովյան ուսումնագնացությունը վճռական դեր խաղաց Դաշտենցի ճակատագրի մեջ. անգլերենն այն հենարանն էր, որով նա գործի էր դնելու ներսում եղած բանաստեղծական ձիրքը: | ||
| + | *Դաշտենցին լայն ճանաչում է բերել արևմտահայության ողբերգությունը և սասունցիների նորոգ կյանքն արտացոլող «Խոդեդան» վեպը: | ||
| + | *«Ռանչպարների կանչը» վեպը պատմում է թուրքական լծի դեմ հայ հայդուկների մղած պայքարի մասին։ | ||
| + | *Կազմել է հայկական դպրոցների համար անգլերենի դասագիրք: | ||
=Նկարներ= | =Նկարներ= | ||
<gallery> | <gallery> | ||
Dashtenc2.jpg | Dashtenc2.jpg | ||
| + | Dashtenc3.jpg | ||
| + | Dashtenc 4.jpg | ||
| + | Dashtenc5.jpg | ||
| + | Dashtenc 6.jpg | ||
</gallery> | </gallery> | ||
=Տեսանյութեր= | =Տեսանյութեր= | ||
| − | *[http://www. | + | *[http://www.youtube.com/watch?v=MirVCfKBpMw Խաչիկ Դաշտենցի 100-ամյակը նշվեց Վաշինգտոնում:] |
| + | *[http://www.masis.tv/component/option,com_afm/vfile,1912/lang,hy/ Խաչիկ Դաշտենց - Մեր մեծերը:] | ||
| + | *[http://www.youtube.com/watch?v=bEadmLhQ69U Մեր մեծերը - Խաչիկ Դաշտենց:] | ||
| + | *[http://www.youtube.com/watch?v=qou9weYJWho ԽԱՉԻԿ ԴԱՇՏԵՆՑ «Ֆայտոն Ալեքը»:] | ||
=Հրապարակումներ մամուլում= | =Հրապարակումներ մամուլում= | ||
| − | *[http://www. | + | *[http://www.yerakouyn.com/?p=52195 Խաչիկ Դաշտենց՝ Մահուան 40-ամեակ:] |
| + | *[http://media-inform.com/am/topic.php?id=10157 Խաչիկ Դաշտենց. «Մեր գյուղը Սև սարի վրա էր, իսկ այդ սարի հետևը` Մշո դաշտն էր»:] | ||
| + | *[http://blognews.am/arm/news/18676/khachik-dashtenc-kusakcutyan-mej-te-kusakcutyunic-durs-karevory-zhoxovrdin-ev-hayreniqin-aznvoren-tsarayeln-e.html Խաչիկ Դաշտենց. Կուսակցության մեջ, թե կուսակցությունից դուրս՝ կարևորը ժողովրդին և հայրենիքին ազնվորեն ծառայելն է:] | ||
| + | *[http://www.slaq.am/arm/news/23615/ Խաչիկ Դաշտենց- 100:] | ||
| + | *[http://lurer.com/?p=72873&l=am «Երկու օրից Խաչիկը հայտնվեց` աշխարհի հարցականները դեմքին». Եղիշե Չարենցի և Խաչիկ Դաշտենցի հանդիպումը:] | ||
| + | *[http://news.am/arm/news/50658.html Վաշինգտոնում Հայաստանի դեսպանությունում նշվել է Խաչիկ Դաշտենցի 100-ամյա տարեդարձը:] | ||
=Մատենագիտություն= | =Մատենագիտություն= | ||
| − | * | + | *Դաշտենց Խ., Երգերի գիրք, բանաստեղծությունների ժողովածու, 1932: |
| − | *[http:// | + | *Դաշտենց Խ., Գարնանային երգեր, բանաստեղծությունների ժողովածու, 1934: |
| + | *Դաշտենց Խ., Բոց, ժողովածուներ, 1936: | ||
| + | *Դաշտենց Խ., Տիգրան Մեծ, չափածո ողբերգություն, 1947: | ||
| + | *Դաշտենց Խ., Խոդեդան, վեպ, 1950: | ||
| + | *Դաշտենց Խ., [http://armenianhouse.org/dashtents/novels-am/ploughmen/contents.html Ռանչպարների կանչը], վեպ, 1979: | ||
| + | *Դաշտենց Խ., Բայրոնը և հայերը, բանասիրական աշխատություն, 1959: | ||
