«Էմին Մկրտիչ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Hayazg-ից
(Նոր էջ «{{Person | name-am = Էմին Մկրտիչ | name-am-aliases = Կարապետյան Մկրտիչ Հովսեփի | name-ru = Фамилия Имя Отчество...»:) |
|||
| (7 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
| Տող 2. | Տող 2. | ||
| name-am = Էմին Մկրտիչ | | name-am = Էմին Մկրտիչ | ||
| name-am-aliases = Կարապետյան Մկրտիչ Հովսեփի | | name-am-aliases = Կարապետյան Մկրտիչ Հովսեփի | ||
| − | | name-ru = | + | | name-ru = Эмин Мкртич |
| − | | name-ru-aliases = | + | | name-ru-aliases = Карапетян Мкртич Овсепович |
| name-lat = | | name-lat = | ||
| − | | name-en = | + | | name-en = Emin Mkrtich |
| name-fr = | | name-fr = | ||
| image = Emin Mkrtich.jpg | | image = Emin Mkrtich.jpg | ||
| birth-date = 25.11.1815 | | birth-date = 25.11.1815 | ||
| − | | birth-place = Նոր Ջուղա, | + | | birth-place = Նոր Ջուղա, Իրան |
| death-date = 25.12.1890 | | death-date = 25.12.1890 | ||
| death-place = Մոսկվա, Ռուսաստան | | death-place = Մոսկվա, Ռուսաստան | ||
| Տող 15. | Տող 15. | ||
}} | }} | ||
=Կենսագրություն= | =Կենսագրություն= | ||
| − | Ծնվել է 1815թ. նոյեմբերի 25-ին | + | Ծնվել է 1815թ. նոյեմբերի 25-ին Իրանի Նոր Ջուղա թաղամասում: |
| − | |||
| − | |||
==Կրթություն== | ==Կրթություն== | ||
*Սովորել է Կալկաթայի Հայոց մարդասիրական ճեմարանում: | *Սովորել է Կալկաթայի Հայոց մարդասիրական ճեմարանում: | ||
*1834թ. ավարտել Է Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանը: | *1834թ. ավարտել Է Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանը: | ||
| − | 1838թ. ավարտել է Մոսկվայի համալսարանի փիլիսոփայության ֆակուլտետի բանասիրական բաժինը: | + | *1838թ. ավարտել է Մոսկվայի համալսարանի փիլիսոփայության ֆակուլտետի բանասիրական բաժինը: |
==Աշխատանքային գործունեություն== | ==Աշխատանքային գործունեություն== | ||
*1838թ.-ից՝ Լազարյան ճեմարանի հայոց լեզվի ուսուցիչ: | *1838թ.-ից՝ Լազարյան ճեմարանի հայոց լեզվի ուսուցիչ: | ||
| − | *1840թ.-ից՝ | + | *1840թ.-ից՝ Լազարյան ճեմարանի տեսուչ: |
*1848-1855թթ.՝ ճեմարանի լիցեյական բաժանմունքի հայոց լեզվի և գրականության պրոֆեսոր: | *1848-1855թթ.՝ ճեմարանի լիցեյական բաժանմունքի հայոց լեզվի և գրականության պրոֆեսոր: | ||
*1866-1869թթ.՝ Վլադիմիրյան նահանգի դպրոցների վերատեսուչ: | *1866-1869թթ.՝ Վլադիմիրյան նահանգի դպրոցների վերատեսուչ: | ||
*1870թ.՝ Մոսկվայի 5-րդ գիմնազիայի տնօրեն: | *1870թ.՝ Մոսկվայի 5-րդ գիմնազիայի տնօրեն: | ||
*1871-1882թթ.՝ Լազարյան ճեմարանի պրոֆեսոր: | *1871-1882թթ.՝ Լազարյան ճեմարանի պրոֆեսոր: | ||
| − | *1883-1890թթ.՝ | + | *1883-1890թթ.՝ Լազարյան ճեմարանի հայագիտական ամբիոնի վարիչ: |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Այլ== | ==Այլ== | ||
| Տող 42. | Տող 35. | ||
*Էմինի մի շարք ուսումնասիրություններով հիմք դրվեց Հայաստանում օտար գաղութների և գաղթականության վերաբերյալ պատմությանը: | *Էմինի մի շարք ուսումնասիրություններով հիմք դրվեց Հայաստանում օտար գաղութների և գաղթականության վերաբերյալ պատմությանը: | ||
*Էմինը հիմնադրել է Լազարյան ճեմարանի մատենադարանը, առաջին անգամ հրատարակել է Ղազար Փարպեցու «Թուղթը», Մովսես Կաղանկատվացու «Պատմություն Աղվանից աշխարհի», Մխիթար Այրիվանեցու «Պատմություն Հայոց», Վարդան Արևելցու «Պատմություն տիեզերական» աշխատությունների քննական բնագրերը: | *Էմինը հիմնադրել է Լազարյան ճեմարանի մատենադարանը, առաջին անգամ հրատարակել է Ղազար Փարպեցու «Թուղթը», Մովսես Կաղանկատվացու «Պատմություն Աղվանից աշխարհի», Մխիթար Այրիվանեցու «Պատմություն Հայոց», Վարդան Արևելցու «Պատմություն տիեզերական» աշխատությունների քննական բնագրերը: | ||
| + | *Նրա կտակած միջոցներով հրատարակվել է «Էմինյան ազգագրական ժողովածուն» (9 հատոր): | ||
=Նկարներ= | =Նկարներ= | ||
<gallery> | <gallery> | ||
| − | + | Эмин Никита Осипович.jpg | |
| + | 59557 bEmin.jpg | ||
| + | 76px-Эмин Никита Осипович1 Girq.jpg | ||
| + | 81px-Эмин Н.О.Girq.jpg | ||
</gallery> | </gallery> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
=Մատենագիտություն= | =Մատենագիտություն= | ||
| Տող 74. | Տող 65. | ||
*Էմին Մկրտիչ, Պատմություն տիեզերական, 1861: | *Էմին Մկրտիչ, Պատմություն տիեզերական, 1861: | ||
*Էմին Մկրտիչ, երկերի ամբողջական հավաքածու, Մոսկվա, 1-3, 1893-1897: | *Էմին Մկրտիչ, երկերի ամբողջական հավաքածու, Մոսկվա, 1-3, 1893-1897: | ||
| − | |||
*Էմին Մկրտիչ, Երկասիրութիւններ հայոց լեզուի, գրականութեան եւ պատմութեան մասին (1840-1855), Մ., 1898: | *Էմին Մկրտիչ, Երկասիրութիւններ հայոց լեզուի, գրականութեան եւ պատմութեան մասին (1840-1855), Մ., 1898: | ||
| Տող 83. | Տող 73. | ||
===Թարգմանություններ ֆրանսերենից=== | ===Թարգմանություններ ֆրանսերենից=== | ||
| − | *Փավստոս | + | *Փավստոս Բուզանդ, Պատմություն Հայոց, 1867: |
=Տե՛ս նաև= | =Տե՛ս նաև= | ||
| Տող 90. | Տող 80. | ||
*Բատիկյան Լ., Մկրտիչ էմինը հայոց հին հեթանոսական կրոնի մասին, ԲԵՀ № 1, 1974: | *Բատիկյան Լ., Մկրտիչ էմինը հայոց հին հեթանոսական կրոնի մասին, ԲԵՀ № 1, 1974: | ||
*Beселовский Ю. А, Очерки армянской лигературы. истории и культуры, Е., 1972. | *Beселовский Ю. А, Очерки армянской лигературы. истории и культуры, Е., 1972. | ||
| + | *Ерканян В.С. Армянская культура в 1800-1917 / Пер. с арм. К.С. Худавердяна. Ер., 1985. | ||
| + | *"Русские Ведомости", 1890. | ||
| + | *"Новости и Биржевая Газета", 1890. | ||
| + | *"Новости и Биржевая Газета", за 1891. | ||
| + | *"Всеобщий календарь" на 1892. | ||
| + | *"Русский календарь" на 1892. | ||
| + | *"Исторический Вестник", 1891. | ||
| + | *"Исторический очерк Лазаревского института восточных языков", М., 1863. | ||
| + | *Халатьянц, "Празднование пятидесятилетнего юбилея учено-педагогической деятельности Н. О. Эмина", Москва, 1887. | ||
| + | *Халатьянц Гр."Два армениста", в сборнике "Братская помощь армянам" М., 1898. | ||
| + | *"Празднование 50-летия учено-педагогической деятельности Эмина." М., 1887. | ||
| + | *[http://www.armenianlanguage.am/am/Encyclopedia_emin_mkrtich ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ. Էմին Մկրտիչ:] | ||
