«Արշիլ Գորկի»–ի խմբագրումների տարբերություն
Hayazg-ից
(Նոր էջ «{{Person | name-am = Արշիլ Գորկի | name-am-aliases = Ադոյան Ոստանիկ (Մանուկ) Սեդրակի | name-ru = Аршиль Горки | nam...»:) |
|||
(Միևնույն մասնակցի 9 միջանկյալ տարբերակներ թաքցրված է) | |||
Տող 7. | Տող 7. | ||
| name-en = Arshile Gorki | | name-en = Arshile Gorki | ||
| name-fr = | | name-fr = | ||
− | | image = | + | | image = Arshile Gorki.png |
| birth-date = 15.04.1904 | | birth-date = 15.04.1904 | ||
| birth-place = Խորգոմ, Արևմտյան Հայաստանի | | birth-place = Խորգոմ, Արևմտյան Հայաստանի | ||
Տող 43. | Տող 43. | ||
*1956թ.՝ Ամերիկյան արվեստի ցուցահանդես, Մոսկվա: | *1956թ.՝ Ամերիկյան արվեստի ցուցահանդես, Մոսկվա: | ||
*1963թ.՝ Ամերիկյան գրաֆիկայի ցուցահանդես, Երևան: | *1963թ.՝ Ամերիկյան գրաֆիկայի ցուցահանդես, Երևան: | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
==Այլ== | ==Այլ== | ||
− | |||
− | |||
*Գորկի իր նկարներով արժանցել է համաշխարհային հռչակի՝ որպես ժամանակակից արվեստում «սյուռեալիստական էքսպրեսիոնիզմի» սկզբնավորողի: | *Գորկի իր նկարներով արժանցել է համաշխարհային հռչակի՝ որպես ժամանակակից արվեստում «սյուռեալիստական էքսպրեսիոնիզմի» սկզբնավորողի: | ||
*Գորկու արվեստի վերացարկված ձևերի գունային խարիսխը նրա մանկության պայծառ հիշատակների՝ Վանա լճի կապույտի, դեղնավուն ավազի, ծիրանի արևախանձ գույնի արձագանքն է: | *Գորկու արվեստի վերացարկված ձևերի գունային խարիսխը նրա մանկության պայծառ հիշատակների՝ Վանա լճի կապույտի, դեղնավուն ավազի, ծիրանի արևախանձ գույնի արձագանքն է: | ||
*Հոգևոր արմատներով Գորկին կապված էր Հայաստանին ու հայ ժողովրդին: 1938թ. նա Հայաստան է ուղարկել չորս պատկեր, 1941թ. Նյու Յորքում կազմակերպված վաճառք-ցուցահանդեսում երկու նկար նվիրել կարմիր բանակին օգնելու գործին: | *Հոգևոր արմատներով Գորկին կապված էր Հայաստանին ու հայ ժողովրդին: 1938թ. նա Հայաստան է ուղարկել չորս պատկեր, 1941թ. Նյու Յորքում կազմակերպված վաճառք-ցուցահանդեսում երկու նկար նվիրել կարմիր բանակին օգնելու գործին: | ||
− | |||
*Գորկու կտավները գտնվում են ԱՄՆ-ի մի շարք նշանավոր, Լոնդոնի «Թեյթ» և Փարիզի Ժ. Պոմպիդուի անվան ժամանակակից արվեստի թանգարաններում: | *Գորկու կտավները գտնվում են ԱՄՆ-ի մի շարք նշանավոր, Լոնդոնի «Թեյթ» և Փարիզի Ժ. Պոմպիդուի անվան ժամանակակից արվեստի թանգարաններում: | ||
*2004թ.-ից Երևանում գործում է «Արշիլ Գորկի» հիմնադրամը: | *2004թ.-ից Երևանում գործում է «Արշիլ Գորկի» հիմնադրամը: | ||
+ | |||
+ | ===Կյանքը=== | ||
+ | *Նա շատ դժվարին եւ յուրօրինակ կյանք ապրեց: Մանուկ հասակում ծանր հիվանդացավ եւ զրկվեց խոսելու ընդունակությունից: Հիվանդությանը հաջորդեց երկարատեւ բուժումը: Պատանի էր, երբ մեկնեց Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ: Նահանգներում Ոստանիկը բազմաթիվ զրկանքներ տեսավ: Չափահաս տարիքում նա ստեղծեց գլուխգործոցներ: Պայքարում էր չքավորության դեմ, հետո հիվանդացավ քաղցկեղով եւ նրան վիրահատեցին, այնուհետեւ ավտովթարի ենթարկվեց եւ կորցրեց ձեռքը, իսկ հետո էլ ինքնասպանություն գործեց Կոննեկտիկուտում գտնվող իր արհեստանոցում: | ||
+ | *Ոստանիկ Ադոյանի անունը շատերը չեն լսել: Նա իր համար մի նոր անուն էր ընտրել` Արշիլ Գորկի, եւ հենց այս անունով էլ հայտնի դարձավ ողջ աշխարհին, որպես անցած հարյուրամյակի մեծագույն նկարիչներից մեկը: Կեղծանվան ընտրությունը պատահական չէր: 1916-1920թթ. Ոստանիկ Ադոյանն ապրել է Էրիվանում եւ Թիֆլիսում, որտեղ էլ առաջին անգամ ծանոթացել է Մաքսիմ Գորկու կենսագրությանը: Նրա կարծիքով, մեծ հումանիստի եւ իր կյանքի պատմությունները բավական նման են: | ||
+ | *Վանի ինքնապաշտպանության ժամանակ Գորկին օգնում էր աշխարհազորայիններին: Նրանց զենք, փամփուշտ, հագուստ եւ սնունդ էր տանում, վերադառնում էր միայն ուշ երեկոյան: 1915թ. հունիսի 15-ին, վերցնելով մի քանի օրվա սննդի պաշար եւ մի քիչ էլ գումար, Ադոյանների ընտանիքն ուղեւորվեց Երեւան: Ողջ ունեցվածքը թաղեցին տան բակում, կարծում էին, որ շուտով կվերադառնան: | ||
+ | *Գորկին սիրում էր հետեւել, թե ինչպես են նկարում երեխաները: Հաճախ էր Վարդուշին՝ քրոջը ասում. «Տե՛ս, այս երեխան նկարում է ինչպես Ուսելոն: Նրանք իսկական նկարիչներ են` հինավուրց ժամանակների նկարիչներ, նրանք այնքան մաքուր են եւ այդպես էլ նկարում են: Երբ մենք էլ ենք ցանկանում այդպես նկարել` մեզ մոտ չի ստացվում: Այն, ինչը մեզ համար այդքան բարդ է, նրանց համար բնական է»: | ||
+ | |||
+ | ===Գորկու կրտսեր քորջ՝ Վարդուշի հիշություններից=== | ||