| + | *Դաշտենց Խ., Ըղձյալ այգաբացի երգիչը, բանասիրական աշխատություն, 1967 (Ե. Չարենցի մասին)։ | ||
| + | Թարգմանություններ անգլերենից՝ | ||
| + | *Շեքսպիր՝ «Սխալների կոմեդիան», | ||
| + | *Շեքսպիր՝ «Անսանձ կնոջ սանձահարումը», | ||
| + | *Շեքսպիր՝ «Տասներկուերորդ գիշեր», | ||
| + | *Շեքսպիր՝ «Վինձորի զվարճասեր կանայք», | ||
| + | *Շեքսպիր՝ «Ռիչարդ Երրորդ», | ||
| + | *Շեքսպիր՝ «Հուլիոս Կեսար», | ||
| + | *Շեքսպիր՝ «Լիր արքա», | ||
| + | *Շեքսպիր՝ «Ռոմեո և Ջուլիետ», | ||
| + | *Լոնգֆելլո Հ.՝ «Հայավաթի երգը» (1958), | ||
| + | *Լոնգֆելլո Հ.՝ «Ռոբին Հուդ» (1945), | ||
| + | *Բրաունինգ Ռ.՝ «Համելինի նախշուն սրնգահարը» (1963), | ||
| + | *Սարոյան Վ.՝ «Իմ սիրտը լեռներում է», | ||
| + | *Սարոյան Վ.՝ «Խաղողի այգին»: | ||
=Տե՛ս նաև= | =Տե՛ս նաև= | ||
| − | * | + | *Ով ով է. հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ. 1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005: |
| − | *[http://www. | + | *[http://www.armenianhouse.org/dashtents/novels-am/ploughmen/preface.html ՌԱՆՉՊԱՐՆԵՐԻ ԿԱՆՉԸ:] |
| + | *[http://www.avproduction.am/?ln=am&page=person&id=151 ԽԱՉԻԿ ԴԱՇՏԵՆՑ:] | ||
| + | *[http://www.yerakouyn.com/?p=52195 Խաչիկ Դաշտենց՝ Մահուան 40-ամեակ:] | ||
| − | [[Category: | + | [[Category:Գրողներ]] [[Category:Թարգմանիչներ]] [[Category:Բանասերներ]] |
Ընթացիկ տարբերակը 11:26, 29 Հունիսի 2014-ի դրությամբ
| Դաշտենց Խաչիկ | |
| Даштенц Хачик | |
| |
| Այլ անուններ: | Տոնոյան Խաչիկ Տոնոյի |
| Անգլերեն: | Dashtenc Khachik |
| Հայերեն: | Դաշտենց Խաչիկ |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 25.05.1910 |
| Ծննդավայրը: | Դաշտադեմ, Արևմտյան Հայաստան |
| Մահվան տարեթիվը: | 09.03.1974 |
| Մահվան վայրը: | Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն |
| Համառոտ տվյալներ: Գրող, թարգմանիչ, բանասեր: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1910թ. մայիսի 25-ին Արևմտյան Հայաստանի Բիթլիս նահանգի Խութ-Բռնաշեն գավառի Դաշտադեմ գյուղում:
Մահացել է 1974թ. մարտի 9-ին Հայաստանի Հանրապետության Երևան քաղաքում:
Կրթություն
- Միջնակարգ կրթությունը ստացել է Ալեքսանդրոպոլի (այժմ՝ Գյումրի) ամերիկյան որբանոցում:
- 1932թ. ավարտել է ԵՊՀ լեզվագրական ֆակուլտետը:
- 1940թ.՝ Մոսկվայի օտար լեզուների ինստիտուտի անգլերեն բաժինը:
Աշխատանքային գործունեություն
- Դասախոսել է Երևանի բուհերում:
- 1965-1974թթ.՝ ՀԽՍՀ ԳԱ արվեստի ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող:
Ձեռքբերումներ
- 1965թ.՝ բանասիրական գիտությունների թեկնածու:
- 1967թ.՝ ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ:
Այլ
- Իր գրական կեղծանունը ընտրել է հարազատ գյուղի անունով «Իմ գրական անվան պատմությունը»:
- Խաչիկ Դաշտենցը իր գրական ուղին սկսեց բանաստեղծություններով։ Նրա առաջին երգերն արժանացան Եղիշե Չարենցի հատուկ վերաբերմունքին։ Պահպանվել է Չարենցի երկու գրությունը՝ մեկն ուղղված Հայպետհրատի այն ժամանակվա տնօրեն Էդուարդ Չոփուրյանին, մյուսը՝ հայտնի ձևավորող-նկարիչ Տաճատ Խաչվանքյանին, ուր խոսք է գնում Խ. Դաշտենցի գրքի որակյալ տպագրության մասին:
- «Բոց» գրքի տպագրությունը այնքան աղմուկ հարուցեց իր շուրջը, որ Դաշտենցը հեռացավ Մոսկվա և խարիսխ նետեց օտար լեզուների ինստիտուտի անգլերեն լեզվի բաժնում, նախապատրաստվելով թարգմանչի կոչման:
- Մոսկովյան ուսումնագնացությունը վճռական դեր խաղաց Դաշտենցի ճակատագրի մեջ. անգլերենն այն հենարանն էր, որով նա գործի էր դնելու ներսում եղած բանաստեղծական ձիրքը:
- Դաշտենցին լայն ճանաչում է բերել արևմտահայության ողբերգությունը և սասունցիների նորոգ կյանքն արտացոլող «Խոդեդան» վեպը:
- «Ռանչպարների կանչը» վեպը պատմում է թուրքական լծի դեմ հայ հայդուկների մղած պայքարի մասին։
- Կազմել է հայկական դպրոցների համար անգլերենի դասագիրք:
Նկարներ
Տեսանյութեր
- Խաչիկ Դաշտենցի 100-ամյակը նշվեց Վաշինգտոնում:
- Խաչիկ Դաշտենց - Մեր մեծերը:
- Մեր մեծերը - Խաչիկ Դաշտենց:
- ԽԱՉԻԿ ԴԱՇՏԵՆՑ «Ֆայտոն Ալեքը»:
Հրապարակումներ մամուլում
- Խաչիկ Դաշտենց՝ Մահուան 40-ամեակ:
- Խաչիկ Դաշտենց. «Մեր գյուղը Սև սարի վրա էր, իսկ այդ սարի հետևը` Մշո դաշտն էր»:
- Խաչիկ Դաշտենց. Կուսակցության մեջ, թե կուսակցությունից դուրս՝ կարևորը ժողովրդին և հայրենիքին ազնվորեն ծառայելն է:
- Խաչիկ Դաշտենց- 100:
- «Երկու օրից Խաչիկը հայտնվեց` աշխարհի հարցականները դեմքին». Եղիշե Չարենցի և Խաչիկ Դաշտենցի հանդիպումը:
- Վաշինգտոնում Հայաստանի դեսպանությունում նշվել է Խաչիկ Դաշտենցի 100-ամյա տարեդարձը:
Մատենագիտություն
- Դաշտենց Խ., Երգերի գիրք, բանաստեղծությունների ժողովածու, 1932:
- Դաշտենց Խ., Գարնանային երգեր, բանաստեղծությունների ժողովածու, 1934:
- Դաշտենց Խ., Բոց, ժողովածուներ, 1936:
- Դաշտենց Խ., Տիգրան Մեծ, չափածո ողբերգություն, 1947:
- Դաշտենց Խ., Խոդեդան, վեպ, 1950:
- Դաշտենց Խ., Ռանչպարների կանչը, վեպ, 1979:
- Դաշտենց Խ., Բայրոնը և հայերը, բանասիրական աշխատություն, 1959:
- Դաշտենց Խ., Ըղձյալ այգաբացի երգիչը, բանասիրական աշխատություն, 1967 (Ե. Չարենցի մասին)։
Թարգմանություններ անգլերենից՝
- Շեքսպիր՝ «Սխալների կոմեդիան»,
- Շեքսպիր՝ «Անսանձ կնոջ սանձահարումը»,
- Շեքսպիր՝ «Տասներկուերորդ գիշեր»,
- Շեքսպիր՝ «Վինձորի զվարճասեր կանայք»,
- Շեքսպիր՝ «Ռիչարդ Երրորդ»,
- Շեքսպիր՝ «Հուլիոս Կեսար»,
- Շեքսպիր՝ «Լիր արքա»,
- Շեքսպիր՝ «Ռոմեո և Ջուլիետ»,
- Լոնգֆելլո Հ.՝ «Հայավաթի երգը» (1958),
- Լոնգֆելլո Հ.՝ «Ռոբին Հուդ» (1945),
- Բրաունինգ Ռ.՝ «Համելինի նախշուն սրնգահարը» (1963),
- Սարոյան Վ.՝ «Իմ սիրտը լեռներում է»,
- Սարոյան Վ.՝ «Խաղողի այգին»:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է. հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ. 1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- ՌԱՆՉՊԱՐՆԵՐԻ ԿԱՆՉԸ:
- ԽԱՉԻԿ ԴԱՇՏԵՆՑ:
- Խաչիկ Դաշտենց՝ Մահուան 40-ամեակ:
