«Միկոյան Անաստաս Իվանի»–ի խմբագրումների տարբերություն
Hayazg-ից
(Նոր էջ «{{Person | name-am = Միկոյան Անաստաս Իվանի | name-am-aliases = | name-ru = Микоян Анастас Иванович | name-ru-aliases =...»:) |
(→Ձեռքբերումներ) |
||
(28 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Person | {{Person | ||
| name-am = Միկոյան Անաստաս Իվանի | | name-am = Միկոյան Անաստաս Իվանի | ||
− | | name-am-aliases = | + | | name-am-aliases = Միկոյան Անաստաս Հովհաննեսի |
| name-ru = Микоян Анастас Иванович | | name-ru = Микоян Анастас Иванович | ||
− | | name-ru-aliases = | + | | name-ru-aliases = Микоян Анастас Оганнесович |
| name-lat = | | name-lat = | ||
| name-en = Mikoyan Anastas | | name-en = Mikoyan Anastas | ||
| name-fr = | | name-fr = | ||
| image = Mikoyan.jpg | | image = Mikoyan.jpg | ||
− | | birth-date = 13 | + | | birth-date = 13.11.1895 |
− | | birth-place = Սանահին | + | | birth-place = Սանահին, Հայաստանի Հանրապետություն |
| death-date = 21.10.1978 | | death-date = 21.10.1978 | ||
− | | death-place = Մոսկվա, | + | | death-place = Մոսկվա, Ռուսաստան |
| description = Պետական և կուսակցական գործիչ: | | description = Պետական և կուսակցական գործիչ: | ||
}} | }} | ||
=Կենսագրություն= | =Կենսագրություն= | ||
− | Ծնվել է 1985թ. նոյեմբերի 13(25)-ին Սանահին գյուղում(այժմ՝ ՀՀ Ալավերդի քաղաքի շրջագծում): | + | Ծնվել է 1985թ. նոյեմբերի 13(25)-ին Խորհրդային Հայաստանի [[Սանահին գյուղում]] (այժմ՝ ՀՀ [[Ալավերդի քաղաքի]] շրջագծում): |
==Կրթություն== | ==Կրթություն== | ||
*Սովորել է Սանահինի գյուղական դպրոցում: | *Սովորել է Սանահինի գյուղական դպրոցում: | ||
− | *Ավարտել է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցը: | + | *Ավարտել է [[Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցը:]] |
− | *1916թ.-ից սովորել է Ս. Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում: | + | *1916թ.-ից սովորել է [[Ս. Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում]]: |
==Աշխատանքային գործունեություն== | ==Աշխատանքային գործունեություն== | ||
− | *1915-1920թթ. | + | *1915-1920թթ. հեղափոխական աշխատանք է կատարել Անդրկովկասում: |
− | *1915-1920թթ.՝ | + | *1915-1920թթ.՝ «Սոցիալ-դեմոկրատ» (հայերեն), «Բաքվի խորհրդի տեղեկագիր» (ռուսերեն) թերթերի խմբագիր: |
− | *1918թ. | + | *1918թ. Բաքվի կոմունայի օրերին եղել է Կարմիր բանակի բրիգադի կոմիսար, կոմունայի պարտությունից հետո՝ բոլշևիկյան կուսակցության Բաքվի ընդհատակյա քաղաքական կոմիտեի նախագահ: |
− | *1920-1926թթ. | + | *1920թ. ապրիլին մասնակցել է Ադրբեջանում խորհրդային իշխանության հաստատմանը: |
− | *1926թ.- | + | *1920-1926թթ. ղեկավար աշխատանք է կատարել Ռուսաստանի կոմկուսի կազմակերպություններում (Նիժնի Նովգորոդ, Դոնի Ռոստով): |
− | *1935-1966թթ.՝ ԽՄԿԿ կենտկոմի քաղբյուրի անդամ: | + | *1926թ.-ից պաշտոնավարել է ԽՍՀՄ Կառավարությունում (արտաքին և ներքին առևտրի, մատակարարման, սննդի արդյունաբերության ժողկոմ): |
− | *1937-1946թթ.՝ ԺԿԽ | + | *1935-1966թթ.՝ ԽՄԿԿ կենտկոմի քաղբյուրի (նախագահության) անդամ: |
− | *1941-1945թթ.՝ ղեկավարել է բանակի մատակարարումը: | + | *1937-1946թթ.՝ ԺԿԽ փոխնախագահ: |
+ | *1941-1945թթ.՝ Հայրենական պատերազմի ժամանակ, ղեկավարել է բանակի մատակարարումը: | ||
*1946-1955թթ.՝ ԽՍՀՄ նախարարների խորհրդի փոխնախագահ: | *1946-1955թթ.՝ ԽՍՀՄ նախարարների խորհրդի փոխնախագահ: | ||
*1955-1964թթ.՝ ԽՍՀՄ նախարարների խորհրդի առաջին փոխնախագահ: | *1955-1964թթ.՝ ԽՍՀՄ նախարարների խորհրդի առաջին փոխնախագահ: | ||
*1964-1965թթ.՝ ԽՍՀՄ ԳԽ նախագահության նախագահ: | *1964-1965թթ.՝ ԽՍՀՄ ԳԽ նախագահության նախագահ: | ||
− | *1964-1974թթ.՝ | + | *1964-1974թթ.՝ Նախագահության անդամ: |
==Ձեռքբերումներ== | ==Ձեռքբերումներ== | ||
+ | *1915թ.-ից՝ ՌՍԴԲԿ անդամ: | ||
+ | *1937-1974թթ.՝ ԽՍՀՄ ԳԽ պատգամավոր: | ||
*1943թ.՝ սոցիալական աշխատանքի հերոս: | *1943թ.՝ սոցիալական աշխատանքի հերոս: | ||
+ | *Լենինի շքանշան (6): | ||
+ | *Հոկտեմբերյան հեղափոխության շքանշան: | ||
+ | *Կարմիր դրոշի շքանշան: | ||
+ | *Հայրենական պատերազմի առաջին աստիճանի շքանշան: | ||
+ | *Կարմիր աստղի շքանշան (2): | ||
+ | *1962թ.՝ Լենինյան մրցանակի դափնեկիր: | ||
+ | *ԽՍՀՄ Պետական մրցանակի դափնեկիր (1941, 1947, 1948, 1949, 1952, 1953): | ||
+ | *ԽՍՀՄ և տարբեր երկրների մի շարք շքանշաններ և մեդալներ: | ||
==Այլ== | ==Այլ== | ||
− | * | + | *1914թ. Միկոյանը միացել է հայ կամավորականների ջոկատին և մինչև 1915թ. գարունը կռվել թուրքական ճակատում, սակայն հիվանդության պատճառով թողել է ծառայությունը և վերադարձել Թիֆլիս։ |
− | *Բաքվի կոմիսարների տապալումից հետո մնացել է Բաքվում՝ գլխավորելով բոլշևիկների ընդհատակյա շրջկոմը։ *Թուրքերի կողմից Բաքուն գրավելուց անմիջապես առաջ Միկոյանը կարողացավ հասնել կոմիսարների ազատ արձակման ու էվակուացիայի կազմակերպմանը։ Այնուհետև նա կոմիսարներին շոգենավով դուրս | + | *Բաքվի կոմիսարների տապալումից հետո մնացել է Բաքվում՝ գլխավորելով բոլշևիկների ընդհատակյա շրջկոմը։ |
− | * | + | *Թուրքերի կողմից Բաքուն գրավելուց անմիջապես առաջ Միկոյանը կարողացավ հասնել կոմիսարների ազատ արձակման ու էվակուացիայի կազմակերպմանը։ Այնուհետև նա կոմիսարներին շոգենավով դուրս է բերել Բաքվից, սակայն Կրասնովոդսկում նրանք նորից ձերբակալվել են։ Միկոյանն ազատվել է 1919թ. փետրվարին և հենց նույն տարվա մարտից ղեկավարել է ՌԿ(բ)Կ-ի կովկասյան մարզկոմի Բաքվի բյուրոն։ |
− | *Անաստաս Միկոյանի անվան հետ է կապված ԽՍՀՄ սննդի արդյունաբերության ծավալումը։ Դեռևս 1931թ., հանդիսանալով ԽՍՀՄ Սննդի արդյունաբերության ժողովրդական կոմիսար, Անաստաս Միկոյանը ԽՍՀՄ կառավարությանը | + | *1919թ. հոկտեմբերին նրան կանչել են Մոսկվա և նշանակվել է ՌԿԳԿ անդամ։ Բոլշևիկների կողմից Բաքուն գրավելուց հետո Միկոյանը վերադարձել է Բաքու՝ որպես 11-րդ բանակի ռազմահեղափոխական կոմիտեի լիազոր։ |
+ | *Անաստաս Միկոյանի անվան հետ է կապված ԽՍՀՄ սննդի արդյունաբերության ծավալումը։ Դեռևս 1931թ., հանդիսանալով ԽՍՀՄ Սննդի արդյունաբերության ժողովրդական կոմիսար, Անաստաս Միկոյանը ԽՍՀՄ կառավարությանը ներկայացրել է Խորհրդային սննդի արդյունաբերության զարգացման համալիր ծրագիր։ 1936 թ. Միկոյանը իր կնոջ՝ Աշխենի հետ երկու ամիս այցով գտնվել է ԱՄՆ-ում (ԽՍՀՄ պատմության մեջ կառավարության գործող անդամի ամենաերկարատև արտաքին ուղևորությունն էր), որի ընթացքում հիմնավորապես ուսումնասիրել է ամերիկյան սննդի արդյունաբերությունը, մեծ ծավալի տեխնիկական գնումներ են կատարել, որոնք նպաստեցին Խորհրդային սննդի արդյունաբերության վերազինմանը։ | ||
*Միկոյանի շնորհիվ ԽՍՀՄ-ում սկսվեց պաղպաղակների արտադրությունը։ Մինչև իր պաշտոնավարման վերջը Անաստաս Միկոյանն անձնական հսկողության տակ էր պահում պաղպաղակի որակը։ | *Միկոյանի շնորհիվ ԽՍՀՄ-ում սկսվեց պաղպաղակների արտադրությունը։ Մինչև իր պաշտոնավարման վերջը Անաստաս Միկոյանն անձնական հսկողության տակ էր պահում պաղպաղակի որակը։ | ||
*1937թ. գործուղվել է Երևան՝ իր հետ բերելով ՀԽՍՀ ղեկավարությանը հասցեագրված Ստալինի նամակը, որը կոչ էր անում ուժեղացնել պայքարը «Ժողովրդի թշնամիների» դեմ Հայաստանում: | *1937թ. գործուղվել է Երևան՝ իր հետ բերելով ՀԽՍՀ ղեկավարությանը հասցեագրված Ստալինի նամակը, որը կոչ էր անում ուժեղացնել պայքարը «Ժողովրդի թշնամիների» դեմ Հայաստանում: | ||
− | *ԽՄԿԿ 20-րդ համագումարում և հետագա տարիներին վճռականորեն հանդես է եկել Ի. Ստալինի անձի պաշտամունքի մերկացման օգտին, պաշտպանել է Ն. Խրուշչյովի դիրքորոշումը երկրի հետադիմ ուժերի դեմ պայքարում: | + | *ԽՄԿԿ 20-րդ համագումարում (1956) և հետագա տարիներին վճռականորեն հանդես է եկել Ի. Ստալինի անձի պաշտամունքի մերկացման օգտին, պաշտպանել է Ն. Խրուշչյովի դիրքորոշումը երկրի հետադիմ ուժերի դեմ պայքարում: |
− | * | + | *1962թ․ ակտիվորեն մասնակցել է Կարիբյան ճգնաժամի կարգավորմանը, անձամբ բանակցելով Ջոն Քենեդու և Ֆիդել Կաստրոյի հետ։ Այդ ընթացքում Մոսկվայում մահացել է նրա կինը։ 1963թ․ նոյեմբերի Ջոն Քենեդու թաղման արարողության ժամանակ նա ներկայացնում էր ԽՍՀՄ ղեկավարությունը։ |
*Հեղինակ է խորհրդային տնտեսությանը նվիրված մի շարք աշխատությունների, ինչպես նաև հուշագրությունների: | *Հեղինակ է խորհրդային տնտեսությանը նվիրված մի շարք աշխատությունների, ինչպես նաև հուշագրությունների: | ||
Տող 53. | Տող 65. | ||
*Եղբայրը՝ Արտեմ Հովհաննեսի Միկոյան, ՄիԳ ինքնաթիռների գլխավոր կոնստրուկտոր։ | *Եղբայրը՝ Արտեմ Հովհաննեսի Միկոյան, ՄիԳ ինքնաթիռների գլխավոր կոնստրուկտոր։ | ||
*Կինը՝ Աշխեն Ղազարի Թումանյան (1896-1962 թթ․)։ | *Կինը՝ Աշխեն Ղազարի Թումանյան (1896-1962 թթ․)։ | ||
− | *Կնոջ եղբայրը՝ Հայկ Ղազարի Թումանյան, ռազմական գործիչ, գեներալ։ | + | *Կնոջ եղբայրը՝ Հայկ Ղազարի Թումանյան, ռազմական գործիչ, գեներալ։[ |
− | *Որդի՝ Ստեփան Անաստասի Միկոյան, (ծնվ․ 1922 թ․) փորձարկող օդաչու։ | + | *Որդի՝ [http://am.hayazg.info/%D5%84%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%8D%D5%BF%D5%A5%D6%83%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AB Ստեփան Անաստասի Միկոյան], (ծնվ․ 1922 թ․) փորձարկող օդաչու։ |
− | *Որդի՝ Վլադիմիր Անաստասի Միկոյան, (1924-1942 թթ․) ռազմական օդաչու, զոհվել է Ստալինգրադի համար մարտերում։ | + | *Որդի՝ [http://am.hayazg.info/%D5%84%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%8E%D5%AC%D5%A1%D5%A4%D5%AB%D5%B4%D5%AB%D6%80_%D4%B1%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AB Վլադիմիր Անաստասի Միկոյան], (1924-1942 թթ․) ռազմական օդաչու, զոհվել է Ստալինգրադի համար մարտերում։ |
− | *Որդի՝ Ալեքսեյ Անաստասի Միկոյան, (1925-1986 թթ․) ռազմական օդաչու։ | + | *Որդի՝ [http://am.hayazg.info/%D5%84%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A5%D5%B5_%D4%B1%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AB Ալեքսեյ Անաստասի Միկոյան], (1925-1986 թթ․) ռազմական օդաչու։ |
− | *Որդի՝ Հովհաննես (Վանո) Անաստասի Միկոյան, (1927-2016 թթ․) ինժեներ–կոնստրուկտոր։ | + | *Որդի՝ [http://am.hayazg.info/%D5%84%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%8E%D5%A1%D5%B6%D5%B8_%D4%B1%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AB Հովհաննես (Վանո) Անաստասի Միկոյան], (1927-2016 թթ․) ինժեներ–կոնստրուկտոր։ |
− | *Որդի՝ Սերգո Անաստասի Միկոյան, (1929-2010 թթ․) միջազգայնագետ-պատմաբան։ | + | *Որդի՝ [http://am.hayazg.info/%D5%84%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%8D%D5%A5%D6%80%D5%A3%D5%B8_%D4%B1%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AB Սերգո Անաստասի Միկոյան], (1929-2010 թթ․) միջազգայնագետ-պատմաբան։ |
*Թոռը՝ Անաստաս Ալեքսեյի Միկոյան (կեղծանունը՝ Ստաս Նամին), երաժիշտ, կոմպոզիտոր։ | *Թոռը՝ Անաստաս Ալեքսեյի Միկոյան (կեղծանունը՝ Ստաս Նամին), երաժիշտ, կոմպոզիտոր։ | ||
=Նկարներ= | =Նկարներ= | ||
− | ===[[/ | + | ===[[/Անձնական նկարներ|Անձնական նկարներ]]=== |
− | + | ||
− | + | ===[[/Պարգևներ|Պարգևներ]]=== | |
− | + | ||
− | + | ===[[/Գրքեր|Գրքեր]]=== | |
− | + | ||
− | + | ===[[/Հիշատակ|Հիշատակ]]=== | |
=Տեսանյութեր= | =Տեսանյութեր= | ||
− | *[ | + | *[https://www.youtube.com/watch?v=uBvGW_nnhBQ Հայորդիներ, Անաստաս Միկոյան:] |
+ | *[https://www.youtube.com/watch?v=Xfdm5dXArxk Հայը-Անաստաս Միկոյան:] | ||
+ | *[https://www.youtube.com/watch?v=tq3huJn3xdE Անաստաս Միկոյան:] | ||
+ | *[https://www.youtube.com/watch?v=UJ2HKcSmBKE Միկոյան եղբայրների թանգարանը 30 տարեկան է:] | ||
+ | *[https://www.youtube.com/watch?v=ipUB6BmorfM&feature=youtube_gdata Анастас Микоян: Мне просто везло.] | ||
=Հրապարակումներ մամուլում= | =Հրապարակումներ մամուլում= | ||
− | *[http://www. | + | *[http://www.hayzinvor.am/26691.html ԱՆԱՍՏԱՍ ՄԻԿՈՅԱՆ. ԾԱՆՈԹ ԵՎ ԱՆԾԱՆՈԹ:] |
+ | *[http://www.alamy.com/stock-photo/anastas-mikoyan.html Անաստասի Միկոյանի նկարաշարքը:] | ||
+ | *[http://www.azatutyun.am/a/25370626.html Սկանդալ բոլշևիկ Անաստաս Միկոյանի արձանը տեղադրելու որոշման շուրջ:] | ||
=Մատենագիտություն= | =Մատենագիտություն= | ||
− | * | + | *Միկոյան Ա.Ի., Պայքարի ուղիով, գիրք 1, Երևան, 1972: |
− | *[ | + | *Միկոյան Ա.Ի., Քսանական թվականների սկզբին (1919-1924թթ. սկիզբը), Երևան, 1978: |
+ | *Микоян А.И., Так было: Размышления о минувшем, Москва, 1999. | ||
+ | *Микоян А.И., Стальной солдат большевистской гвардии, Правда. 1929. | ||
+ | *Микоян А.И., Речь товарища Микояна на XVII съезде ВКП(б) (Заседание 29 января 1934 г., вечернее). | ||
+ | *Микоян А.И., Пищевая индустрия Советского Союза. [Речи и доклады], М., 1939. | ||
+ | *Микоян А.И., Мысли и воспоминания о Ленине, М., 1970. | ||
+ | *Микоян А.И., Дорогой борьбы. Книга первая. Серия: О жизни и о себе. М., 1971. | ||
+ | *Микоян А.И., В начале двадцатых. М., 1975. | ||
=Տե՛ս նաև= | =Տե՛ս նաև= | ||
− | *Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ. | + | *Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.2, Ճաղարյան-Ֆրիկ, 2007:: |
− | * | + | *Микоян С., Анатомия Карибского кризиса, Москва, 2006.: |
− | *[http://www. | + | *Армяне-народ созидатель чужих цивилизаций: 1000 известных армян в мировой истории/С.Ширинян.-Ер.: Авт. изд., 2014, стр.71. |
+ | *Տիգրան Հայազն, Գարեգին Ղազարյան: 1000 հայազգի գեներալներ,ծովակալներ.-Ե.,Հեղինակային հրատարակություն, 2009 թ.,էջ 358: | ||
+ | *Большая русская биографическая энциклопедия. | ||
+ | *Большая cоветская энциклопедия. 3-е изд. М., 1970-1977. | ||
+ | *Васильева Л., Кремлевские жены. М., 1998. С.433-445. | ||
+ | *Государственная власть СССР. Высшие органы власти и управления и их руководители. 1923-1991 гг. Историко-биографический справочник / Сост. В.И. Ивкин. М., 1999. | ||
+ | *Залесский К.А., Империя Сталина. Биографический энциклопедический словарь. М., 2000. | ||
+ | *Казинян Арис., 100 величайших армян ХХ века. Москва. 2006. С.208-209. | ||
+ | *Куманев Г.А., День первый, срединный, последний // Книга исторических сенсаций. М., 1993. | ||
+ | *Нерсисянисты (1824-1914). Авакян С., Периханян Г. Ер., 1975. | ||
+ | *Мамулов С.С., Удивительный народ из страны чудес. Книга 4. М., 2005. | ||
+ | *Медведев Р.А., А.И. Микоян: политическое долголетие // Аргументы и факты. 1989. № 19. С. 5-6. | ||
+ | *Медведев Р.А., Они окружали Сталина. М., 1990. | ||
+ | *Осколкова Э.Д., А.И. Микоян // Соратники Ленина на Дону: Очерки. Ростов н/Д. 1980. | ||
+ | *Торчинов В.А., Леонтюк А.М., Вокруг Сталина. Историко-биографический справочник. Санкт-Петербург, 2000. | ||
+ | *Чернев А.Д., 229 кремлевских вождей. Политбюро, Оргбюро, Секретариат ЦК Коммунистической партии в лицах и цифрах. Справочник. М., 1996. | ||
+ | *Шикман А.П., Деятели отечественной истории. Биографический справочник. М., 1997. | ||
+ | *[http://armeniatotalitaris.am/?p=6215 Միկոյան Անաստաս Հովհաննեսի (Իվանի):] | ||
+ | *[http://www.haymard.am/index.php/persons/p1388693232#sthash.hnhc65Ef.dpbs ՄԻԿՈՅԱՆ Անաստաս - Մեծանուն Հայեր:] | ||
+ | *[http://haygirk.nla.am/cgi-bin/koha/opac-search.pl?q=au:%22%D5%84%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%B5%D5%A1%D5%B6,%20%D4%B1%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%BD%20%D4%BB%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%AB,%22 Միկոյան, Անաստաս Իվանի - Հայ Գիրք - հայաստանի ազգային ...:] | ||
+ | *[http://cocteil.blogspot.am/2013/10/15_21.html 15 интересных фактов об Анастасе Микояне.] | ||
+ | *[http://cocteil.blogspot.am/2011/11/normal-0.html ВИДЕОХРОНОГРАФ - 25 НОЯБРЯ 1895 ГОДА РОДИЛСЯ АНАСТАС МИКОЯН.] | ||
+ | *[http://www.tonnel.ru/?l=gzl&uid=405 Биографии. История жизни великих людей.] | ||
+ | *[http://www.knowbysight.info/MMM/05289.asp Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898 - 1991.] | ||
+ | *[http://greatarmenian.narod.ru/6m.htm Великие армяне - Народ.ру.] | ||
+ | *[http://www.allabout.ru/a11466.html Микоян: биографии, интервью, статьи.] | ||
+ | *[http://www.ng.ru/style/2000-07-11/16_leap_frog.html Фролов А. Драматические догонялки. Как Анастас Микоян пытался не отстать от времени - Независимая газета.] | ||
+ | *[http://russia.rin.ru/guides/10683.html Россия.] | ||
+ | *[http://noev-kovcheg.ru/mag/2007-12/982.html Мемориальная доска в честь Анастаса Микояна - Ноев Ковчег № 12 (123) Декабрь 2007 года.] | ||
+ | *[http://www.peoples.ru/state/statesmen/mikoyan/history.html Люди.] | ||
+ | *[https://sovtime.ru/bio/mikoyan Анастас Иванович Микоян - Время СССР.] | ||
− | [[Category: | + | [[Category:Կուսակցական գործիչներ]] [[Category:Ռուսահայ գործիչներ]] [[Category:Պետական գործիչներ]] |
Ընթացիկ տարբերակը 09:41, 28 Մարտի 2017-ի դրությամբ
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1985թ. նոյեմբերի 13(25)-ին Խորհրդային Հայաստանի Սանահին գյուղում (այժմ՝ ՀՀ Ալավերդի քաղաքի շրջագծում):
Կրթություն
- Սովորել է Սանահինի գյուղական դպրոցում:
- Ավարտել է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցը:
- 1916թ.-ից սովորել է Ս. Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1915-1920թթ. հեղափոխական աշխատանք է կատարել Անդրկովկասում:
- 1915-1920թթ.՝ «Սոցիալ-դեմոկրատ» (հայերեն), «Բաքվի խորհրդի տեղեկագիր» (ռուսերեն) թերթերի խմբագիր:
- 1918թ. Բաքվի կոմունայի օրերին եղել է Կարմիր բանակի բրիգադի կոմիսար, կոմունայի պարտությունից հետո՝ բոլշևիկյան կուսակցության Բաքվի ընդհատակյա քաղաքական կոմիտեի նախագահ:
- 1920թ. ապրիլին մասնակցել է Ադրբեջանում խորհրդային իշխանության հաստատմանը:
- 1920-1926թթ. ղեկավար աշխատանք է կատարել Ռուսաստանի կոմկուսի կազմակերպություններում (Նիժնի Նովգորոդ, Դոնի Ռոստով):
- 1926թ.-ից պաշտոնավարել է ԽՍՀՄ Կառավարությունում (արտաքին և ներքին առևտրի, մատակարարման, սննդի արդյունաբերության ժողկոմ):
- 1935-1966թթ.՝ ԽՄԿԿ կենտկոմի քաղբյուրի (նախագահության) անդամ:
- 1937-1946թթ.՝ ԺԿԽ փոխնախագահ:
- 1941-1945թթ.՝ Հայրենական պատերազմի ժամանակ, ղեկավարել է բանակի մատակարարումը:
- 1946-1955թթ.՝ ԽՍՀՄ նախարարների խորհրդի փոխնախագահ:
- 1955-1964թթ.՝ ԽՍՀՄ նախարարների խորհրդի առաջին փոխնախագահ:
- 1964-1965թթ.՝ ԽՍՀՄ ԳԽ նախագահության նախագահ:
- 1964-1974թթ.՝ Նախագահության անդամ:
Ձեռքբերումներ
- 1915թ.-ից՝ ՌՍԴԲԿ անդամ:
- 1937-1974թթ.՝ ԽՍՀՄ ԳԽ պատգամավոր:
- 1943թ.՝ սոցիալական աշխատանքի հերոս:
- Լենինի շքանշան (6):
- Հոկտեմբերյան հեղափոխության շքանշան:
- Կարմիր դրոշի շքանշան:
- Հայրենական պատերազմի առաջին աստիճանի շքանշան:
- Կարմիր աստղի շքանշան (2):
- 1962թ.՝ Լենինյան մրցանակի դափնեկիր:
- ԽՍՀՄ Պետական մրցանակի դափնեկիր (1941, 1947, 1948, 1949, 1952, 1953):
- ԽՍՀՄ և տարբեր երկրների մի շարք շքանշաններ և մեդալներ:
Այլ
- 1914թ. Միկոյանը միացել է հայ կամավորականների ջոկատին և մինչև 1915թ. գարունը կռվել թուրքական ճակատում, սակայն հիվանդության պատճառով թողել է ծառայությունը և վերադարձել Թիֆլիս։
- Բաքվի կոմիսարների տապալումից հետո մնացել է Բաքվում՝ գլխավորելով բոլշևիկների ընդհատակյա շրջկոմը։
