«Թադևոսյան Եղիշե Մարտիրոսի»–ի խմբագրումների տարբերություն
Hayazg-ից
| (Միևնույն մասնակցի 8 միջանկյալ տարբերակներ թաքցրված է) | |||
| Տող 2. | Տող 2. | ||
| name-am = Թադևոսյան Եղիշե Մարտիրոսի | | name-am = Թադևոսյան Եղիշե Մարտիրոսի | ||
| name-am-aliases = | | name-am-aliases = | ||
| − | | name-ru = | + | | name-ru = Тадевосян Егише Мартиросович |
| − | | name-ru-aliases = | + | | name-ru-aliases = |
| name-lat = | | name-lat = | ||
| − | | name-en = | + | | name-en = Tadevosyan Eghishe |
| name-fr = | | name-fr = | ||
| − | | image = | + | | image = Tatevosyan Exishe.jpg |
| birth-date = 12.09.1870 | | birth-date = 12.09.1870 | ||
| − | | birth-place = Վաղարշապատ, | + | | birth-place = Վաղարշապատ, Հայաստանի Հանրապետություն |
| death-date = 22.01.1936 | | death-date = 22.01.1936 | ||
| death-place = Թիֆլիս, Վրաստան | | death-place = Թիֆլիս, Վրաստան | ||
| Տող 17. | Տող 17. | ||
Ծնվել է 1870թ․ սեպտեմբերի 24-ին Վաղարշապատ քաղաքում: | Ծնվել է 1870թ․ սեպտեմբերի 24-ին Վաղարշապատ քաղաքում: | ||
| − | Մահացել է 1936թ․ հունվարի 22-ին Վրաստանի Թիֆլիս քաղաքում: | + | Մահացել է 1936թ․ հունվարի 22-ին Հայաստանի Վրաստանի Թիֆլիս քաղաքում: |
==Կրթություն== | ==Կրթություն== | ||
| Տող 25. | Տող 25. | ||
==Աշխատանքային գործունեություն== | ==Աշխատանքային գործունեություն== | ||
| − | * | + | *1894-1995թթ. դասավանդել է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում: |
| − | ** | + | *1916թ.՝ Հայ արվեստագետների միության նախագահ: |
| − | * | + | *1923թ.՝ Վրաստանի գեղարվեստական ակադեմիայի հիմնադիրներից: |
| + | *Գործակցել Թիֆլիսի Հայարտանը: | ||
| + | |||
| + | ===Գործեր=== | ||
| + | *«Ռ. Աուրենյանցի դիմանկարը», 1891: | ||
| + | *«Գետաբերան. Պուլդյու», 1902: | ||
| + | *«Հանճարը և ամբոխը», 1909: | ||
| + | *«Իմ անուրջներից մեկը», 1905: | ||
| + | *«Արագած», 1917: | ||
| + | *«Արարատ», 1934: | ||
| + | *«Ա. Շիրվանզադե», 1929: | ||
| + | *«Հ. Թումանյւսն», 1933: | ||
| + | *«Ինքնանկար», 1933: | ||
| + | *«Կոմիտասը», 1935: | ||
| + | *«Դեպի պանդխտություն», 1895: | ||
| + | *«Կեսօրյա ճաշ», 1896: | ||
| + | *«Հոգեհաց. Արտաշեսի մահը», 1910: | ||
| + | *«Տորք Անգեղ», 1910: | ||
| + | *«Արշակ և Փառանձեմ», 1921: | ||
| + | *«Ջան գյուլում», 1907: | ||
| + | *«Ասլան աղա», 1912: | ||
| + | *«Սիսարայի մահը», 1893: | ||
| + | *«Քարոզ ուղղադավաններին», 1896: | ||
| + | *«Տիրամայր», 1917: | ||
| + | *«Հանճարը և ամբոխը», 1909: | ||
| + | *«Քրիստոսը և փարիսեցիները», 1919: | ||
| + | |||
| + | ===Թատերական ձևավորումներ=== | ||
| + | *Սոֆոկլեսի «Անտիգոնե», 1907: | ||
| + | *Սեն Սանսի «Սամսոն և Դալիլա», 1927: | ||
==Ձեռքբերումներ== | ==Ձեռքբերումներ== | ||