+ | *«Քայլում էինք Վանա լճի արեւելյան քարքարոտ ճանապարհով: Քայլում էինք օր ու գիշեր, առանց դադարի: Երբ մայրս ուտելու որեւէ բան էր գտնում՝ տալիս էր Գորկուն: Նա ավելի շատ Գորկու մասին էր հոգ տանում, քան դուստրերի, քանի որ Գորկին միակ արու զավակն էր եւ շատ հյուծված էր: Վանեցիների մի մասը գնաց Պարսկաստան, այնտեղից էլ Բաղդադ, իսկ մենք բռնեցինք Էջմիածին տանող ճանապարհը: Հունիսի 25-ին հասանք Էջմիածին: Էջմիածնում մնացինք երեք շաբաթ: Բակում էինք ապրում: Շուտով սկսեցին հիվանդություններ տարածվել եւ այդ ժամանակ Գորկին փրկեց մեզ: Նա մի սայլ բերեց եւ ասաց. «Պետք է հեռանանք այստեղից»: Հուլիսի 16-ին եկանք Երեւան: Ապրում էինք կայարանամերձ փողոցում: Դա շատ խղճուկ տեղ էր: Մայրս աշխատում էր որբանոցում, իսկ Գորկին` տպարանում: 1916թ. քույրերս` Ագապին եւ Սաթենիկը, մեկնեցին Ամերիկա: Ես հաճախ էի Արշիլի հետ խոսում իր ծանր վիճակի մասին, սակայն նա անընդհատ ասում էր. «Ես կաշխատեմ, դուք չպետք է անհանգստանաք, ամեն ինչ լավ կլինի»: Այո՛, նա հավատում էր, որ ամեն ինչ լավ կլինի: Մենք իրար շատ էինք սիրում: Դպրոցի դասերից հետո Գորկին աշխատում էր հյուսնի արհեստանոցում, իսկ երեկոյան տպարանից գրքեր էր բերում կազմելու համար: Այսպես առանց հանգստի աշխատելով գումար էինք վաստակում: Գորկին ուզում էր, որ մայրիկը ոչնչի կարիք չզգա: Ցավոք, շուտով մայրիկն՝ ուժասպառ լինելուց հիվանդացավ: Գորկու ստացած գումարը չէր բավականացնում սնունդ գնելու համար: Ինչ-որ կերպ գոյատեւելու համար՝ նա սկսեց Երեւանի մերձակա գյուղերից հացահատիկ եւ խաղող գնել, այնուհետեւ դրանք քաղաքում վաճառել: Սակայն ի՞նչ կարող էր անել 14-ամյա տղան: Մորս վիճակը գնալով վատանում էր, եւ 1919թ. մարտի 20-ին նա հանկարծամահ եղավ մեր ձեռքերում: Ընդամենը 39 տարեկան էր, իսկ մենք դեռ փոքր էինք: Մայրս Գորկու համար իսկական աստվածուհի էր: Մայրիկը միշտ մեզ բանաստեղծություններ էր կարդում, սովորեցնում էր սիրել բնությունը, Վանը, Հայաստանը: Մորս նկարելիս Գորկին կտավի մեջ դնում էր իր հոգին: Եվ ահա նա մեզնից հեռացավ: Մի որոշ ժամանակ անց Տիգրան անունով մի վանեցի Գորկուն առաջարկեց. «Փոքրիկ, լավ կանես վերցնես քրոջդ եւ հեռանաս այստեղից: Ի՞նչ ունես այստեղ անելու»: Գորկին համաձայնեց: Սկզբում մեկնեցինք Թիֆլիս, այնուհետեւ Բաթումի, այնտեղ նստեցինք Պոլիս մեկնող նավը: Ուղեւորության ընթացքում Գորկին չէր բաժանվում մատիտներից: Ծաղիկներ, թռչուններ, կենդանիներ, նավեր ու երկինք էր նկարում, սկսեց բանաստեղծություններ գրել: Մեր նավը Էլիս Այլանդ մտավ 1920թ. մարտի 1-ին: Գորկին չսիրեց Ամերիկան: Շուրջբոլորը խառնաշփոթ էր, սակայն հետո սովորեցինք այդ խելահեղ ռիթմին, բայց Արշիլն անընդհատ կարոտում էր Վանը: Ապրում էր քրոջս` Ագապիի բնակարանում: Հետո մեր ետեւից եկավ հայրս եւ Փրովիդենս տարավ: Գորկին մնաց այնտեղ ապրելու: Ընդունվեց «High technical School», քանի որ այդպես էր ցանկանում հայրս, իսկ Գորկին ցանկանում էր նկարել, դրա համար էլ ներկեր գնեց եւ սկսեց աշխատել Բոստոնի «Մաժեստիկ» թատրոնում: Անտրակտների ժամանակ նա դիմանկարներ էր անում: Նկարչությունը մշտապես զբաղեցնում էր նրա միտքը»: | ||
===Մեջբերումներ Արշիլ Գորկուց=== | ===Մեջբերումներ Արշիլ Գորկուց=== | ||
Տող 66. | Տող 67. | ||
===Մեջբերումներ Արշիլ Գորկու մասին=== | ===Մեջբերումներ Արշիլ Գորկու մասին=== | ||
*«Նա նման է հսկա սառցալեռան, որը 9/10 մասով ընկղմված է օվկիանոսում և երևում է ընդամենը 1/10 մասով: Բայց այն, ինչ երևում է, հզոր է և հրաշալի իր փայլի մեջ» (Ուիլյամ դե Կունինգ, ամերիկացի նկարիչ): | *«Նա նման է հսկա սառցալեռան, որը 9/10 մասով ընկղմված է օվկիանոսում և երևում է ընդամենը 1/10 մասով: Բայց այն, ինչ երևում է, հզոր է և հրաշալի իր փայլի մեջ» (Ուիլյամ դե Կունինգ, ամերիկացի նկարիչ): | ||
− | |||
*«Խոսքեր չկան արտահայտելու այն, ինչ իր արվեստում արտացոլել է Արշիլ Գորկին: Նրա փակած դռները բախում են նույնիսկ մահվանից հետո: Բախում են, քանի որ չկա մեկը, ով կկարողանա բանալ դրանք: Դռները կարող է բացել միայն մեկ այլ Գորկի, որը նրա պես անտարբեր կլինի ամենի հանդեպ, բացառությամբ գլխավոր զոհաբերության՝ գեղանկարչության...» (Ալեն Ջուֆրի): | *«Խոսքեր չկան արտահայտելու այն, ինչ իր արվեստում արտացոլել է Արշիլ Գորկին: Նրա փակած դռները բախում են նույնիսկ մահվանից հետո: Բախում են, քանի որ չկա մեկը, ով կկարողանա բանալ դրանք: Դռները կարող է բացել միայն մեկ այլ Գորկի, որը նրա պես անտարբեր կլինի ամենի հանդեպ, բացառությամբ գլխավոր զոհաբերության՝ գեղանկարչության...» (Ալեն Ջուֆրի): | ||
+ | *«Ստեղծագործական դեգերումների մեջ Գորկին հաճախ էր դիմում իր ակունքներին... Եվ նա մեզ հետաքրքրում է նաև այն ազդեցությամբ, որն ունեցել է հայ ժամանակակից արվեստի զարգացման վրա» (արվեստաբան Նազարեթ Կարոյան): | ||
+ | *«Ստալինիզմն ու ավանգարդը զարմանալիորեն հատվեցին նրա ճակատագրում: Ստալինը Գորկու համար արտիստիկ հրեշտակ էր» (արվեստաբան Վարդան Ազատյան): | ||
+ | *«Գորկին միակն է, ով կարողացավ ամերիկյան գեղանկարչությունը եվրոպական մակարդակի հասցնել» (ֆրանսիական մամուլ, 1967թ.): | ||
=Նկարներ= | =Նկարներ= | ||
<gallery> | <gallery> | ||
− | + | Arshile Gorki 01.jpg|Արշիլ Գորկու դիմանկարը, նկարիչ՝ Աշոտ Հովհաննիսյան, 1985 | |
+ | Arshile Gorki 02.jpg|Սեդրակ Ադոյան՝ Արշիլ Գորկու հայրը, 1910 | ||
+ | Arshile Gorki 03.jpg|1920-ական թթ. սկիզբ | ||
+ | Arshile Gorki 04.jpg|1920-ական թթ. սկիզբ | ||
+ | Arshile Gorki 05.jpg|Գորկին նկարում է քրոջ տանը, 1922 | ||
+ | Arshile Gorki 06.jpg|Այգում, 1924 | ||
+ | Arshile Gorki 07.jpg|Երբ դարձավ Նյու Յորքի արվեստի կենտրոնական դպրոցի ուսուցիչ, 1926 | ||
