Հարությունյան Բաբկեն Հարությունի

Hayazg-ից
Հարությունյան Բաբկեն Հարությունի
Арутюнян Бабкен Арутюнович
Babken-harutyunyan.jpg
Անգլերեն: Harutyunyan Babken
Հայերեն: Հարությունյան Բաբկեն Հարությունի
Ծննդյան տարեթիվը: 04.03.1941
Ծննդավայրը: Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Մահվան տարեթիվը: 26.02.2013
Մահվան վայրը: Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ:
Պատմաբան, քարտեզագետ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1941թ. մարտի 4-ին Հայաստանի Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում:

Կրթություն

  • 1958թ. ավարտել է թիվ 72 դպրոցը:
  • 1962թ. ավարտել է ԵՊՀ պատմության ֆակուլտետը:
  • 1977թ. ավարտել է ԵՊՀ իրավաբանական ֆակուլտետը:
  • 1963-1966թթ. սովորել է ԵՊՀ ասպիրանտուրայում:

Աշխատանքային գործունեություն

  • 1966թ.-ից աշխատում է ԵՊՀ-ում:
  • 1970-1971թթ.` ԵՊՀ արտասահմանյան քաղաքացիների նախապատրաստական ֆակուլտետի դեկան:
  • 1985-1988թթ.` Երևանի համալսարանի հրատարակչության տնօրեն:
  • 1988թ.-ից՝ Հայաստանի պատմական աշխարհագրության լաբորատորիայի վարիչ:
  • 1993-2004թթ.՝ պատմության ֆակուլտետի դեկան:
  • 1994թ. Բ.Հարությունյանը դասավանդել է Բեյրութի համազգային հայագիտական բարձրագույն դպրոցում:
  • 1995-1996թթ.` ԱՄՆ-ի Միչիգանի Դիզբորն համալսարանում:
  • 1997-2000թթ.` նաև Հայաստանի հարակից երկրների պատմության ամբիոնի վարիչ:
  • 20032.-ից նա հայոց պատմության ամբիոնի վարիչն է:
  • 2004թ.-ից՝ հայոց պատմության ամբիոնի վարիչ:
  • 2007-2008թթ. եղել է նաև ՀՀ ԳԱԱ նախագահության ակադեմիկոսքարտուղար:

Ձեռքբերումներ

  • 1993թ.՝ պատմական գիտությունների դոկտոր:
  • 1994թ.՝ պրոֆեսոր:
  • 1998թ.՝ բնության և հասարակության մասին գիտությունների միջազգային ակադեմիայի անդամ:
  • 2006թ. ընտրվել է ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ:
  • 2006թ. Բ.Հարությունյանը պարգևատրվել է «Մովսես Խորենացի» մեդալով:
  • Երևանի պետական համալսարանի ոսկե մեդալ:
  • Նոբելյան մրցանակակիր «Ալբերտ Շվայցերի» մեդալ:
  • «Եկատերինա Մեծ» և «Ոսկե արծիվ ոսկի թագով» գերմանական շքանշաններ։
  • 2009թ.` ՀՀ գիտության վաստակավոր գործիչ:
  • Europäische Akademie der Wissenschaften und Künste ակադեմիայի և «Արարատ» միջազգային ակադեմիայի անդամ:

Այլ

  • Հարությունյանը հեղինակ է 3 մենագրության, 5 ուսումնամեթոդական աշխատանքների, շուրջ 100 գիտական հոդվածների և 250 քարտեզների:
  • Աշխատությունները վերաբերում են Հայաստանի հին շրջանի ու վաղ միջնադարի պատմությանը, մասնավորապես «Աշխարհացոյցի» քննությանը, Հայաստանի վարչաքաղաքական բաժանումների, պատմական Հայաստանի գավառների ու բնակավայրերի տեղադրության հետազոտություններին:
  • 1992թ., 2002թ., 2008թ.՝ Բոստոնի ազգային արխիվում և Ֆրանսիայի Մոնպելիե 3 համալսարանում զբաղվել գիտահետազոտական աշխատանքով:
  • Նրա ղեկավարությամբ պաշտպանվել է թեկնածուական 6 ատենախոսություն:
  • Գիտական զեկուցումներով հանդես է եկել հանրապետական և միջազգային գիտաժողովներում (Մոսկվա, Սանկտ Պետերբուրգ, Լոս Անջելես, Բոստոն, Մոնպելիե, Բեռլին, Աշխաբադ, Երևան, Ստեփանակերտ, Թեհրան, Սպահան:
  • Պատմաբան Բ. Հարությունյանին բնորոշ է ինչպես թեմատիկ, այնպես էլ ժամանակագրական առումով գիտական հետաքրքրությունների ընդգրկուն շրջանակ։ Գիտնականի շուրջ կեսդարյա գիտահետազոտական տքնաջան որոնումների արգասիք են նրա հեղինակած ավելի քան 500 աշխատությունները (մենագրություններ, հոդվածներ, քարտեզներ, զեկուցումների թեզիսներ, գրախոսություններ)։ Դրանք նվիրված են հայոց, ինչպես նաև տարածաշրջանի առավելապես հին և միջնադարյան պատմության ու պատմական աշխարհագրության տարաբնույթ հիմնահարցերին։
  • Գիտահետազոտական գործունեության սկզբնական փուլում Հարությունյանը մեծ ուշադրություն է դարձրել Սյունյաց համապարփակ պատմության քննությանը։ Հետագայում գիտնականն ընդլայնել է իր գիտահետազոտական աշխատանքների շրջանակը։ Վաղ միջնադարյան երկու կարևոր վավերագրերի՝ «Գահնամակի» ու «Զորանամակի» հյուսկեն քննությամբ նա ապացուցել է, որ դրանցից առաջինը ստեղծվել է ոչ թե Սահակ Պարթևի, ինչպես մինչ այդ ընդունված էր, այլ՝ Խոսրով Գ-ի կողմից։ «Զորանամակի» նորովի քննությունը Հարությունյանին թույլ է տվել ճշտելու հայոց արքունի ու նախարարական զինուժի հարաբերակցությունը։ Իր բազմաթիվ աշխատություններում գիտնականը նորովի է քննել Արշակունյաց և վաղ Մարզպանական Հայաստանի վարչաքաղաքական կացությանն ու կառուցվածքին, նախարարական համակարգին, արքունի գործակալություններին, հայ եկեղեցու թեմական բաժանմանը և այլնին նվիրված հարցեր։ Արդյունքում շատ ընդունված դրույթներ կամ հիմնավոր փաստարկվել են կամ էլ լուսաբանվել ու սրբագրվել արդի հայագիտությանը պատշաճ մակարդակով։
  • Հարությունյանը նպատակասլաց ու արդյունավետ զբաղվում է նաև պատմաաշխարհագրական խնդիրներով։ Այդ ասպարեզում նրա անխոնջ պրպտումների արդյունքներն ամփոփվել են բազմաթիվ աշխատություններում, այդ թվում՝ հարյուրավոր պատմական քարտեզներում՝ ներառելով մեր ժողովրդի ու երկրի պատմության բոլոր շրջաններն ու կարևորագույն իրադարձությունները։ Նրա հեղինակությամբ է լույս տեսել այնպիսի նախօրինակը չունեցող գործ, ինչպիսին «Հայաստանի պատմության ատլաս»-ն է (Ա-Բ մաս, Երևան, 2003, 2008)։ Հայաստանի պատմական աշխարհագրության ճանաչված առաջատարի խմբագրությամբ ու հեղինակցությամբ է ստեղծվել կոթողային «Հայաստանի ազգային ատլաս»-ի Բ հատորը (2008)։ Դրանում զետեղված հարյուրավոր պատմական քարտեզների 43%-ի, առաջաբանի և քարտեզներին ուղեկցող նյութերի հեղինակը Բ. Հարությունյանն է։ Նա նաև «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն» եռալեզու ատլասի (2009) հեղինակներից է։
  • Այնուամենայնիվ, պատմաբանի գիտական պրպտումների առանցքը եղել է հայ պատմաաշխարհագրական մտքի եզակի հուշարձան «Աշխարհացոյց»-ը։ Դրա շահեկան քննությունը գիտնականը կատարել է բազմալեզու աղբյուրագիտական հենքի վրա։ Պատմաքննական համադիր հետազոտությամբ նրան հաջողվել է ապացուցել, որ «Աշխարհացոյց»-ը թվագրվում է V դարով և որ նրա հեղինակը Մովսես Խորենացին է։ Բացի այդ, Բ. Հարությունյանը ճշտել է Տիգրանակերտի տեղադրությունը, Նփրկերտի հունարեն արձանագրության թվականը, Մեծ Հայքի թագավորության I-IV դդ վարչատարածքային բաժանումներն ու վարչաքաղաքական բաժանման համակարգը և այլն։ Բացահայտվել է Մեծ Հայքի վարչաքաղաքական համակարգի վրա ավատատիրական հարաբերությունների ու քաղաքական գործոնների ազդեցությունը։
  • Վերջին տարիներին գիտնականը շոշափելի ավանդ է ներդրել հայոց պատմությունը մատաղ սերնդին ճշմարտացի ու մատչելի հասցնելու գործում։ Դա են վկայում նրա խմբագրությամբ ու հեղինակցությամբ լույս տեսած դպրոցական բազում դասագրքեր։

Նկարներ

  • Babken-harutyunyan1.jpg
  • Babken-harutyunyan2.jpg
  • Babken-harutyunyan3.jpg
  • Babken-harutyunyan4.jpg
  • Babken-harutyunyan5.jpg

Հրապարակումներ մամուլում

Տեսանյութեր

Մատենագիտություն

  • Հարությունյան Բ.Հ., Աշխարհացոյցը և չորս Հայքերի խնդիրը, աշխատություն, 1997:
  • Հարությունյան Բ.Հ., Հայաստանի, հայիրանական հարաբերությունների և Առաջավոր Ասիայի հնագույն պատմության մի քանի խնդիրների շուրջ (մ.թ.ա. VII-VI դդ.), 1998:
  • Հարությունյան Բ.Հ., Մեծ Հայքի վարչաքաղաքական բաժանման համակարգը ըստ «Աշխարհացոյց»-ի, 2001:
  • Հարությունյան Բ. Հ., Հայոց պատմության ուսումնական ատլաս, 1-ին մաս, 2004:

Մենագրություններ

  • Հարությունյան Բ.Հ., «Աշխարհացոյց»-ը և չորս Հայքերի խնդիրը, Երևան, 1997։
  • Հարությունյան Բ.Հ., Հայաստանի, հայ-իրանական հարաբերությունների և Առաջավոր Ասիայի հնագույն պատմության մի քանի խնդիրների շուրջ /մ.թ.ա. 7-6 դդ./, Երևան, 1998։
  • Հարությունյան Բ.Հ., Մեծ Հայքի վարչա-քաղաքական բաժանման համակարգն ըստ «Աշխարհացոյց»-ի, Մաս Ա, Երևան, 2001 (մեծադիր քարտեզով)։
  • Հարությունյան Բ.Հ., Հայաստանի պատմության ատլաս, Ա մաս, Երևան, 2004, 2005։
  • Հարությունյան Բ.Հ., Հայաստանի պատմության ատլաս, Բ մաս, Երևան, 2008։
  • Հարությունյան Բ.Հ., Հայաստանի ազգային ատլաս, Բ մաս, Երևան, 2008։
  • Հարությունյան Բ.Հ., Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության ատլաս, Ստեփանակերտ, 2009։
  • Арутюнян Б.А., Атлас Нагорно-Карабахской Республики, Степанакерт, 2009.
  • Harutyunyan B., Atlas of the Nagorno-Katabagh Republic, Stepanakert, 2010.

Ուսումնա-մեթոդական աշխատանք

  • Հայ ժողովրդի պատմության դասընթացի գործնական պարապմունքների պլաններ, Երևան, 1986, Շ.Թորոսյան, Լ.Խուրշուդյան, Պ.Հովհաննիսյան, Ստ.Մելիք-*Բախշյան, Հ.Մելիքսեթյան։
  • Հայոց պատմություն. հնագույն ժամանակներից մինչև մեր օրերը, Երևան, Մ.Կատվալյան, Պ.Հովհաննիսյան, Լ.Մկրտչյան, Հ.Գրիգորյան և այլք, 2000։
  • Ծրագիր Հայոց պատմության, Երևան, Լ.Խուրշուդյան, Հ.Ավետիսյան, Պ.Ավետիսյան, Հ.Գրիգորյան, Վ.Դիլոյան և այլք, 2000:
  • Պատմություն, դասագիրք հանրակրթական դպրոցի 9-րդ դասարանի համար, Եր., գլուխ 1, 9, 10, 12, 2001:
  • Հայոց պատմություն , CD, անիմացիոն դասագիրք հանրակրթական դպրոցի 5-րդ դասարանի համար, Երևան, Հ.Գ.Ավետիսյան, Յու.Լ.Հովսեփյան, 2006։
  • Դասագիրք հանրակրթական դպրոցի 6-րդ դասարանի համար, Երևան, Հ. Ավետիսյան, Բ. Հարությունյան, Ա. Մովսիսյան, Պ. Հովհաննիսյան, Հ. Մարգարյան, 2007:
  • Դասագիրք հանրակրթական դպրոցի 7-րդ դասարանի համար , Երևան, 2008:
  • Դասագիրք հանրակրթական դպրոցի 7-րդ դասարանի համար, Երևան, Հ. Ավետիսյան, Բ. Հարությունյան, Ա. Մովսիսյան, Պ. Հովհաննիսյան, Հ. Մարգարյան, 2009:

Հոդվածներ

  • «Վայոց ձոր» տեղանվան ստուգաբանության հարցի շուրջը, ՀՍՍՀ ԳԱ Լրաբեր հաս. գիտությունների, 1967, թիվ 9։
  • Վայոց ձորի մի քանի գյուղերի տեղադրության մասին, Բանբեր Երևանի համալսարանի, 1967, թիվ 3։
  • «Դվին-Պարտավ» ճանապարհի Sisajan-Gelakuni գծամասը, Պատմա-բանասիրական հանդես, 1968, թիվ 1։
  • Սյունյաց թագավորության հիմնադրման տարեթվի շուրջը, Բանբեր Երևանի համալսարանի, 1969, թիվ 1։
  • Ծերուն- Երվանդ Հ.Քասունի, Կիլիկիայի հայկական իշխանապետությունը Մերձավոր Արևելքի քաղաքական հոլովույթին մեջ, 1080-1137, Պեյրութ, 1974, 247էջ, /գրախոսություն/, Բանբեր Երևանի համալսարանի, 1975, թիվ 3։
  • Երիտասարդական շարժումը արդի էտապում, ՀԵԿԿ ինֆորմացիոն տեղեկագիր, 1970, թիվ 1։
  • Սյունիքը 9-11-րդ դդ., «Հայ ժողովրդի պատմություն», ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., հ.3, Երևան, 1976։
  • Սյունյաց թագավորության գոյամարտը, «Հայ ժողովրդի պատմություն», ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., հ.3, Երևան, 1976։
  • Մեծ Հայքի թագավորության հյուսիս-արևելյան մարզերի վարչա-քաղաքական կացությունը 387-451 թթ., Բանբեր Երևանի համալսարանի, 1976, թիվ 2։
  • «Գահնամակի» թվագրման հարցի շուրջ, Պատմա-բանասիրական հանդես, 1976, թիվ 2։
  • Աբրահամյան Հենրիկ Մուշեղի, Հայաստանի կոմկուսի գործունեությունը բանվոր դասակարգի կուլտուր-տեխնիկական մակարդակը բարձրացնելու ուղղությամբ /գրախոսություն/, Բանբեր Երևանի համալսարանի, 1977, թիվ 2։
  • Մեծ Հայքի Գուգարք աշխարհը ըստ «Աշխարհացոյց»-ի, Բանբեր Երևանի համալսարանի, 1977, թիվ 2։ Խաղխաղ, «ՀՍՀ», հ.4, Երևան, 1978։
  • Административное деление закавказских владений Сасанидского Ирана согласно труду Елише, ‘’Кавказ и Византия’’, I, Ереван, 1979: Ծոփք, ՀՍՀ, հ.5, Երևան, 1979:
  • Լփինքի տեղադրության հարցի շուրջ, Բանբեր Երևանի համալսարանի, 1981, թիվ 1:
  • Մազքթաց Սանեսան թագավորի արշավանքը Հայաստան, «ՀՍՍՀ ԳԱ Լրաբեր հասարակական գիտությունների», 1981, թիվ 6։
  • Փայտակարան քաղաքը և նրա տեղադրությունը, «ՀՍՍՀ ԳԱ Լրաբեր հասարակական գիտությունների», 1981, թիվ 12։
  • Մեծ Հայքի թագավորության հարավ-արևմտյան երկրամասերի վարչա-քաղաքական կացությունը 3-րդ դարի վերջին –4-րդ դարի սկզբին, «Բանբեր Երևանի համալսարանի», 1982, թիվ 2։
  • Հայ ժողովրդի պատմության քրեստոմատիա, հ.1, Երևանի համալսարանի հրատ., Երևան, 1981, 944 էջ /գրախոսություն/, «Բանբեր Երևանի համալսարանի», 1982, թիվ 3։
  • Մեծ Հայքի Վասպուրական աշխարհը ըստ «Աշխարհացոյց»-ի, «Բանբեր Երևանի համալսարանի», 1983, թիվ 3։
  • Սմբատ Ա Սահակյան, ՀՍՀ, հ.10, Երևան, 1984։
  • Սմբատ Բ Աշոտյան, ՀՍՀ, հ.10, Երևան, 1984։
  • Սյունիներ /Սիսակյաններ/, ՀՍՀ, հ.10, Երևան, 1984։
  • Սյունիք, ՀՍՀ, հ.10, Երևան, 1984։
  • Սյունիքի թագավորություն, ՀՍՀ, հ.10, Երևան, 1984։
  • Մարդպետական և Անգեղտան գործակալությունները Արշակունյաց Հայաստանում, ՀՍՍՀ ԳԱ Լրաբեր հասարակական գիտությունների, 1984, թիվ 4։
  • Վան, ՀՍՀ, հ.11, Երևան, 1985։
  • Վայոց ձոր, ՀՍՀ, հ.11, Երևան, 1985։
  • Ուտիք, ՀՍՀ, հ.12, Երևան, 1986։
  • Փոքր Հայք, ՀՍՀ, հ.12, Երևան, 1986։
  • Քուստի Կապկոհ, ՀՍՀ, հ.12, Երևան, 1986։
  • Հայ Արշակունիների ձեռական իշխանության հարցի շուրջը, «ՊԲՀ», 1988, թիվ 3, էջ 56-67, 1988, թիվ 4։
  • Когда отсутствует научная добросовестность, «ՀՍՍՀ ԳԱ Լրաբեր հասարակական գիտությունների», 1987, թիվ 7։
  • Մեծ Հայքի Պարսկահայք աշխարհը ըստ «Աշխարհացոյց»-ի, «ՊԲՀ», 1989, թիվ 2, էջ 26-39, թիվ 3։
  • Մեծ Հայքի Մոկք աշխարհը ըստ «Աշխարհացոյց»-ի, «ՊԲՀ», 1990, թիվ 1։
  • Административно-политическое состояние северо-восточных областей Царства Великой Армении в 387-451 гг., ‘’К освещению проблем истории и культуры *Кавказской Албании и Восточных провинций Армении’’, т. I, Ереван, 1991.
  • ‘’К вопросу о локализации страны Лпинк’’, ‘’К освещению проблем истории и культуры Кавказской Албании и Восточных провинций Армении’’, т. I, Ереван, 1991:
  • Когда отсутствует научная добросовестность, ‘’К освещению проблем истории и культуры Кавказской Албании и Восточных провинций Армении’’, т. I, Ереван, 1991.
  • Որտե՞ղ է գտնվում հայոց Տիգրանակերտ մայրաքաղաքը ,«Գարուն», 1993, թիվ 10։
  • Պապ թագավորը հայոց ազգային եկեղեցու հիմնադիր, 1994, թիվ 1։
  • Արցախի, Հայոց Արևելից կողմերի և Ղարաբաղի տարածքի հարցի շուրջը, «ՊԲՀ», 1994, թիվ 1-2, 1995, թիվ 1։
  • L’ Achkharhatsoits ouvre gռographique armռnienne du V-e ciecle, , , Mappe Monde, , , 1994, N 1.
  • Տիգրանակերտ մայրաքաղաքի տեղադրության հարցի շուրջ, «Հայկազյան հայագիտական հանդես», Պեյրութ, 1994։
  • Նախճավանյան սահմանային պայքարը և նրա քաղաքական հետևանքները, «Աշտանակ», Երևան, 1995։