| − | * | + | *1935թ.՝ ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ: |
| − | * | + | *Պրոֆեսոր: |
| − | |||
==Այլ== | ==Այլ== | ||
| − | *Ե. Թադևոսյանի գործերից պահվում են ՀԱՊ-ում (նաև Էջմիածնի մասնաճյուղում), ԳԱԹ-ում, Արևելքի ժողովուրդների արվեստի պետական թանգարանում (Մոսկվա), Վ.Դ. Պոլենովի թանգարանում (Պոլենովո, ՌԴ Տուլայի մարգ): | + | *Ե. Թադևոսյանի գործերն աչքի են ընկնում խոր գունազգացողությամբ, ամուր գծանկարով, դասական ավանդույթներով: Լինելով հիմնականում երփնագրող՝ Ե. Թադևոսյանի տաղանդը դրսևորվել է նաև գրաֆիկայի, կիրառական արվեստի, խճանկարի, մանրաքանդակի բնագավառներում: Արժեքավոր են թարմաշունչ ու քնարական բնապատկերները, ինչպես և բազմաթիվ էտյուդները: Նա նախընտրել է աշխարհի իրապաշտական ճանաչողությունը, չսահմանափակվելով սոսկ տպավորությունների վերարտադրությամբ՝ երբեմն հարել սիմվոլիստ, մտայնությանը: |
| + | *Դիմանկարչության բնագավառում դրսևորված վարպետությանն ավելի ուշ գումարվել է հոգեբանական խորությունը: | ||
| + | *1900-ական թթ. սկզբին Եզիշեն առաջինն է կիրառել իմպրեսիոնիզմին հատուկ գունային և լուսաօդային միջոցներ, մինչև 1920-ական թթ. դիմել է նաև կրոնական սյուժեների: | ||
| + | *Մի շարք գործերում նա վերարտադրել է հայկական կոտորածների ու պանդխտության հետ կապված դրվագներ, անդրադարձել իր ժողովրդի վաղ անցյալին , երբեմն հարել հայ հին որմնանկարչության ու կիրառական արվեստի ավանդույթներին: | ||
| + | *Ցուցահանդեսներ է կազմակերպել Երևանում (1919, 1921) և Մոսկվայում: | ||
| + | *Ե. Թադևոսյանի գործերից պահվում են ՀԱՊ-ում (նաև Էջմիածնի մասնաճյուղում), ԳԱԹ-ում, Արևելքի ժողովուրդների արվեստի պետական թանգարանում (Մոսկվա), Վ.Դ. Պոլենովի թանգարանում (Պոլենովո, ՌԴ Տուլայի մարգ): | ||
*Թադևոսյանի անունով Երևանում կոչվել է փողոց: | *Թադևոսյանի անունով Երևանում կոչվել է փողոց: | ||
| + | *1901թ.-ից բնակվել է Թիֆլիսում: | ||
*Թաղված է Երևանում: | *Թաղված է Երևանում: | ||
=Նկարներ= | =Նկարներ= | ||
<gallery> | <gallery> | ||
| + | EET8.jpg | ||
| + | ET21.jpg|Ձախից` Եղիշե Թադևոսյան, Վարդգես Սուրենյանց, Մարտիրոս Սարյան, Փանոս Թերլեմեզյան, 1916թ. | ||
ET1.jpeg|«Պուրակում ընթերցող կինը» | ET1.jpeg|«Պուրակում ընթերցող կինը» | ||
Et2.jpg|«Հանճարն ու ամբոխը», 1909 | Et2.jpg|«Հանճարն ու ամբոխը», 1909 | ||
Et5.jpg|«Կոմիտաս», 1936 | Et5.jpg|«Կոմիտաս», 1936 | ||
| + | ET9.jpg|«Նկարչի բարձրագույն արժեքը նրա կոլորիտն է». Եղիշե Թադևոսյան | ||
| + | ET10.jpg|Փողող Վաղարշապատում, 1921 | ||
| + | ET11.jpg|Ջրանցք և գոնդոլ, 1904 | ||
| + | Et12.jpg|Հանճարն ու ամբոխը, 1909 | ||
| + | ET13.jpg|"Կեսօրյա ճաշը" նկարի էտյուդ (1895) | ||
| + | Et15.jpg|«Քրիստոսը և փարիսեցիք» նկարի էսքիզ (1919) | ||
| + | Et16.jpg|«Տորք Անգեղ» առասպելական հերոս (էսքիզ) (1910-ական թթ.) | ||