| + | *[http://hpj.asj-oa.am/1609/ Մկրտիչ Էմին (Ծննդյան 155 և մահվան 80-ամյակի առթիվ ...:] | ||
*[http://avproduction.am/?ln=am&page=person&id=2895 ՄԿՐՏԻՉ ԷՄԻՆ:] | *[http://avproduction.am/?ln=am&page=person&id=2895 ՄԿՐՏԻՉ ԷՄԻՆ:] | ||
| − | *[http:// | + | *[http://opac.flib.sci.am/cgi-bin/koha/opac-search.pl?q=au:%22%D4%B7%D5%B4%D5%AB%D5%B6,%20%D5%84%D5%AF%D6%80%D5%BF%D5%AB%D5%B9%20%D5%80%D5%B8%D5%BE%D5%BD%D5%A5%D6%83%D5%AB,%22 ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի Հիմնարար գիտական գրադարան:] |
| + | *[http://www.armeniaonline.ru/article.php/2166 Эмин (Карапетян) Мкртич (Никита) Овсепович.] | ||
| + | *[http://www.slovarik.kiev.ua/biography/ye/28373.html Эмин Никита Осипович (Мкртич).] | ||
| − | [[Category:Բանասերներ]] [[Category:Պատմաբաններ]] [[Category:Մանկավարժներ]] [[Category:Թարգմանիչներ]] | + | [[Category:Բանասերներ]] [[Category:Պատմաբաններ]] [[Category:Մանկավարժներ]] [[Category:Թարգմանիչներ]] [[Category:Ռուսահայ գործիչներ]] |
Ընթացիկ տարբերակը 07:54, 12 Մայիսի 2017-ի դրությամբ
| Էմին Մկրտիչ | |
| Эмин Мкртич | |
| |
| Այլ անուններ: | Կարապետյան Մկրտիչ Հովսեփի |
| Անգլերեն: | Emin Mkrtich |
| Հայերեն: | Էմին Մկրտիչ |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 25.11.1815 |
| Ծննդավայրը: | Նոր Ջուղա, Իրան |
| Մահվան տարեթիվը: | 25.12.1890 |
| Մահվան վայրը: | Մոսկվա, Ռուսաստան |
| Համառոտ տվյալներ: Բանասեր, պատմաբան, մանկավարժ, թարգմանիչ: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1815թ. նոյեմբերի 25-ին Իրանի Նոր Ջուղա թաղամասում:
Կրթություն
- Սովորել է Կալկաթայի Հայոց մարդասիրական ճեմարանում:
- 1834թ. ավարտել Է Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանը:
- 1838թ. ավարտել է Մոսկվայի համալսարանի փիլիսոփայության ֆակուլտետի բանասիրական բաժինը:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1838թ.-ից՝ Լազարյան ճեմարանի հայոց լեզվի ուսուցիչ:
- 1840թ.-ից՝ Լազարյան ճեմարանի տեսուչ:
- 1848-1855թթ.՝ ճեմարանի լիցեյական բաժանմունքի հայոց լեզվի և գրականության պրոֆեսոր:
- 1866-1869թթ.՝ Վլադիմիրյան նահանգի դպրոցների վերատեսուչ:
- 1870թ.՝ Մոսկվայի 5-րդ գիմնազիայի տնօրեն:
- 1871-1882թթ.՝ Լազարյան ճեմարանի պրոֆեսոր:
- 1883-1890թթ.՝ Լազարյան ճեմարանի հայագիտական ամբիոնի վարիչ:
Այլ
- «Վեպք հնոյն Հայաստանի» ուսումնասիրությունը պատմաքննական գրականության առաջին փորձերից է՝ նվիրված ագգային վիպասանությանն ու վիպական երկերին:
- Էմինի մի շարք ուսումնասիրություններով հիմք դրվեց Հայաստանում օտար գաղութների և գաղթականության վերաբերյալ պատմությանը:
- Էմինը հիմնադրել է Լազարյան ճեմարանի մատենադարանը, առաջին անգամ հրատարակել է Ղազար Փարպեցու «Թուղթը», Մովսես Կաղանկատվացու «Պատմություն Աղվանից աշխարհի», Մխիթար Այրիվանեցու «Պատմություն Հայոց», Վարդան Արևելցու «Պատմություն տիեզերական» աշխատությունների քննական բնագրերը:
- Նրա կտակած միջոցներով հրատարակվել է «Էմինյան ազգագրական ժողովածուն» (9 հատոր):
Նկարներ