- Թուրքերի կողմից Բաքուն գրավելուց անմիջապես առաջ Միկոյանը կարողացավ հասնել կոմիսարների ազատ արձակման ու էվակուացիայի կազմակերպմանը։ Այնուհետև նա կոմիսարներին շոգենավով դուրս է բերել Բաքվից, սակայն Կրասնովոդսկում նրանք նորից ձերբակալվել են։ Միկոյանն ազատվել է 1919թ. փետրվարին և հենց նույն տարվա մարտից ղեկավարել է ՌԿ(բ)Կ-ի կովկասյան մարզկոմի Բաքվի բյուրոն։
- 1919թ. հոկտեմբերին նրան կանչել են Մոսկվա և նշանակվել է ՌԿԳԿ անդամ։ Բոլշևիկների կողմից Բաքուն գրավելուց հետո Միկոյանը վերադարձել է Բաքու՝ որպես 11-րդ բանակի ռազմահեղափոխական կոմիտեի լիազոր։
- Անաստաս Միկոյանի անվան հետ է կապված ԽՍՀՄ սննդի արդյունաբերության ծավալումը։ Դեռևս 1931թ., հանդիսանալով ԽՍՀՄ Սննդի արդյունաբերության ժողովրդական կոմիսար, Անաստաս Միկոյանը ԽՍՀՄ կառավարությանը ներկայացրել է Խորհրդային սննդի արդյունաբերության զարգացման համալիր ծրագիր։ 1936 թ. Միկոյանը իր կնոջ՝ Աշխենի հետ երկու ամիս այցով գտնվել է ԱՄՆ-ում (ԽՍՀՄ պատմության մեջ կառավարության գործող անդամի ամենաերկարատև արտաքին ուղևորությունն էր), որի ընթացքում հիմնավորապես ուսումնասիրել է ամերիկյան սննդի արդյունաբերությունը, մեծ ծավալի տեխնիկական գնումներ են կատարել, որոնք նպաստեցին Խորհրդային սննդի արդյունաբերության վերազինմանը։
- Միկոյանի շնորհիվ ԽՍՀՄ-ում սկսվեց պաղպաղակների արտադրությունը։ Մինչև իր պաշտոնավարման վերջը Անաստաս Միկոյանն անձնական հսկողության տակ էր պահում պաղպաղակի որակը։
- 1937թ. գործուղվել է Երևան՝ իր հետ բերելով ՀԽՍՀ ղեկավարությանը հասցեագրված Ստալինի նամակը, որը կոչ էր անում ուժեղացնել պայքարը «Ժողովրդի թշնամիների» դեմ Հայաստանում:
- ԽՄԿԿ 20-րդ համագումարում (1956) և հետագա տարիներին վճռականորեն հանդես է եկել Ի. Ստալինի անձի պաշտամունքի մերկացման օգտին, պաշտպանել է Ն. Խրուշչյովի դիրքորոշումը երկրի հետադիմ ուժերի դեմ պայքարում:
- 1962թ․ ակտիվորեն մասնակցել է Կարիբյան ճգնաժամի կարգավորմանը, անձամբ բանակցելով Ջոն Քենեդու և Ֆիդել Կաստրոյի հետ։ Այդ ընթացքում Մոսկվայում մահացել է նրա կինը։ 1963թ․ նոյեմբերի Ջոն Քենեդու թաղման արարողության ժամանակ նա ներկայացնում էր ԽՍՀՄ ղեկավարությունը։
- Հեղինակ է խորհրդային տնտեսությանը նվիրված մի շարք աշխատությունների, ինչպես նաև հուշագրությունների:
Ընտանիքի անդամներ
- Եղբայրը՝ Արտեմ Հովհաննեսի Միկոյան, ՄիԳ ինքնաթիռների գլխավոր կոնստրուկտոր։
- Կինը՝ Աշխեն Ղազարի Թումանյան (1896-1962 թթ․)։
- Կնոջ եղբայրը՝ Հայկ Ղազարի Թումանյան, ռազմական գործիչ, գեներալ։[
- Որդի՝ Ստեփան Անաստասի Միկոյան, (ծնվ․ 1922 թ․) փորձարկող օդաչու։
- Որդի՝ Վլադիմիր Անաստասի Միկոյան, (1924-1942 թթ․) ռազմական օդաչու, զոհվել է Ստալինգրադի համար մարտերում։
- Որդի՝ Ալեքսեյ Անաստասի Միկոյան, (1925-1986 թթ․) ռազմական օդաչու։
- Որդի՝ Հովհաննես (Վանո) Անաստասի Միկոյան, (1927-2016 թթ․) ինժեներ–կոնստրուկտոր։
- Որդի՝ Սերգո Անաստասի Միկոյան, (1929-2010 թթ․) միջազգայնագետ-պատմաբան։
- Թոռը՝ Անաստաս Ալեքսեյի Միկոյան (կեղծանունը՝ Ստաս Նամին), երաժիշտ, կոմպոզիտոր։
Նկարներ
Անձնական նկարներ
Պարգևներ
Գրքեր
Հիշատակ
Տեսանյութեր
- Հայորդիներ, Անաստաս Միկոյան:
- Հայը-Անաստաս Միկոյան:
- Անաստաս Միկոյան:
- Միկոյան եղբայրների թանգարանը 30 տարեկան է:
- Анастас Микоян: Мне просто везло.