+ | Arshile Gorki 08.jpg|Գորկին՝ իր արվեստանոցում աշխատելիս, Նյու Յորք, 1927 | ||
+ | Arshile Gorki 08.jpg|Գորկին՝ իր արվեստանոցում, Նյու Յորք, 1929 | ||
+ | Arshile Gorki 10.jpg|Գորկին՝ իր արվեստանոցում, Նյու Յորք, 1929 | ||
+ | Arshile Gorki 11.jpg|1920-ական թթ. վերջեր | ||
+ | Arshile Gorki 12.jpg|1920-ական թթ. վերջեր | ||
+ | Arshile Gorki 13.jpg|1920-ական թթ. վերջեր | ||
+ | Arshile Gorki 14.jpg|1920-ական թթ. վերջեր | ||
+ | Arshile Gorki 15.jpg|Վարդուշի (ձախից) և Սիրուն Մուկիկյանի (աջից) հետ, 1920-ական թթ. վերջեր | ||
+ | Arshile Gorki 16.jpg|Գորկին նկարիչ Ջորջ ՄակՆեյլի հետ, 1934թ. հոկտեմբերի 27 | ||
+ | Arshile Gorki 17.jpg|1934թ. հոկտեմբերի 27 | ||
+ | Arshile Gorki 18.jpg|1934թ. հոկտեմբերի 27 | ||
+ | Arshile Gorki 19.jpg|Աշխատելիս, 1936 | ||
+ | Arshile Gorki 20.jpg|Ագնես Մագրուդեր, 1939 | ||
+ | Arshile Gorki 21.jpg|Գորկին և կինը՝ Ագնես Մագրուդերը, ծովափին, 1942 | ||
+ | Arshile Gorki 22.jpg|Ագնեսի ծնողների հողատարածքը | ||
+ | Arshile Gorki 23.jpg|Նկարելիս 1944թ. ամռանը | ||
+ | Arshile Gorki 24.jpg|Մարոյի հետ՝ Շերման տեղափոխվելիս, 1945 | ||
+ | Arshile Gorki 25.jpg|Դստեր՝ Նատաշայի հետ, 1946 | ||
+ | Arshile Gorki 26.jpg|Մարոյի հետ Վաշինգթոն Սքուերում, 1946 | ||
+ | Arshile Gorki 27.jpg|Նատաշայի հետ, 1947թ. ամռանը | ||
+ | Arshile Gorki 28.jpg|Գորկին դստեր՝ Մարոյի և Ագնեսի մոր հետ, 1943թ. ամռանը | ||
+ | Arshile Gorki 29.jpg|Ագնես Մագրուդեր, 1947թ. ամռանը | ||
+ | Arshile Gorki 30.jpg|Դստրերի՝ Մարոյի և Նատաշայի հետ, 1947թ. ամռանը | ||
+ | Arshile Gorki 31.jpg|Ագնես Մագրուդեր, 1947թ. ամռանը | ||
+ | Arshile Gorki 32.jpg|Դստրերի՝ Մարոյի և Նատաշայի հետ, 1947թ. ամռանը | ||
+ | Arshile Gorki 33.jpg|Ագնես Մագրուդեր, 1947թ. ամռանը | ||
+ | Arshile Gorki 34.jpg|Գորկին աշխատելիս, 1947թ. ամռանը | ||
+ | Arshile Gorki 35.jpg|1948թ. մայիսի 23 | ||
+ | Arshile Gorkie 41.png | ||
+ | Arshile Gorkie 42.png | ||
+ | </gallery> | ||
+ | |||
+ | ==Աշխատանքներ== | ||
+ | <gallery> | ||
+ | Arshile Gorkie 138.jpg|Park Street Church, Boston, 1924 | ||
+ | Arshile Gorkie 139.jpg|Mother, 1926 կամ 1937 | ||
+ | Arshile Gorkie 140.jpg|The Artist and His Mother, 1926-1942 | ||
+ | Arshile Gorkie 141.jpg|The Artist and His Mother, 1926-1936 | ||
+ | Arshile Gorkie 142.jpg|Nighttime, Enigma and Nostalgia, 1931-1932 | ||
+ | Arshile Gorkie 145.jpg|Column with Objects, 1932-1934 | ||
+ | Arshile Gorkie 146.jpg|Untitled, 1933-1935 | ||
+ | Arshile Gorkie 147.jpg|Study for Organization, 1935 | ||
+ | Arshile Gorkie 148.jpg|Organization, 1933-1936 | ||
+ | Arshile Gorkie 149.jpg|Image in Khorkom., 1934-1936 | ||
+ | Arshile Gorkie 150.jpg|Study for Aviation: Evolution of Forms under Aerodynamic Limitations (Newark Airport Mural), 1935-1936 | ||
+ | Arshile Gorkie 151.jpg|Painting, 1936-1937 | ||
+ | Arshile Gorkie 152.jpg|Enigmatic Combat, 1936-1937 | ||
+ | Arshile Gorkie 153.jpg|Portrait of Master Bill, 1937 | ||
+ | Arshile Gorkie 154.jpg|Garden in Sochi., 1941 | ||
+ | Arshile Gorkie 155.jpg|Painting, 1943-1947 | ||
+ | Arshile Gorkie 156.jpg|Connecticut Sketch, 1943 | ||
+ | Arshile Gorkie 157.jpg|The Liver is the Cock's Comb, 1944 | ||
+ | Arshile Gorkie 158.jpg|Water of the Flowery Mill, 1944 | ||
+ | Arshile Gorkie 159.jpg|The Leaf of the Artichoke Is an Owl, 1944 | ||
+ | Arshile Gorkie 160.jpg|Diary of a Seducer, 1945 | ||
+ | Arshile Gorkie 161.jpg|Study for Agony, 1946-1947 | ||
+ | Arshile Gorkie 162.jpg|The Plough and the Song, 1946 | ||
+ | Arshile Gorkie 163.jpg|Untitled (Virginia Summer), 1946 | ||
+ | Arshile Gorkie 164.jpg|Fireplace in Virginia, 1946 | ||
+ | Arshile Gorkie 165.jpg|From a High Place II, 1946 | ||
+ | Arshile Gorkie 166.jpg|The Limit, 1947 | ||
+ | Arshile Gorkie 167.jpg|The Betrothal II, 1947 | ||
+ | Arshile Gorkie 168.jpg|Agony, 1947 | ||
+ | Arshile Gorkie 169.jpg|The Beginning, 1947 | ||
+ | Arshile Gorkie 170.jpg|Untitled (Pastoral), 1947 | ||
+ | Arshile Gorkie 171.jpg|The Plough and the Song, 1947 | ||
+ | </gallery> | ||
+ | |||
+ | ==Նկարներ թղթի վրա== | ||
+ | <gallery> | ||
+ | Arshile Gorkie 001.jpg|Two Studies for “The Artist and His Mother”, 1926-1934 | ||
+ | Arshile Gorkie 002.jpg|Drawing (Nude), 1927 | ||
+ | Arshile Gorkie 003.jpg|Untitled (Still Life with Pitcher, Book, and Apple), 1927-1928 | ||
+ | Arshile Gorkie 004.jpg|Untitled (Self-Portrait), 1928-1929 | ||
+ | Arshile Gorkie 005.jpg|Untitled (Cubist Portrait), 1929-1931 | ||
+ | Arshile Gorkie 006.jpg|Untitled (Cubist Portrait), 1929-1931 | ||
+ | Arshile Gorkie 007.jpg|Untitled (Abstract Landscape), 1930-1934 | ||