| + | ET20.jpg|Ասլան աղա (1912) | ||
| + | Et4.jpg | ||
| + | Et6.jpg | ||
| + | Et7.jpg | ||
| + | ET19.jpg | ||
</gallery> | </gallery> | ||
=Տեսանյութեր= | =Տեսանյութեր= | ||
| − | *[http://www. | + | *[http://masis.tv/component/option,com_afm/pid,124/vfile,1847/lang,hy/ Մեր մեծերը:] |
| + | *[http://www.youtube.com/watch?v=mK5HCmvDuvc Մեր մեծերը - Եղիշե Թադևոսյան:] | ||
| + | *[http://www.youtube.com/watch?v=q78oVfifV94 Եղիշե Թադեւոսյան:] | ||
=Հրապարակումներ մամուլում= | =Հրապարակումներ մամուլում= | ||
| − | *[http://www. | + | *[http://168.am/2014/01/30/324234.html «Եղիշե Թադևոսյանը համարվում է իմպրեսիոնիստական մաներայի վարպետ»:] |
| + | *[http://www.panorama.am/am/culture/2013/07/17/e-tatevosyan/ «...եվրոպական մասշտաբի մի վարպետ»՝ Եղիշե Թադևոսյան (լուսանկարներ):] | ||
| + | *[http://www.aravot.am/tag/%D5%A5%D6%80%D6%87%D5%A1%D5%B6%D5%AB-%D5%A5%D5%B2%D5%AB%D5%B7%D5%A5-%D5%A9%D5%A1%D5%A4%D6%87%D5%B8%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6-%D6%83%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D6%81/ «Երևանի Եղիշե Թադևոսյան փողոց» - նշված հոդվածները:] | ||
=Մատենագիտություն= | =Մատենագիտություն= | ||
| Տող 57. | Տող 109. | ||
=Տե՛ս նաև= | =Տե՛ս նաև= | ||
| − | *Ով ով է .հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005: | + | *Ով ով է. հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005: |
*Դրամբյան Ռ. Գ., Եղիշե Թադևոսյան, Երևան, 1955: | *Դրամբյան Ռ. Գ., Եղիշե Թադևոսյան, Երևան, 1955: | ||
*Եղիշե Թադևոսյան (ծննդյան 100-ամյակին նվիրված ցուցահանդեսի կատալոգ), Երևան: | *Եղիշե Թադևոսյան (ծննդյան 100-ամյակին նվիրված ցուցահանդեսի կատալոգ), Երևան: | ||
*[http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=2&hId=1170 Դպրոցական Մեծ Հանրագիտարան, Գիրք II:] | *[http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=2&hId=1170 Դպրոցական Մեծ Հանրագիտարան, Գիրք II:] | ||
| + | *[http://www.dasaran.am/apps/wiki/view/id/3531 Եղիշե Թադևոսյան:] | ||
| + | *[http://antinyan.blogspot.com/2011/05/blog-post_26.html ԵՂԻՇԵ ԹԱԴԵՎՈՍՅԱՆ. ՀԱՅ ԻՄՊՐԵՍԻՈՆԻՍՏԸ:] | ||
| + | *[http://nakhshkaryan.wordpress.com/2012/06/06/%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%A9%D5%A5%D5%B8%D5%B6%D5%AB-%D5%A2%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%AB%D5%B9%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8-%D5%A5%D5%B2%D5%AB%D5%B7%D5%A5-%D5%A9%D5%A1%D5%A4%D5%A5%D6%82%D5%B8%D5%BD%D5%B5%D5%A1/ ՊԱՆԹԵՈՆԻ ԲՆԱԿԻՉՆԵՐԸ: Եղիշե Թադեւոսյան:] | ||
| + | *[http://www.avproduction.am/?ln=am&page=person&id=107 ԵՂԻՇԵ ԹԱԴԵՎՈՍՅԱՆ:] | ||
| + | *[http://deesim.blogspot.com/2012/12/blog-post_21.html ԵՂԻՇԵ ԹԱԴԵՎՈՍՅԱՆ:] | ||