  • Էրիխ Քեթենհոֆեն, Տրդատը և Պայկուլիի արձանագրությունը, «ՊԲՀ», 1996, թիվ 1-2։
  • Les contraintes de la gռographie, Armռnie entre Orient et Occident, trois mille ans de civilisation sous la direction, Bibliotheque nationale de France, Paris, 1996.
  • Մեծ Հայքի Ծոփք աշխարհը ըստ «Աշխարհացոյց»-ի, «Հայկազյան հայագիտական հանդես», Պեյրութ, 1997։
  • Հայաստանի և Առաջավոր Ասիայի հնագույն պատմության մի քանի խնդիրների շուրջ /մ.թ.ա. 7-6-րդ դարեր/, «Դրօշակ», 1998, թիվ 6, 7, 8, 10, 11։
  • Պարսկա-բյուզանդական սահմանագիծը 591 թ բաժանման համաձայն, «Աշտանակ», Երևան, 1998։
  • Նրանք դեպի Արցախ էին նահանջում, «Ավարայր», 1998, թիվ 1։
  • Մովսես Խորենացին հայ ազատագրական շարժման գաղափարախոս, «Ավարայր», 1998, թիվ 2։
  • Սարկողովք լեռան եկեղեցին, «Ավարայր», 1998, թիվ 3։
  • Մեծ Հայքի Տավրուբերան /Տուրուբերան/ աշխարհն ըստ «Աշխարհացոյց»-ի, «ՊԲՀ», 1999, թիվ 2-3։
  • Իսլամական հեղափոխության պատմական գործընթացը, «Իրանի իսլամական հեղափոխության առաջնորդ և հիմնադիր Իմամ Խոմեյնու մտքերը և հայացքները», գիտաժողովի նյութերի ժողովածու, Երևան, 1999։
  • К вопросу об этнической принадлежности населения бассейна реки Чорох в 7-4 вв. до н.э., «ՊԲՀ», 1998, թիվ 1-2։
  • Армения։ карабахизация национальной истории, Национальные истории в советском и постсоветских государствах, Москва, 1999.
  • Խոսրով Վերջին Արշակունի, «Ավարայր», 1999, թիվ 2։
  • Չունակը հայոց կաթողիկոս, «Ավարայր», 1999, թիվ 1։
  • Հմայակ Մարտիրոսյանի « Пути Арташат-Тигранакерт и Арташат-Мцхета на карте Пейтингера » հոդվածի առթիվ, «ՊԲՀ», 1999, թիվ, 2-3։
  • Աքեմենյան Պարսկաստանի 18-րդ սատրապության տեղադրության շուրջ, «Հանդէս ամսօրեայ», 1999, թիվ 1-12։
  • Թորգոմա Երկիրը և Հայկյանները, Մաշտոցյան ընթերցումներ, Գ, 2001, հոկտեմբեր։
  • Մի սրբագրում Թովմա Արծրունու «Պատմության» մեջ, «Գիտական հոդվածների ժողովածու», Գավառ, թիվ 5, Երևան, 2001։
  • Դարույնք-Բայազետ (Հին և Նոր Բայազետի պատմագիտական անցյալը), «Գիտության գլոբուս», հ.1, թիվ 1, 2001։
  • Երկու ճշգրտում, «Գիտության գլոբուս», 2002, թիվ 2։
  • Հայ-հռոմեական հարաբերությունները մ.թ.ա. 2-1-ին դարերում և Մեծ Հայքի թագավորության արևմտյան սահմանների ձևավորման խնդիրը, «Հանդէս ամսօրեայ», 2001 ¥լույս է տեսել 2003 թվին, 1-12։
  • Մեծ Հայքի բդեշխությունների և բդեշխական հաստատության շուրջ, «Գիտելիք», Երևան, 2003, թիվ 7։
  • «Աշխարհացոյց»-ի հեղինակը, «Գիտելիք», Երևան, 2003, թիվ 5։
  • Միհրդատ Զ Եվպատորը նաև հայոց թագավոր, «Պատմա-բանասիրական հանդես», 2003, թիվ 1։
  • Die Diozesen-Gliederung der Armenishen Kirche im Zeitalter Gregors des Erleuchters, Die Christianisierung des Kaukasus” (Armenien, Georgien, Albanien), herausgegeben von Werner Seibt, Wien, 2002.
  • Միջավատատիրական պայքարի և Խոսրով Բ Կոտակ և Տիրան թագավորների կենտրոնաձիգ իշխանության ուժեղացման քաղաքականության շուրջ, «Գիտելիք», Երևան, 2004, թիվ 3։
  • Pedros A. Tekeyan, Armenia in Ancient Maps of the World, C.600 BC-2000 AD, First publishedin Canada 2004, 3490-202 Notre-Dame Slvd, Laval, Quebec. Copyright in 2004.480p.+26p. /գրախոսություն/, «Գիտության գլոբուս», հ.5, 2005։
  • Рауф Меликов, Этническая картина Азербайджана в период Ахеменидского владычества / VI-IV вв. до н.э./, изд. Мурлан, Баку, 2003, 197 стр. /գրախոսություն/, «Գիտության գլոբուս», հ.5, 2005։
  • Bedros A. Tekeyan, Armenia in Ancient Maps of the World, c.600 BC-2000 Ad. First published in Canada 2004, 3490-202, Notre-Dame Blvd, Laval, Copyright in 2004, 480 p., «Գիտության գլոբուս», Երևան, 2005, թիվ 6։
  • Рауф Шеликов, Этническая картина Азербайджана в период Ахеменидского владычества / VI-IV вв. до н. э/, изд. Мурлан, Баку, 2003, «Գիտության գլոբուս», Երևան, 2005, թիվ 6 /ռուս./։
  • Հայոց գրերի ստեղծման թվականի շուրջ, «Հանդէս ամսօրեայ», 2005 1-12։
  • Հայոց գրերի ստեղծման թվականի շուրջ, «Հայկական բանակ», թիվ 1/47/, Երևան, 2006։
  • Воинствующая безграмотность лжеисторика Ф.Мамедовой, “Голос Армении”, 59/19429/, 8 июня, 2006։
  • Երբ է քրիստոնեությունը հռչակվել պետական կրոն, «Հանդէս ամսօրեայ», 2006, 1-12։
  • Վերջին մոհիկան մեծ վանեցին, Դաւիթ Քերթմենջեան, ճարտարապետ, դոկտոր պրո‎ֆեսոր, “Վարագ” պարբերական Վասպուրականի հայրենակցական միության, ԾԶ տարի, թիւ 56, 2009 թ.
  • Հալիս գետը կոչվել է նաև Եփրատ, «Տարեգիրք Բ» պատմագիտական հանդես, Երևան, 2010։
  • Պետական մակարդակի բարձրացված կեղծարարություն, «Վէմ» համահայկական հանդես, Բ (Ը) տարի, 2010, թիվ 4 (32), հոկտեմբեր-դեկտեմբեր։