+ | Arshile Gorkie 008.jpg|Untitled (Abstract Landscape), 1930-1934 | ||
+ | Arshile Gorkie 009.jpg|Untitled (Abstract Landscape), 1930-1934 | ||
+ | Arshile Gorkie 010.jpg|Untitled (Abstract Landscape), 1930-1934 | ||
+ | Arshile Gorkie 011.jpg|Untitled (Abstract Landscape), 1930-1934 | ||
+ | Arshile Gorkie 012.jpg|Untitled (Cubist Figure), 1930 | ||
+ | Arshile Gorkie 013.jpg|Untitled (Two Portrait Studies), 1930-ական թթ. | ||
+ | Arshile Gorkie 014.jpg|Untitled (Classical Female Profile), 1931 | ||
+ | Arshile Gorkie 015.jpg|Untitled (Classical Female Profile), 1931 | ||
+ | Arshile Gorkie 016.jpg|Untitled (Classical Female Profile), 1931 | ||
+ | Arshile Gorkie 017.jpg|Untitled (Classical Female Profile), 1931 | ||
+ | Arshile Gorkie 018.jpg|Untitled (Classical Female Profile), 1931 | ||
+ | Arshile Gorkie 019.jpg|Untitled (Nighttime, Enigma and Nostalgia), 1931-1933 | ||
+ | Arshile Gorkie 020.jpg|Nighttime, Enigma and Nostalgia, 1932 | ||
+ | Arshile Gorkie 021.jpg|Portrait of Elinor Graham, 1933 | ||
+ | Arshile Gorkie 022.jpg|Portrait of Ethel Schwabacher, 1934-1935 | ||
+ | Arshile Gorkie 023.jpg|Study for Aviation: Evolution of Forms under Aerodynamic Limitations, 1935 | ||
+ | Arshile Gorkie 024.jpg|Standing Nude, 1935 | ||
+ | Arshile Gorkie 025.jpg|Abstract Composition, 1940-ական թթ. | ||
+ | Arshile Gorkie 026.jpg|Abstract Composition, 1940-ական թթ. | ||
+ | Arshile Gorkie 027.jpg|Portrait of Mougouch, հունվար, 1940 | ||
+ | Arshile Gorkie 028.jpg|Untitled (Landscape), 1942 | ||
+ | Arshile Gorkie 029.jpg|Untitled (Landscape with Figure), 1942 | ||
+ | Arshile Gorkie 030.jpg|Untitled, 1943 | ||
+ | Arshile Gorkie 031.jpg|Study for “The Plough and the Song”, 1944 | ||
+ | Arshile Gorkie 032.jpg|Virginia Summer, 1946 | ||
+ | Arshile Gorkie 033.jpg|Study for Dark Green Painting, 1946 | ||
+ | Arshile Gorkie 034.jpg|Untitled, 1946 | ||
+ | </gallery> | ||
+ | |||
+ | ==Գեղանկարչություն== | ||
+ | <gallery> | ||
+ | Arshile Gorkie 035.jpg|Pears, Peaches, and Pitcher, 1926-1927 | ||
+ | Arshile Gorkie 036.jpg|Portrait of Azadoohi (Liberty Miller), 1926 կամ 1927 | ||
+ | Arshile Gorkie 037.jpg|Still Life with Skull, 1927-1928 | ||
+ | Arshile Gorkie 038.jpg|Portrait of a Woman, 1928 | ||
+ | Arshile Gorkie 039.jpg|Still Life (Red and Yellow), 1930 | ||
+ | Arshile Gorkie 040.jpg|Blue Figure in a Chair, 1931 | ||
+ | Arshile Gorkie 041.jpg|Image in Khorkom, 1934-1936 | ||
+ | Arshile Gorkie 042.jpg|Portrait of Ahko, 1937 | ||
+ | Arshile Gorkie 043.jpg|Portrait (Head), 1938 | ||
+ | Arshile Gorkie 044.jpg|Study for Bull in the Sun, 1942 | ||
+ | Arshile Gorkie 045.jpg|Garden in Sochi Motif, 1942 | ||
+ | Arshile Gorkie 046.jpg|From a High Place II, 1946 | ||
+ | Arshile Gorkie 047.jpg|The Limit, 1947 | ||
+ | Arshile Gorkie 048.jpg|The Plough and the Song, 1947 | ||
+ | Arshile Gorkie 049.jpg|Pastoral (Pastorale), 1947 | ||
+ | </gallery> | ||
+ | |||
+ | ==Կորած աշխատանքներ== | ||
+ | <gallery> | ||
+ | Arshile Gorkie 050.jpg|Still Life, 1927 | ||
+ | Arshile Gorkie 051.jpg|Painting, 1927-1928 | ||
+ | Arshile Gorkie 052.jpg|Self Portrait, 1928 | ||
+ | Arshile Gorkie 053.jpg|Untitled, 1934 | ||
+ | Arshile Gorkie 054.jpg|Untitled, 1931-1933 | ||
+ | Arshile Gorkie 055.jpg|Untitled, 1931-1933 | ||
+ | Arshile Gorkie 056.jpg|Untitled, 1932 | ||
+ | Arshile Gorkie 057.jpg|Untitled, 1935 | ||
+ | Arshile Gorkie 058.jpg|Portrait of a Man, 1936 | ||
+ | Arshile Gorkie 059.jpg|Study for Nighttime, Enigma and Nostalgia, 1930 | ||
+ | Arshile Gorkie 060.jpg|Untitled, 1933 | ||
+ | Arshile Gorkie 061.jpg|Sketch for the Ben Marden Riviera Club Mural, 1938-1941 | ||
+ | Arshile Gorkie 062.jpg|Nude Model, 1938-1940 | ||
+ | Arshile Gorkie 063.jpg|Untitled, 1944 | ||
+ | Arshile Gorkie 064.jpg|Untitled (Abstract Composition), 1944 | ||
+ | Arshile Gorkie 066.jpg|Untitled, 1946 | ||
+ | Arshile Gorkie 067.jpg|Nude, 1946 | ||
+ | Arshile Gorkie 068.jpeg|Abstract Composition, 1946 | ||
+ | Arshile Gorkie 069.jpg|Delicate Game, 1946 | ||
+ | Arshile Gorkie 070.jpg|Untitled, 1946 | ||
+ | Arshile Gorkie 071.jpg|Study for Khatchdzar [Tree of the Cross], 1946 | ||
+ | </gallery> | ||
+ | |||
+ | ==Աճուրդի հանված աշխատանքներ== | ||
+ | ===Chriestie's աճուրդատուն=== | ||
+ | <gallery> | ||
+ | Arshile Gorkie 072.jpg|Virginia Landscape, 1944 | ||
+ | Arshile Gorkie 073.jpg|Afternoon Remembrance (Seated Woman with Vase), 1927 | ||
+ | Arshile Gorkie 074.jpg|Untitled, 1937 | ||
+ | Arshile Gorkie 075.jpg|Khorkom, 1938 | ||
+ | Arshile Gorkie 076.jpg|Painting, 1940-1942 | ||
+ | Arshile Gorkie 077.jpg|Composition, 1946 | ||