| + | *[http://www.shedevr.am/arm/artists/?artist=%D4%B9%D5%A1%D5%A4%D6%87%D5%B8%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6+%D4%B5%D5%B2%D5%AB%D5%B7%D5%A5&a=65 Թադևոսյան Եղիշե (1870-1936):] | ||
| + | *[http://gevorgyanlilith.blogspot.com/2013/09/blog-post_1094.html Եղիշե Թադևոսյանի կյանքը եւ գործունեությունը:] | ||
| + | *[http://arvest.armenia.ru/2010/02/08/1949/egishe-tadevosyan/ Егише Тадевосян.] | ||
| + | *[http://noev-kovcheg.1gb.ru/article.asp?n=68&a=16 Дом на Анастасиевской.] | ||
| + | *[http://pomnipro.ru/memorypage30020/biography Тадевосян Егише Мартиросович — Биография.] | ||
[[Category:Նկարիչներ]] | [[Category:Նկարիչներ]] | ||
Ընթացիկ տարբերակը 20:09, 25 Սեպտեմբերի 2014-ի դրությամբ
| Թադևոսյան Եղիշե Մարտիրոսի | |
| Тадевосян Егише Мартиросович | |
| |
| Անգլերեն: | Tadevosyan Eghishe |
| Հայերեն: | Թադևոսյան Եղիշե Մարտիրոսի |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 12.09.1870 |
| Ծննդավայրը: | Վաղարշապատ, Հայաստանի Հանրապետություն |
| Մահվան տարեթիվը: | 22.01.1936 |
| Մահվան վայրը: | Թիֆլիս, Վրաստան |
| Համառոտ տվյալներ: Նկարիչ: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1870թ․ սեպտեմբերի 24-ին Վաղարշապատ քաղաքում:
Մահացել է 1936թ․ հունվարի 22-ին Հայաստանի Վրաստանի Թիֆլիս քաղաքում:
Կրթություն
- 1879-1881թթ. սովորել է Թիֆլիսի Տեր-Հւսկոբյան պանսիոնում:
- 1881-1885թթ. սովորել է Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանում:
- 1885-1894թթ. սովորել է գեղարվեստի, քանդակագարծության և ճարտարապետության ուսումնարանում:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1894-1995թթ. դասավանդել է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում:
- 1916թ.՝ Հայ արվեստագետների միության նախագահ:
- 1923թ.՝ Վրաստանի գեղարվեստական ակադեմիայի հիմնադիրներից:
- Գործակցել Թիֆլիսի Հայարտանը:
Գործեր
- «Ռ. Աուրենյանցի դիմանկարը», 1891:
- «Գետաբերան. Պուլդյու», 1902:
- «Հանճարը և ամբոխը», 1909:
- «Իմ անուրջներից մեկը», 1905:
- «Արագած», 1917:
- «Արարատ», 1934:
- «Ա. Շիրվանզադե», 1929:
- «Հ. Թումանյւսն», 1933:
- «Ինքնանկար», 1933:
- «Կոմիտասը», 1935:
- «Դեպի պանդխտություն», 1895:
- «Կեսօրյա ճաշ», 1896:
- «Հոգեհաց. Արտաշեսի մահը», 1910:
- «Տորք Անգեղ», 1910:
- «Արշակ և Փառանձեմ», 1921:
- «Ջան գյուլում», 1907:
- «Ասլան աղա», 1912:
- «Սիսարայի մահը», 1893:
- «Քարոզ ուղղադավաններին», 1896:
- «Տիրամայր», 1917:
- «Հանճարը և ամբոխը», 1909:
- «Քրիստոսը և փարիսեցիները», 1919:
Թատերական ձևավորումներ
- Սոֆոկլեսի «Անտիգոնե», 1907:
- Սեն Սանսի «Սամսոն և Դալիլա», 1927:
Ձեռքբերումներ
- 1935թ.՝ ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ:
- Պրոֆեսոր:
Այլ