Հրապարակումներ մամուլում
- ԱՆԱՍՏԱՍ ՄԻԿՈՅԱՆ. ԾԱՆՈԹ ԵՎ ԱՆԾԱՆՈԹ:
- Անաստասի Միկոյանի նկարաշարքը:
- Սկանդալ բոլշևիկ Անաստաս Միկոյանի արձանը տեղադրելու որոշման շուրջ:
Մատենագիտություն
- Միկոյան Ա.Ի., Պայքարի ուղիով, գիրք 1, Երևան, 1972:
- Միկոյան Ա.Ի., Քսանական թվականների սկզբին (1919-1924թթ. սկիզբը), Երևան, 1978:
- Микоян А.И., Так было: Размышления о минувшем, Москва, 1999.
- Микоян А.И., Стальной солдат большевистской гвардии, Правда. 1929.
- Микоян А.И., Речь товарища Микояна на XVII съезде ВКП(б) (Заседание 29 января 1934 г., вечернее).
- Микоян А.И., Пищевая индустрия Советского Союза. [Речи и доклады], М., 1939.
- Микоян А.И., Мысли и воспоминания о Ленине, М., 1970.
- Микоян А.И., Дорогой борьбы. Книга первая. Серия: О жизни и о себе. М., 1971.
- Микоян А.И., В начале двадцатых. М., 1975.
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.2, Ճաղարյան-Ֆրիկ, 2007::
- Микоян С., Анатомия Карибского кризиса, Москва, 2006.:
- Армяне-народ созидатель чужих цивилизаций: 1000 известных армян в мировой истории/С.Ширинян.-Ер.: Авт. изд., 2014, стр.71.
- Տիգրան Հայազն, Գարեգին Ղազարյան: 1000 հայազգի գեներալներ,ծովակալներ.-Ե.,Հեղինակային հրատարակություն, 2009 թ.,էջ 358:
- Большая русская биографическая энциклопедия.
- Большая cоветская энциклопедия. 3-е изд. М., 1970-1977.
- Васильева Л., Кремлевские жены. М., 1998. С.433-445.
- Государственная власть СССР. Высшие органы власти и управления и их руководители. 1923-1991 гг. Историко-биографический справочник / Сост. В.И. Ивкин. М., 1999.
- Залесский К.А., Империя Сталина. Биографический энциклопедический словарь. М., 2000.
- Казинян Арис., 100 величайших армян ХХ века. Москва. 2006. С.208-209.
- Куманев Г.А., День первый, срединный, последний // Книга исторических сенсаций. М., 1993.
- Нерсисянисты (1824-1914). Авакян С., Периханян Г. Ер., 1975.
- Мамулов С.С., Удивительный народ из страны чудес. Книга 4. М., 2005.
- Медведев Р.А., А.И. Микоян: политическое долголетие // Аргументы и факты. 1989. № 19. С. 5-6.
- Медведев Р.А., Они окружали Сталина. М., 1990.
- Осколкова Э.Д., А.И. Микоян // Соратники Ленина на Дону: Очерки. Ростов н/Д. 1980.
- Торчинов В.А., Леонтюк А.М., Вокруг Сталина. Историко-биографический справочник. Санкт-Петербург, 2000.
- Чернев А.Д., 229 кремлевских вождей. Политбюро, Оргбюро, Секретариат ЦК Коммунистической партии в лицах и цифрах. Справочник. М., 1996.
- Шикман А.П., Деятели отечественной истории. Биографический справочник. М., 1997.
- Միկոյան Անաստաս Հովհաննեսի (Իվանի):
- ՄԻԿՈՅԱՆ Անաստաս - Մեծանուն Հայեր:
- Միկոյան, Անաստաս Իվանի - Հայ Գիրք - հայաստանի ազգային ...:
- 15 интересных фактов об Анастасе Микояне.
- ВИДЕОХРОНОГРАФ - 25 НОЯБРЯ 1895 ГОДА РОДИЛСЯ АНАСТАС МИКОЯН.
- Биографии. История жизни великих людей.
- Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898 - 1991.
- Великие армяне - Народ.ру.
- Микоян: биографии, интервью, статьи.
- Фролов А. Драматические догонялки. Как Анастас Микоян пытался не отстать от времени - Независимая газета.
- Россия.
- Мемориальная доска в честь Анастаса Микояна - Ноев Ковчег № 12 (123) Декабрь 2007 года.
- Люди.
- Анастас Иванович Микоян - Время СССР.