Դիտել Ֆրանգյան Երվանդ էջի աղբյուրը

{{Person
| name-am         = Ֆրանգյան Երվանդ
| name-am-aliases = 
| name-ru         = Франгян Ерванд 
| name-ru-aliases = 
| name-lat        = 
| name-en         = Frangyan Yervand
| name-en-aliases =
| name-fr         =
| image           = Yervand-Frangyan.JPG
| birth-date      = 03.02.1878
| birth-place     = Իգդիր, Արևմտյան Հայաստան
| death-date      = 15.03.1928
| death-place     = Թավրիզ, Պարսկաստան
| description     = Փիլիսոփայական գիտությունների դոկտոր:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1878թ. փետրվարի 3-ին Արևմտյան Հայաստանի Իգդիր քաղաքում:

Մահացել է 1928թ. մարտի 15-ին Պարսկաստանի Թավրիզ քաղաքում:

==Կրթություն==
*1913թ. ավարտել է Բեռլինի համալսարանը:

==Ձեռքբերումներ==
*1913թ.՝ փիլիսոփայական գիտությունների դոկտոր:

=Նկարներ=
<gallery>
Պատկեր: Yervand-Frangyan-group.JPG|Երվանդ Ֆրանգյանը մի խումբ դաշնակցականների հետ:
</gallery>

==Այլ==
*Ֆրանգյանը էմպիրիոկրիտիցիզմի փիլիսոփայության ներկայացուցիչ է: 
*Ըստ նրա՝ փիլիսոփայությունը գիտությունների գիտություն չէ. ամեն մի գիտություն ունի իր փիլիսոփայությունը: 
Փիլիսոփայության պատմությանը բնորոշ է «միարմատեան» և «երկարմատեան» վարդապետությունների՝ մոնիզմի և դուալիզմի հակադրությունը: Նրա կարծիքով՝ մատերիալիզմը և իդեալիզմը չեն բավարարում որոնող ու քննադատող մտքին, անհրաժեշտ է մի երրորդ ուղղություն, որը զերծ է այս երկուսի հիմնական թերություններից: Այդպիսի ուղղություն է «համադրական մոնիզմի» կամ քննադատական ռեալիզմի փիլիսոփայությունը, ըստ որի՝ ճանաչողության հիմքում ընկած է փորձը՝ որպես արդյունք «եսի» և «միջավայրի» փոխհարաբերության: Մատերիան և հոգին, օբյեկտը և սուբյեկտը հանդես են գալիս որպես փորձի համարժեք անդամներ. «Նիւթական գոյակը չէր կարող աւելի շուտ տրուած լինել, քան հոգեկանը: Մէկն առանց միւսի՝ անմտածելի է եւ անհասկանալի»: 
Այս սկզբունքով Ֆրանգյանը բացատրում է նաև տնտեսական և հոգևոր կյանքի, տնտեսության ու գաղափարախոսության փոխհարաբերությունը և մերժում Մարքսի «տնտեսական մատերիալիզմի» այն դրույթը, թե հասարակության զարգացումը կախված է բացառապես նյութական գործոնների, այն է՝ արտադրողական ուժերի զարգացումից: Ըստ նրա՝ հասարակական զարգացման հարցում մեծ է սուբյեկտիվ գործոնների՝ գիտակցության ձևերի, գաղափարախոսության դերը: 

=Մատենագիտություն= 
*[https://ia600407.us.archive.org/11/items/Atrpatakan/Atrpatakan.pdf Ֆրանգեան Ե., Ատրպատական, Թիֆլիս, 1905:] 
*Ֆրանգյան Ե., Փիլիսոփայական նամականի, «Գործ», 1908, № 19,22,25,46:
*Ֆրանգյան Ե., Ն. Կ. Միխայլովսկին որպէս փիլիսոփայ եւ սոցիոլոգ, Երևան, 1911: 
*Ֆրանգյան Ե., Հասարակական էտիւդներ, Բաքու, 1917:
*Ֆրանգյան Ե., Պատմության փիլիսոփայություն, Երևան, 1909:
*Ֆրանգյան Ե., Հունական փիլիսոփայությունը, Երևան, 1909:
*Ֆրանգյան Ե., Ֆ. Նիցշեն և նրա փիլիսոփայությունը, Թիֆլիս, 1910:
*Ֆրանգյան Ե., Հոռատեսության փիլիսոփա (Շոպենհաուերի մահվան 50-ամյակին), Երևան, 1911:
*Франгян Е., Наше философское мировоззрение, Париж, 1929.
*Франгян Е., «Мысль. Сборник исключительно научный и философский», редактор и издатель Е. Франгян, Ереван, 1910.

=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.2, Ճաղարյան-Ֆրիկ, 2007:
*[http://asbarez.com/arm/69646/ ՀՅԴ ԱՐԽԻՒԷՆ- Պատմական Նկարներ՝ ՀՅԴ Արխիւի Գանձարանէն (Տուփ Թիւ Չորս)]:

[[Category:Փիլիսոփաներ]]