- Ե. Թադևոսյանի գործերն աչքի են ընկնում խոր գունազգացողությամբ, ամուր գծանկարով, դասական ավանդույթներով: Լինելով հիմնականում երփնագրող՝ Ե. Թադևոսյանի տաղանդը դրսևորվել է նաև գրաֆիկայի, կիրառական արվեստի, խճանկարի, մանրաքանդակի բնագավառներում: Արժեքավոր են թարմաշունչ ու քնարական բնապատկերները, ինչպես և բազմաթիվ էտյուդները: Նա նախընտրել է աշխարհի իրապաշտական ճանաչողությունը, չսահմանափակվելով սոսկ տպավորությունների վերարտադրությամբ՝ երբեմն հարել սիմվոլիստ, մտայնությանը:
- Դիմանկարչության բնագավառում դրսևորված վարպետությանն ավելի ուշ գումարվել է հոգեբանական խորությունը:
- 1900-ական թթ. սկզբին Եզիշեն առաջինն է կիրառել իմպրեսիոնիզմին հատուկ գունային և լուսաօդային միջոցներ, մինչև 1920-ական թթ. դիմել է նաև կրոնական սյուժեների:
- Մի շարք գործերում նա վերարտադրել է հայկական կոտորածների ու պանդխտության հետ կապված դրվագներ, անդրադարձել իր ժողովրդի վաղ անցյալին , երբեմն հարել հայ հին որմնանկարչության ու կիրառական արվեստի ավանդույթներին:
- Ցուցահանդեսներ է կազմակերպել Երևանում (1919, 1921) և Մոսկվայում:
- Ե. Թադևոսյանի գործերից պահվում են ՀԱՊ-ում (նաև Էջմիածնի մասնաճյուղում), ԳԱԹ-ում, Արևելքի ժողովուրդների արվեստի պետական թանգարանում (Մոսկվա), Վ.Դ. Պոլենովի թանգարանում (Պոլենովո, ՌԴ Տուլայի մարգ):
- Թադևոսյանի անունով Երևանում կոչվել է փողոց:
- 1901թ.-ից բնակվել է Թիֆլիսում:
- Թաղված է Երևանում:
Նկարներ
Ձախից` Եղիշե Թադևոսյան, Վարդգես Սուրենյանց, Մարտիրոս Սարյան, Փանոս Թերլեմեզյան, 1916թ.
«Պուրակում ընթերցող կինը»
«Հանճարն ու ամբոխը», 1909
«Կոմիտաս», 1936
«Նկարչի բարձրագույն արժեքը նրա կոլորիտն է». Եղիշե Թադևոսյան
Փողող Վաղարշապատում, 1921
Ջրանցք և գոնդոլ, 1904
Հանճարն ու ամբոխը, 1909
"Կեսօրյա ճաշը" նկարի էտյուդ (1895)
«Քրիստոսը և փարիսեցիք» նկարի էսքիզ (1919)
«Տորք Անգեղ» առասպելական հերոս (էսքիզ) (1910-ական թթ.)
Ասլան աղա (1912)
Տեսանյութեր
Հրապարակումներ մամուլում
- «Եղիշե Թադևոսյանը համարվում է իմպրեսիոնիստական մաներայի վարպետ»:
- «...եվրոպական մասշտաբի մի վարպետ»՝ Եղիշե Թադևոսյան (լուսանկարներ):
- «Երևանի Եղիշե Թադևոսյան փողոց» - նշված հոդվածները:
Մատենագիտություն
- Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:
- Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է. հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- Դրամբյան Ռ. Գ., Եղիշե Թադևոսյան, Երևան, 1955:
- Եղիշե Թադևոսյան (ծննդյան 100-ամյակին նվիրված ցուցահանդեսի կատալոգ), Երևան:
- Դպրոցական Մեծ Հանրագիտարան, Գիրք II:
- Եղիշե Թադևոսյան:
- ԵՂԻՇԵ ԹԱԴԵՎՈՍՅԱՆ. ՀԱՅ ԻՄՊՐԵՍԻՈՆԻՍՏԸ:
- ՊԱՆԹԵՈՆԻ ԲՆԱԿԻՉՆԵՐԸ: Եղիշե Թադեւոսյան:
- ԵՂԻՇԵ ԹԱԴԵՎՈՍՅԱՆ:
- ԵՂԻՇԵ ԹԱԴԵՎՈՍՅԱՆ:
- Թադևոսյան Եղիշե (1870-1936):
- Եղիշե Թադևոսյանի կյանքը եւ գործունեությունը:
- Егише Тадевосян.
- Дом на Анастасиевской.
- Тадевосян Егише Мартиросович — Биография.