+ | Arshile Gorkie 078.jpg|Drawing from a 1931 Sketchbook, 1931 | ||
+ | Arshile Gorkie 079.jpg|Study for Nighttime, Enigma and Nostalgia, 1934 | ||
+ | Arshile Gorkie 080.jpg|Recto: Another Nighttime, Enigma and Nostalgia; Verso: Untitled (Head of a Woman), 1932-1934 | ||
+ | Arshile Gorkie 081.jpg|Abstract Drawing with Bust, 1931-1934 | ||
+ | Arshile Gorkie 082.jpg|Untitled, 1931 | ||
+ | Arshile Gorkie 083.jpg|Study for the mural “1934”, 1934 | ||
+ | Arshile Gorkie 084.jpg|Untitled, 1929-1932 | ||
+ | Arshile Gorkie 085.jpg|Recto: Untitled (Horse) Verso: Untitled (Three Figures), 1932-1934 | ||
+ | Arshile Gorkie 086.jpg|Untitled, 1932-1933 | ||
+ | Arshile Gorkie 087.jpg|Untitled, 1934-1936 | ||
+ | Arshile Gorkie 088.jpg|Standing Man, 1931-1935 | ||
+ | Arshile Gorkie 089.jpg|Untitled, 1941 | ||
+ | Arshile Gorkie 090.jpg|Portrait of Lenora (Leonore Gallet), 21 ապրիլի, 1940 | ||
+ | Arshile Gorkie 091.jpg|Portrait of the Artist’s Wife, | ||
+ | Arshile Gorkie 092.jpg|Untitled, 1944 | ||
+ | Arshile Gorkie 093.jpg|Untitled, 1945-1946 | ||
+ | Arshile Gorkie 094.jpg|Study for Agony I, 1946-1947 | ||
+ | Arshile Gorkie 095.jpg|Study for Young Cherry Trees Secured Against Hares, 1946 | ||
+ | Arshile Gorkie 096.jpg|Study for Betrothal, 1946 | ||
+ | </gallery> | ||
+ | |||
+ | ===Sotheby's աճուրդատուն=== | ||
+ | <gallery> | ||
+ | Arshile Gorkie 097.jpg|Portrait of a Tree, 1927 | ||
+ | Arshile Gorkie 098.jpg|Abstract (Still Life), 1928 | ||
+ | Arshile Gorkie 099.jpg|Woman, 1933-1934 | ||
+ | Arshile Gorkie 100.jpg|Portrait of Vartoosh (Lady in Red Dress), 1936-1937 | ||
+ | Arshile Gorkie 101.jpg|Study for Agony, 1947 | ||
+ | Arshile Gorkie 102.jpg|Small Red Painting, 1947-1948 | ||
+ | Arshile Gorkie 103.jpg|Drawing from a 1931 Sketchbook, 1931 | ||
+ | Arshile Gorkie 104.jpg|Drawing from a 1931 Sketchbook, 1931 | ||
+ | Arshile Gorkie 105.jpg|Drawing from a 1931 Sketchbook, 1931 | ||
+ | Arshile Gorkie 106.jpg|Drawing from a 1931 Sketchbook, 1931 | ||
+ | Arshile Gorkie 107.jpg|Drawing from a 1931 Sketchbook, 1931 | ||
+ | Arshile Gorkie 108.jpg|Untitled, 1931 | ||
+ | Arshile Gorkie 109.jpg|Birthday Greetings, 1931 | ||
+ | Arshile Gorkie 110.jpg|Drawing with Head, 1936 | ||
+ | Arshile Gorkie 111.jpeg|Nighttime, Enigma and Nostalgia, 1931-1933 | ||
+ | Arshile Gorkie 112.jpg|Drawing of Male Head, 1932 | ||
+ | Arshile Gorkie 113.jpg|Composition, 1933 | ||
+ | Arshile Gorkie 114.jpg|Composition | ||
+ | Arshile Gorkie 115.jpg|Untitled, 1936-1937 | ||
+ | Arshile Gorkie 116.jpg|Figure Studies, 1934 | ||
+ | Arshile Gorkie 117.jpg|Combinations | ||
+ | Arshile Gorkie 118.jpg|Tete d’Homme | ||
+ | Arshile Gorkie 119.jpg|Leonore Portnoff Playing a Musical Instrument | ||
+ | Arshile Gorkie 120.jpg|Profile of a Woman, 1933 | ||
+ | Arshile Gorkie 121.jpg|Umbrella, 1942 | ||
+ | Arshile Gorkie 122.jpg|Untitled, 1944 | ||
+ | Arshile Gorkie 123.jpeg|Untitled, 1944 | ||
+ | Arshile Gorkie 124.jpg|Landscape, 1941 | ||
+ | Arshile Gorkie 125.jpg|Untitled, 1945 | ||
+ | Arshile Gorkie 126.jpg|Untitled, 1945 | ||
+ | Arshile Gorkie 127.jpg|Untitled, 1946 | ||
+ | Arshile Gorkie 128.jpg|Untitled, 1946 | ||
+ | Arshile Gorkie 129.jpg|Study for Nude, 1946 | ||
+ | Arshile Gorkie 130.jpg|Untitled, 1945-1946 | ||
+ | Arshile Gorkie 131.jpg|Untitled | ||
+ | Arshile Gorkie 132.jpg|Drawing, 1945 | ||
+ | </gallery> | ||
+ | |||
+ | ===Այլ աճուրդատներ=== | ||
+ | <gallery> | ||
+ | Arshile Gorkie 133.jpg|Still Life, 1934-1935 | ||
+ | Arshile Gorkie 134.jpg|Frieze | ||
+ | Arshile Gorkie 135.jpg|Drawing from a 1931 Sketchbook, 1931 | ||
+ | Arshile Gorkie 136.jpg|Untitled, 1931 | ||
+ | Arshile Gorkie 137.jpg|Untitled, 1945 | ||
</gallery> | </gallery> | ||
=Տեսանյութեր= | =Տեսանյութեր= | ||
− | *[ | + | *[https://www.youtube.com/watch?v=nPYnUxtrw9g Արշիլ Գորկու մասին:] |
+ | *[https://www.youtube.com/watch?v=UrpY8YXplx8 Արշիլ Գորկու մահվանից 65 տարի անց կյանքից հեռացել է նրա ներշնչանքի աղբյուրը:] | ||
+ | *[https://www.youtube.com/watch?v=J1yjE-8hlbk Արվեստասերի անկյուն: Արշիլ Գորկի:] | ||
+ | *[https://www.youtube.com/watch?v=XvGIZMCHEfk Գորկու թանգարանն առանց բնօրինակների:] | ||
+ | *[https://www.youtube.com/watch?v=sgmzGBJu8kk Արշիլ Գորկի:] | ||
+ | *[https://www.youtube.com/watch?v=GCpn1KOdL_o Without Gorky.] | ||
=Հրապարակումներ մամուլում= | =Հրապարակումներ մամուլում= | ||
*[http://www.bravo.am/news/arshil-gorki երժ Թանգյանը երգեց Արշիլ Գորկու ցուցահանդեսի բացմանը:] | *[http://www.bravo.am/news/arshil-gorki երժ Թանգյանը երգեց Արշիլ Գորկու ցուցահանդեսի բացմանը:] | ||