Մատենագիտություն
- Էմին Մկրտիչ, Քերականույթն հայկական լեզու, դասագիրք, 1846:
- Էմին Մկրտիչ, Ընտիր հատուածք քաղեալք ի գրոց նախնի եւ արդի մատենագրաց հայոց…, դասագիրք, 1849:
- Էմին Մկրտիչ, Վեպք հնոյն Հայաստանի, 1850:
- Էմին Մկրտիչ, Մովսես Խորենացի և հայոց հին վեպերը (ռուսերեն՝ 1881), 1886:
- Էմին Մկրտիչ, Մովսես Խորենացի եւ հին հայկական վեպ, 1887:
- Էմին Մկրտիչ, Ընդհանուր տեսություն հայոց հեթանոսական կրոնի, ռուսերեն, 1864 (թարգմանվել է ֆրանսերեն, որից էլ հայերեն՝ Հնախօսութիւնք ի վերայ հայկական հեթանոսութեանն, 1875):
- Էմին Մկրտիչ, Հետազոտութիւնք ի վերայ հայկական հեթանոսական, 1877:
- Էմին Մկրտիչ, Արա Գեղեցիկի մասին, ռուսերեն, 1858:
- Էմին Մկրտիչ, Վահագն վիշապաքաղը հայ դիցաբանության մեջ Ռիգ Վեդայի Ինդրա Vritrahan-ն է, ռուսերեն, 1873:
- Էմին Մկրտիչ, Հայկազանց տոհմական ցուցակ ըստ Հայոց պատմության Մովսիսի Խորենացվո ժամանակագրական աղյուսակ Մ. Չամչյանի, ռուսերեն, 1884:
- Էմին Մկրտիչ, Հրեա գաղթականությունը հին հայոց մեջ, 1880:
- Էմին Մկրտիչ, Մեդացիները հին Հայաստանում, ռուսերեն:
- Էմին Մկրտիչ, Ժյուլի Օպերտի՝ Աժդահակ բառի նոր բացատրությունը, ռուսերեն, 1880:
- Էմին Մկրտիչ, Արմավիր, ռուսերեն, 1882:
- Էմին Մկրտիչ, Թուղթը, 1853:
- Էմին Մկրտիչ, Պատմություն Աղվանից աշխարհի, 1860:
- Էմին Մկրտիչ, Պատմություն Հայոց, 1860:
- Էմին Մկրտիչ, Պատմություն տիեզերական, 1861:
- Էմին Մկրտիչ, երկերի ամբողջական հավաքածու, Մոսկվա, 1-3, 1893-1897:
- Էմին Մկրտիչ, Երկասիրութիւններ հայոց լեզուի, գրականութեան եւ պատմութեան մասին (1840-1855), Մ., 1898:
Թարգմանություններ ռուսերենից
- Մովսես Խորենացի, Պատմություն Հայոց, 1858:
- Վարդան Արևելցի Պատմություն, 1861:
- Ստեփանոս Տարոնեցի Պատմություն, 1864:
Թարգմանություններ ֆրանսերենից
- Փավստոս Բուզանդ, Պատմություն Հայոց, 1867:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- Շահազիզ Ե., Մ. Հ. Էմին, Թ., 1900:
- Բատիկյան Լ., Մկրտիչ էմինը հայոց հին հեթանոսական կրոնի մասին, ԲԵՀ № 1, 1974:
- Beселовский Ю. А, Очерки армянской лигературы. истории и культуры, Е., 1972.
- Ерканян В.С. Армянская культура в 1800-1917 / Пер. с арм. К.С. Худавердяна. Ер., 1985.
- "Русские Ведомости", 1890.
- "Новости и Биржевая Газета", 1890.
- "Новости и Биржевая Газета", за 1891.
- "Всеобщий календарь" на 1892.
- "Русский календарь" на 1892.
- "Исторический Вестник", 1891.
- "Исторический очерк Лазаревского института восточных языков", М., 1863.
- Халатьянц, "Празднование пятидесятилетнего юбилея учено-педагогической деятельности Н. О. Эмина", Москва, 1887.
- Халатьянц Гр."Два армениста", в сборнике "Братская помощь армянам" М., 1898.
- "Празднование 50-летия учено-педагогической деятельности Эмина." М., 1887.
- ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ. Էմին Մկրտիչ:
- Մկրտիչ Էմին (Ծննդյան 155 և մահվան 80-ամյակի առթիվ ...:
- ՄԿՐՏԻՉ ԷՄԻՆ:
- ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի Հիմնարար գիտական գրադարան:
- Эмин (Карапетян) Мкртич (Никита) Овсепович.
- Эмин Никита Осипович (Мкртич).