Քարտեզներ

  • Հայաստանը 1-4-րդ դդ., «Հայ ժողովրդի պատմություն», 9-10-րդ դասարանների դասագրքին կից, /հայերեն և ռուսերեն լեզուներով/, 1965 թ. և հետագա տարիներին, 26.18 սմ։ Հավելվածներ՝
    • ա/ Ուրարտու պետությունը մ.թ.ա. 8-րդ դարի կեսերին, ----, , ----, 5, 8. 1, 8 սմ։
    • բ/ Հայաստանը մ.թ.ա. 2-1-ին դդ., ----, , ----, 6, 2.5, 2 սմ։
  • Հայաստանը 10-րդ դարում և 11-րդ դարի սկզբին, ----, , ----, 26.18 սմ։ Հավելվածներ՝
    • ա/ Կիլիկիայի հայկական պետությունը 12-13-րդ դդ., ----, , ----, 6, 9.4, 8 սմ։
    • բ/ Հայաստանը 12-րդ դ. վերջին և 13-րդ դարի սկզբին, ----, , ----, 7, 2. 4, 8 սմ։
  • Հայաստանը 1800-1917 թթ, ----, , ----, 26.18 սմ։
  • Ուրարտու պետությունը մ.թ.ա. 8-7-րդ դդ, «Հայ ժողովրդի պատմություն», բուհական ձեռնարկի 2-րդ հատորին կից /հեղինակ Ս.Պ.Պողոսյան/, Երևան, 1965 թ, 19, 3. 13, 6 սմ։
  • Հայաստանը մ.թ.ա. 3-1-ին դդ., ----, , ----, 27.21 սմ։
  • Հայաստանը 1-4-րդ դդ., ----, , ----, 39.27 սմ։

Հավելված՝

    • ա/ Հայաստանը 5-7-րդ դդ., 10, 5.8 սմ։

Հայաստանը 9-րդ դարի վերջից մինչև 11-րդ դարի սկիզբը, ----, , ----, 39.27 սմ։ Հավելված՝

    • ա/ Հայաստանը 7-9-րդ դդ., ----, , ----, 10, 2.6, 5 սմ։
  • Կիլիկիայի հայկական պետությունը 11-13-րդ դդ., ----, , ----, 20.11 սմ։

Հայաստանը 15-18-րդ դդ., ----, , ----, 39.27 սմ։ Հավելված՝

    • ա/ Հայաստանը 12-րդ դ. վերջին – 13-րդ դարի սկզբին, ----, , ----, 10, 5.7, 3 սմ։

Հայաստանը և հարևան երկրները 1801-1877 թթ., «Հայ ժողովրդի պատմություն», բուհական ձեռնարկի 3-րդ հատորին կից /հեղինակ Վ.Պարսամյան/, Երևան, 1967 թ., 51, 5.30, 5 սմ։ Հավելվածներ՝