*[http://www.bravo.am/news/%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%AB%D5%AC-%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AF%D5%AB/ Մեկ շաբաթ անվճար ցուցադրություն:] | *[http://www.bravo.am/news/%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%AB%D5%AC-%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AF%D5%AB/ Մեկ շաբաթ անվճար ցուցադրություն:] | ||
− | *[http:// | + | *[http://civilnet.am/2012/07/11/%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82-%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%B6%D5%9D-%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%B6%D6%81-%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82/ Գորկու մասին՝ «Առանց Գորկու»:] |
− | + | *[http://www.yerkirmedia.am/?id=15601 Արշիլ Գորկու մահվանից 65 տարի անց կյանքից հեռացել է նրա ներշնչանքի աղբյուրը, Երկիրմեդիա:] | |
− | |||
− | *[http://www. | ||
=Մատենագիտություն= | =Մատենագիտություն= | ||
Տող 96. | Տող 335. | ||
*Waldman D., Arshile Gorky (1904-1948) A. Retrospektive, N.Y., 1981. | *Waldman D., Arshile Gorky (1904-1948) A. Retrospektive, N.Y., 1981. | ||
*[http://arshilegorkyfoundation.org/authentication-registration-of-works «Արշիլ Գորկի» հիմնադրամ:] | *[http://arshilegorkyfoundation.org/authentication-registration-of-works «Արշիլ Գորկի» հիմնադրամ:] | ||
+ | *[http://www.armeniaculture.am/am/Encyclopedia_hay_mshakuyti_hanragitaran_arshile_gorky Արշիլ Գորկի, ՀՀԻ Մշակույթ:] | ||
*[http://gradaran.mskh.am/node/10875 Արշիլ Գորկի, կենսագրություն:] | *[http://gradaran.mskh.am/node/10875 Արշիլ Գորկի, կենսագրություն:] | ||
*[http://www.encyclopedia.am/pages.php?hId=1087 Արշիլ Գորկի, Հայկական հանրագիտարան:] | *[http://www.encyclopedia.am/pages.php?hId=1087 Արշիլ Գորկի, Հայկական հանրագիտարան:] | ||
*[http://www.haymard.am/index.php/persons/p1387884245#sthash.5rIY38ET.dpbs Արշիլ Գորկի, Մեծանուն հայեր:] | *[http://www.haymard.am/index.php/persons/p1387884245#sthash.5rIY38ET.dpbs Արշիլ Գորկի, Մեծանուն հայեր:] | ||
− | *[http://akunq.net/am/?p=20214 | + | *[http://akunq.net/am/?p=20214 Նկարիչ, ում հարգում է աշխարհը, ում չի ընդունում Թուրքիան:] |
*[http://www.analitik.am/news/view/%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%AB%D5%AC-%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AF%D5%AB.html Արշիլ Գորկու կյանքը:] | *[http://www.analitik.am/news/view/%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%AB%D5%AC-%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AF%D5%AB.html Արշիլ Գորկու կյանքը:] | ||
*[http://youandworld.am/gallery/%D5%A3%D5%A5%D5%B2%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%B9%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6/%D5%B6%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B9%D5%B6%D5%A5%D6%80/arshile_gorky Արշիլ Գորկու նկարները:] | *[http://youandworld.am/gallery/%D5%A3%D5%A5%D5%B2%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%B9%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6/%D5%B6%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B9%D5%B6%D5%A5%D6%80/arshile_gorky Արշիլ Գորկու նկարները:] | ||
*[http://www.avproduction.am/?ln=am&page=person&id=56 Արշիլ Գորկի, AV Production:] | *[http://www.avproduction.am/?ln=am&page=person&id=56 Արշիլ Գորկի, AV Production:] | ||
*[http://www.artnet.com/artists/arshile-gorky/ Արշիլ Գորկի, նկարներ:] | *[http://www.artnet.com/artists/arshile-gorky/ Արշիլ Գորկի, նկարներ:] | ||
− | *[http://www.artnet.com/artists/arshile-gorky/biography | + | *[http://www.artnet.com/artists/arshile-gorky/biography Արշիլ Գորկի, թվագրություն:] |
− | *[http:// | + | *[http://archive.168.am/am/articles/5943-pr Արշիլ Գորկի, 168 ժան:] |
− | + | *[http://k4500.com/iskusstvo/2159-tvorcheskij-put-arshilya-gorki.html Аршиль Горки, творческий путь.] | |
− | |||
− | |||
− | *[http:// | ||
− | |||
− | [[Category: | + | [[Category:Նկարիչներ]] [[Category:Արվեստագետներ]] |
Ընթացիկ տարբերակը 13:59, 30 Սեպտեմբերի 2014-ի դրությամբ
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1904թ. ապրիլի 15-ին Արևմտյան Հայաստանի Վանի նահանգի Հայոց ձոր գավառի Խորգոմ գյուղում:
Մահացել է 1948թ. հուլիսի 21-ին ԱՄՆ-ի Նյու Յորք քաղաքում:
Կրթություն
- Նախնական կրթությունն նստացել է ծննդավայրի և Վանի դպրոցներում:
- 1926թ. ավարտել է Նյու Յորքի արվեստի կենտրոնական դպրոցը:
Աշխատանքային գործունեություն
- 5 տարի դասավանդել է Նյու Յորքի արվեստի կենտրոնական դպրոցում:
- Ստեղծագործական առաջին շրջանում հիմնականում ստեղծել է դիմանկարներ, նատյուրմորտներ, բնանկարներ՝ ինպրեսիոնիստների ազդեցությամբ, ապա հակվել վերացարկումնային (աբստրակտ) նկարչությանը:
- Կյանքի վերջին տարինեին ստեղծել է հնչեղ գույներով ինքնատիպ կտավներ:
Աշխատանքներ
- «Նկարիչն ու իր մայրը», Ուիտնի ամերիկյան արվեստի թանգարան, Նյու Յորք, 1928-1932:
- «Այգիներ Սոչիում», 1938 (նախնական անվանումը՝ «Այգիներ Խորգոմում»):
- «Ջրվեժ», «Թեյթ» պատկերաասրահ, Լոնդոն, 1943:
- «Ծաղկավետ ջրաղացի ջրերը», Մետրոպոլիտեն թանգարան, Նյու Յորք, 1944:
- «Ինչպես է մորս ասեղնագործ գոգնոցը բացվում իմ կյանքում», Սիեթլ քաղաքի թանգարան, 1944:
- «Հովեվարք», Ժամանակակից արվեստների թանգարան, Նյու Յորք, 1947:
- «Արորը և երգը», 1947:
Ցուցահանդեսներ
- 1934թ.՝ անհատական ցուցահանդես, Ֆիլադելֆիա:
- 1939, 1945, 2003թթ.՝ անհատական ցուցահանդեսներ, Նյու Յորք:
- 1941թ.՝ անհատական ցուցահանդես, Սան Ֆրանցիսկո:
- 1956թ.՝ Ամերիկյան արվեստի ցուցահանդես, Մոսկվա:
- 1963թ.՝ Ամերիկյան գրաֆիկայի ցուցահանդես, Երևան:
Այլ
- Գորկի իր նկարներով արժանցել է համաշխարհային հռչակի՝ որպես ժամանակակից արվեստում «սյուռեալիստական էքսպրեսիոնիզմի» սկզբնավորողի:
- Գորկու արվեստի վերացարկված ձևերի գունային խարիսխը նրա մանկության պայծառ հիշատակների՝ Վանա լճի կապույտի, դեղնավուն ավազի, ծիրանի արևախանձ գույնի արձագանքն է:
- Հոգևոր արմատներով Գորկին կապված էր Հայաստանին ու հայ ժողովրդին: 1938թ. նա Հայաստան է ուղարկել չորս պատկեր, 1941թ. Նյու Յորքում կազմակերպված վաճառք-ցուցահանդեսում երկու նկար նվիրել կարմիր բանակին օգնելու գործին:
- Գորկու կտավները գտնվում են ԱՄՆ-ի մի շարք նշանավոր, Լոնդոնի «Թեյթ» և Փարիզի Ժ. Պոմպիդուի անվան ժամանակակից արվեստի թանգարաններում:
- 2004թ.-ից Երևանում գործում է «Արշիլ Գորկի» հիմնադրամը:
Կյանքը
- Նա շատ դժվարին եւ յուրօրինակ կյանք ապրեց: Մանուկ հասակում ծանր հիվանդացավ եւ զրկվեց խոսելու ընդունակությունից: Հիվանդությանը հաջորդեց երկարատեւ բուժումը: Պատանի էր, երբ մեկնեց Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ: Նահանգներում Ոստանիկը բազմաթիվ զրկանքներ տեսավ: Չափահաս տարիքում նա ստեղծեց գլուխգործոցներ: Պայքարում էր չքավորության դեմ, հետո հիվանդացավ քաղցկեղով եւ նրան վիրահատեցին, այնուհետեւ ավտովթարի ենթարկվեց եւ կորցրեց ձեռքը, իսկ հետո էլ ինքնասպանություն գործեց Կոննեկտիկուտում գտնվող իր արհեստանոցում:
- Ոստանիկ Ադոյանի անունը շատերը չեն լսել: Նա իր համար մի նոր անուն էր ընտրել` Արշիլ Գորկի, եւ հենց այս անունով էլ հայտնի դարձավ ողջ աշխարհին, որպես անցած հարյուրամյակի մեծագույն նկարիչներից մեկը: Կեղծանվան ընտրությունը պատահական չէր: 1916-1920թթ. Ոստանիկ Ադոյանն ապրել է Էրիվանում եւ Թիֆլիսում, որտեղ էլ առաջին անգամ ծանոթացել է Մաքսիմ Գորկու կենսագրությանը: Նրա կարծիքով, մեծ հումանիստի եւ իր կյանքի պատմությունները բավական նման են:
- Վանի ինքնապաշտպանության ժամանակ Գորկին օգնում էր աշխարհազորայիններին: Նրանց զենք, փամփուշտ, հագուստ եւ սնունդ էր տանում, վերադառնում էր միայն ուշ երեկոյան: 1915թ. հունիսի 15-ին, վերցնելով մի քանի օրվա սննդի պաշար եւ մի քիչ էլ գումար, Ադոյանների ընտանիքն ուղեւորվեց Երեւան: Ողջ ունեցվածքը թաղեցին տան բակում, կարծում էին, որ շուտով կվերադառնան:
- Գորկին սիրում էր հետեւել, թե ինչպես են նկարում երեխաները: Հաճախ էր Վարդուշին՝ քրոջը ասում. «Տե՛ս, այս երեխան նկարում է ինչպես Ուսելոն: Նրանք իսկական նկարիչներ են` հինավուրց ժամանակների նկարիչներ, նրանք այնքան մաքուր են եւ այդպես էլ նկարում են: Երբ մենք էլ ենք ցանկանում այդպես նկարել` մեզ մոտ չի ստացվում: Այն, ինչը մեզ համար այդքան բարդ է, նրանց համար բնական է»:
Գորկու կրտսեր քորջ՝ Վարդուշի հիշություններից
- «Քայլում էինք Վանա լճի արեւելյան քարքարոտ ճանապարհով: Քայլում էինք օր ու գիշեր, առանց դադարի: Երբ մայրս ուտելու որեւէ բան էր գտնում՝ տալիս էր Գորկուն: Նա ավելի շատ Գորկու մասին էր հոգ տանում, քան դուստրերի, քանի որ Գորկին միակ արու զավակն էր եւ շատ հյուծված էր: Վանեցիների մի մասը գնաց Պարսկաստան, այնտեղից էլ Բաղդադ, իսկ մենք բռնեցինք Էջմիածին տանող ճանապարհը: Հունիսի 25-ին հասանք Էջմիածին: Էջմիածնում մնացինք երեք շաբաթ: Բակում էինք ապրում: Շուտով սկսեցին հիվանդություններ տարածվել եւ այդ ժամանակ Գորկին փրկեց մեզ: Նա մի սայլ բերեց եւ ասաց. «Պետք է հեռանանք այստեղից»: Հուլիսի 16-ին եկանք Երեւան: Ապրում էինք կայարանամերձ փողոցում: Դա շատ խղճուկ տեղ էր: Մայրս աշխատում էր որբանոցում, իսկ Գորկին` տպարանում: 1916թ. քույրերս` Ագապին եւ Սաթենիկը, մեկնեցին Ամերիկա: Ես հաճախ էի Արշիլի հետ խոսում իր ծանր վիճակի մասին, սակայն նա անընդհատ ասում էր. «Ես կաշխատեմ, դուք չպետք է անհանգստանաք, ամեն ինչ լավ կլինի»: Այո՛, նա հավատում էր, որ ամեն ինչ լավ կլինի: Մենք իրար շատ էինք սիրում: Դպրոցի դասերից հետո Գորկին աշխատում էր հյուսնի արհեստանոցում, իսկ երեկոյան տպարանից գրքեր էր բերում կազմելու համար: Այսպես առանց հանգստի աշխատելով գումար էինք վաստակում: Գորկին ուզում էր, որ մայրիկը ոչնչի կարիք չզգա: Ցավոք, շուտով մայրիկն՝ ուժասպառ լինելուց հիվանդացավ: Գորկու ստացած գումարը չէր բավականացնում սնունդ գնելու համար: Ինչ-որ կերպ գոյատեւելու համար՝ նա սկսեց Երեւանի մերձակա գյուղերից