    • ա/ Անդրկովկասի վարչական բաժանումը 1840-1860 թթ., ----, , ----, 10, 2.6, 2 սմ։
    • բ/ Երևանի նահանգի վարչական բաժանումը 1849 թ., ----, , ----, 6, 6.6, 2 սմ։
  • Հայաստանը և հարևան երկրները 1877-1917 թթ, ----, , ----, 51, 5.30, 5 սմ։
  • Արևելյան Հայաստանը և հարևան շրջանները 1900-1914 թթ., ----, , ----, 51, 5.30.5 սմ։
  • Հայ ժողովրդի տեղաբաշխումը 1914 թ., ----, , ----, 51, 5*30, 5 սմ։
  • Հայկական կոտորածները 1894-1896 և 1915-1916 թթ., ., ----, , ----, 25.15 սմ։
  • Վան քաղաքի հերոսական ինքնապաշտպանությունը 7.04.1915-6.05.1915, ----, , ----, 25, 5.15 սմ։
  • Տարոնի և Սասունի ինքնապաշտպանությունը, ----, , ----, 22.14, 5 սմ։
  • 1804-1813 թթ ռուս-պարսկական պատերազմը, «Հայ ժողովրդի պատմություն», բուհական ձեռնարկի 3-րդ հատորին կից /հեղինակ Վ.Պարսամյան/, Երևան, 1967 թ, 16, 5.11, 5 սմ։
  • Մարտական գործողությունները 1806-1812 թթ ռուս-թուրքական պատերազմի կովկասյան ռազմաճակատում, ----, , ----, 16, 5.11, 5 սմ։
  • 1826-1828 թթ ռուս-պարսկական պատերազմը, ----, , ----, 16, 5.11, 5 սմ։
  • Մարտական գործողությունները 1828-1829 թթ ռուս-թուրքական պատերազմի կովկասյան ռազմաճակատում, ----, , ----, 16, 5.11, 5 սմ։
  • Հայկական մարզ /21.03.1828- 10.04. 1840/, ----, , ----, 14.11 սմ։
  • Ղրիմի պատերազմի Կովկասյան ռազմաճակատը, ----, , ----, 16, 5.11, 5 սմ։
  • Զեյթուն ավանը և նրա շրջակայքը 1862 թ, ----, , ----, 14, 5.11 սմ։
  • Պատերազմական գործողությունները 1877-1878 թթ ռուս-թուրքական պատերազմի Կովկասյան ռազմաճակատում, ----, , ----, 16, 5.11, 5 սմ։
  • Տերիտորիալ փոփոխությունները Հայաստանում ըստ 1878 թ Բեռլինի տրակտատի, ----, , ----, 16, 5.11, 5 սմ։
  • Հայկական հարցը 1912-1914 թթ, ----, , ----, 16, 5.11, 5 սմ։
  • Առաջին համաշխարհային պատերազմի Կովկասյան ռազմաճակատը 1914-1917 թթ, ----, , ----, 16, 5.11, 5 սմ։
  • Սարիղամիշի օպերացիան, ----, , ----, 16, 5.11, 5 սմ։
  • Էրզրումի օպերացիան, ----, , ----, 16, 5.11, 5 սմ։
  • Մուսա լեռան 40 օրը, ----, , ----, 16, 5.11, 5 սմ։
  • Համշենի իշխանություն /քարտեզ/, Բանբեր Երևանի համալսարանի, 1969, թիվ 2, 13, 5.11, 5 սմ։
  • Восточная Армения по Батумскомудоговору /4.06.1918/ , “Из истории иностранной интервенции в Армении в 1918 г. Документы, Ереван, 1970, 34.22 см.
  • Միհրան Թումաճանի հավաքած երգ ու բանի տարածման քարտեզ, Միհրան Թումաճան, Հայրենի երգ ու բան, հ.1, Երևան, 1972, 35.15 սմ։
  • Նիկոմիդիայի գավառի և հարակից հայաբնակ շրջանների քարտեզ, ----,,----, 15.20 սմ։
  • Ազատագրական շարժումները Հայաստանում 18-րդ դարի առաջին կեսին, «Հայ ժողովրդի պատմություն», ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., հ. 4, Երևան, 1972, 40.30 սմ։
  • Դերսիմի շրջանի բնակավայրերը /քարտեզ/ , «Ազգագրություն և բանահյուսություն», պրակ 5, Երևան, 1973, 40.30 սմ։
  • Հայաստանը և հարևան երկրները 19-րդ դարի վերջին –20-րդ դարի սկզբին, «Հայ ժողովրդի պատմություն», Երևան, 1975, 30.15 սմ։
  • Բիթլիսի վիլայեթ /քարտեզ/, «ՀՍՀ», հ.2, Երևան, 1976, 30.20 սմ։
  • Բրեստի հաշտության պայմանագիր /քարտեզ/, -----, , -----, 30.20սմ։
  • Ծոփք, «ՀՍՀ», հ.5, Երևան, 1979, էջ 144, 17, 5.17, 5 սմ։
  • Խամսայի մելիքություններ, «ՀՍՀ», հ.5, Երևան, 1979, էջ 9, 18, 5.17, 5 սմ։
  • Ծոփք-Կոմմագենեի թագավորություն /քարտեզ/, «ՀՍՀ», հ.5, Երևան, 1979, էջ 140, 21, 5.15, 5 սմ։
  • Կարսի մարզը 1878-1917 թթ /քարտեզ/, «ՀՍՀ», հ.5, Երևան, 1979, էջ 368, 35, 5.21, 5 սմ։
  • Կիլիկիայի հայկական պետությունը 1080-1375 թթ., «ՀՍՀ», հ.5, Երևան, 1979, էջ 424, 17, 5.17, 5 սմ։
  • Արևմտահայության Մեծ Եղեռնը /քարտեզ/, «ՀՍՀ», հ.7, Երևան, 1981, 77.48 սմ։