հացահատիկ եւ խաղող գնել, այնուհետեւ դրանք քաղաքում վաճառել: Սակայն ի՞նչ կարող էր անել 14-ամյա տղան: Մորս վիճակը գնալով վատանում էր, եւ 1919թ. մարտի 20-ին նա հանկարծամահ եղավ մեր ձեռքերում: Ընդամենը 39 տարեկան էր, իսկ մենք դեռ փոքր էինք: Մայրս Գորկու համար իսկական աստվածուհի էր: Մայրիկը միշտ մեզ բանաստեղծություններ էր կարդում, սովորեցնում էր սիրել բնությունը, Վանը, Հայաստանը: Մորս նկարելիս Գորկին կտավի մեջ դնում էր իր հոգին: Եվ ահա նա մեզնից հեռացավ: Մի որոշ ժամանակ անց Տիգրան անունով մի վանեցի Գորկուն առաջարկեց. «Փոքրիկ, լավ կանես վերցնես քրոջդ եւ հեռանաս այստեղից: Ի՞նչ ունես այստեղ անելու»: Գորկին համաձայնեց: Սկզբում մեկնեցինք Թիֆլիս, այնուհետեւ Բաթումի, այնտեղ նստեցինք Պոլիս մեկնող նավը: Ուղեւորության ընթացքում Գորկին չէր բաժանվում մատիտներից: Ծաղիկներ, թռչուններ, կենդանիներ, նավեր ու երկինք էր նկարում, սկսեց բանաստեղծություններ գրել: Մեր նավը Էլիս Այլանդ մտավ 1920թ. մարտի 1-ին: Գորկին չսիրեց Ամերիկան: Շուրջբոլորը խառնաշփոթ էր, սակայն հետո սովորեցինք այդ խելահեղ ռիթմին, բայց Արշիլն անընդհատ կարոտում էր Վանը: Ապրում էր քրոջս` Ագապիի բնակարանում: Հետո մեր ետեւից եկավ հայրս եւ Փրովիդենս տարավ: Գորկին մնաց այնտեղ ապրելու: Ընդունվեց «High technical School», քանի որ այդպես էր ցանկանում հայրս, իսկ Գորկին ցանկանում էր նկարել, դրա համար էլ ներկեր գնեց եւ սկսեց աշխատել Բոստոնի «Մաժեստիկ» թատրոնում: Անտրակտների ժամանակ նա դիմանկարներ էր անում: Նկարչությունը մշտապես զբաղեցնում էր նրա միտքը»:
Մեջբերումներ Արշիլ Գորկուց
- «Հայաստանը ջերմություն և կենսականություն, ուժ, մի յուրահատուկ երջանկություն ու թախիծ ունի: Տխուր, սակայն չհաղթված»:
- «Կյանքս նման է անհանգիստ ծովի, որն ալեկոծվում է տխրությունից ու վշտից... Ես երեք գաղափարների «արտադրանք» եմ՝ մաքրություն, տանջանք և հասունություն։ Տանջանքները հիվանդագին են, բայց անհրաժեշտ։ Ես միշտ զգում եմ մենակությունս, նույնիսկ ընկերներիս և հարազատներիս շրջապատում...»:
- «Վերջերս գիտակցությունս լցվել էր հայկական ծիրանների բույրով: Արվեստանոցումս, անշուշտ, ծիրաններ չկային, բայց բույրը այնքան հստակ էր, որ, կարծես, ծառն էի բարձրացել դրանք պապիկիս համար հավքելու...»:
Մեջբերումներ Արշիլ Գորկու մասին
- «Նա նման է հսկա սառցալեռան, որը 9/10 մասով ընկղմված է օվկիանոսում և երևում է ընդամենը 1/10 մասով: Բայց այն, ինչ երևում է, հզոր է և հրաշալի իր փայլի մեջ» (Ուիլյամ դե Կունինգ, ամերիկացի նկարիչ):
- «Խոսքեր չկան արտահայտելու այն, ինչ իր արվեստում արտացոլել է Արշիլ Գորկին: Նրա փակած դռները բախում են նույնիսկ մահվանից հետո: Բախում են, քանի որ չկա մեկը, ով կկարողանա բանալ դրանք: Դռները կարող է բացել միայն մեկ այլ Գորկի, որը նրա պես անտարբեր կլինի ամենի հանդեպ, բացառությամբ գլխավոր զոհաբերության՝ գեղանկարչության...» (Ալեն Ջուֆրի):
- «Ստեղծագործական դեգերումների մեջ Գորկին հաճախ էր դիմում իր ակունքներին... Եվ նա մեզ հետաքրքրում է նաև այն ազդեցությամբ, որն ունեցել է հայ ժամանակակից արվեստի զարգացման վրա» (արվեստաբան Նազարեթ Կարոյան):
- «Ստալինիզմն ու ավանգարդը զարմանալիորեն հատվեցին նրա ճակատագրում: Ստալինը Գորկու համար արտիստիկ հրեշտակ էր» (արվեստաբան Վարդան Ազատյան):
- «Գորկին միակն է, ով կարողացավ ամերիկյան գեղանկարչությունը եվրոպական մակարդակի հասցնել» (ֆրանսիական մամուլ, 1967թ.):
Նկարներ
Աշխատանքներ
Նկարներ թղթի վրա
Գեղանկարչություն
Կորած աշխատանքներ
Աճուրդի հանված աշխատանքներ
Chriestie's աճուրդատուն
Sotheby's աճուրդատուն
Այլ աճուրդատներ
Տեսանյութեր
- Արշիլ Գորկու մասին:
- Արշիլ Գորկու մահվանից 65 տարի անց կյանքից հեռացել է նրա ներշնչանքի աղբյուրը:
- Արվեստասերի անկյուն: Արշիլ Գորկի:
- Գորկու թանգարանն առանց բնօրինակների:
- Արշիլ Գորկի:
- Without Gorky.
Հրապարակումներ մամուլում
- երժ Թանգյանը երգեց Արշիլ Գորկու ցուցահանդեսի բացմանը:
- Մեկ շաբաթ անվճար ցուցադրություն:
- Գորկու մասին՝ «Առանց Գորկու»:
- Արշիլ Գորկու մահվանից 65 տարի անց կյանքից հեռացել է նրա ներշնչանքի աղբյուրը, Երկիրմեդիա:
Մատենագիտություն
- Արշիլ Գորկի, Նամակներ, Ե., 2005 (հայերեն և անգլերեն):
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- Պերեճիքլյան Ա., Հայկականաութիւնը Արշիլ Կորքիի ստեղծագործութեան մէջ, «Հայկազյան հայագիտական հանդես», հ.4, Բեյրութ, 1973:
- Պետրոսյան Ա., Արշիլ Գորկի (Ոստանիկ Ադոյան) (1904-1948), Ե., 2004:
- Schwabacher E., Archile Gorky, N.Y., 1962.
- Mooradian K., Arshile Gorky-Adoyan, Chicago, 1978.
- Waldman D., Arshile Gorky (1904-1948) A. Retrospektive, N.Y., 1981.
- «Արշիլ Գորկի» հիմնադրամ:
- Արշիլ Գորկի, ՀՀԻ Մշակույթ:
- Արշիլ Գորկի, կենսագրություն:
- Արշիլ Գորկի, Հայկական հանրագիտարան:
- Արշիլ Գորկի, Մեծանուն հայեր:
- Նկարիչ, ում հարգում է աշխարհը, ում չի ընդունում Թուրքիան:
- Արշիլ Գորկու կյանքը:
- Արշիլ Գորկու նկարները:
- Արշիլ Գորկի, AV Production:
- Արշիլ Գորկի, նկարներ:
- Արշիլ Գորկի, թվագրություն:
- Արշիլ Գորկի, 168 ժան:
- Аршиль Горки, творческий путь.