  • Հայաստանը առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին /1914-1918 թթ/, «Հայ ժողովրդի պատմություն», ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., հ.6, Երևան, 1981, 56.42 սմ։
  • 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմի կովկասյան ռազմաճակատը, -------, , ------, 52.32, 5 սմ։
  • Հեղափոխական շարժումները Արևելյան Հայաստանում /1905-1907 թթ/, -------, , ------, 68.10, 5 սմ։
  • Հայաստանը և հարևան երկրները 1878-1914 թթ., -------, , -----, 36.31 սմ։
  • НКАО /схематические карты/, масштаб 1։ 1000000, Ереван, 1988, 15, 5.21, 5 սմ։
  • Սյունիք /Սիսական/, «ՀՍՀ», հ.10, Երևան, 1984, էջ 480, 15, 5.21, 5 սմ։
  • Սյունյաց իշխանություն /821-987թթ./ և Սյունյաց թագավորություն /987-1170/, Երևան, 1984, էջ 480, 13.11, 5 սմ։
  • Սեբաստիայի /Սվազի/ վիլայեթ /19-րդ դարի վերջ-20-րդ դարի սկիզբ/, «ՀՍՀ», հ.10, Երևան, 1984, էջ 259, 17, 5.9, 5 սմ։
  • Սելևկյանների պետությունը մ.թ.ա. 312-64 թթ., «ՀՍՀ», հ.10, Երևան, 1984, էջ 259, 17.21 սմ։
  • Վանի վիլայեթ /քարտեզ/, «ՀՍՀ», հ.11, Երևան, 1985, էջ 275, 17, 5.10, 3 սմ։
  • Տրապիզոնի վիլայեթ, «ՀՍՀ», հ.11, Երևան, 1985, էջ 275, 17, 5.10, 5 սմ։
  • Ուտիք, «ՀՍՀ», հ.12, Երևան, 1986, էջ 268, 11, 5.9, 5 սմ։
  • Փայտակարան, «ՀՍՀ», հ.12, Երևան, 1986, էջ 302, 22.16, 5 սմ։
  • Փոքր Հայք, «ՀՍՀ», հ.12, Երևան, 1986, էջ 368, 21, 5.15, 5 սմ։
  • Կիլիկիայի հայկական պետությունը /1080-1375/, «ՀՍՀ», Երևան, 1987, էջ 113 ա, 90.60 սմ։
  • Армянская ССР и НКАО /схематическая карта/, масштаб 1։ 1000000, ‘’Правда о Нагорном Карабахе’’ материалы и документы, Ереван, 1989, 36.22 սմ։
  • Армения в конце XIX – начале XX вв. /Форзац/, ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991, 15.12 սմ։
  • Республика Армении по Александропольскому договору /2.12.1920г./, ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991 стр. 91, 17.14 սմ։
  • Армянский вопрос в 1912-1914гг., ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991, стр. 37, 21,5.14 սմ։
  • Восточная Армения по Батумскому договору /4.06.1918г./, ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991 , стр. 75, 10,5.11 սմ։
  • Восточная Армения по Батумскому договору /4.06.1918г./, ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991 , стр. 82, 10,5.11 սմ։
  • Битлисский /Багешский/ вилает, ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991 , стр. 86, 17.12 սմ։
  • Брестский мир. Закавказье и Армения, ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991 , стр. 91, 17.10 սմ։
  • Самооборона г. Вана /7.04.,6.05.1915/, ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991 , стр. 91, 16,5.14 սմ։
  • Ванский вилает, ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991, стр. 93, 21.15,5 սմ։
  • Геноцид армян в 1915-1916 гг. , ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991, стр. 113, 15.11 սմ։
  • Карсская область /1878-1917гг./, ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991, стр. 194, 17.12 սմ։
  • Киликия /Армянская/ в конце XIX и в начале XX вв., ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991, стр. 202., 11.75 սմ։
  • Оборона горы Муса, ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991, стр. 249, 17.10,5 սմ։
  • Проекты границ Армении, представленные на Парижскую конференцию /1919 г./, ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991 , стр. 257, 30.21 սմ։
  • Кавказский фронт в годы Первой мировой войны /1914-1917 гг./, ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991 стр. 265, 25.21,5 սմ։
  • Республика Армении /1918-1920 гг./, ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991, стр. 280, 22.17 սմ։
  • Кавказский фронт русско-турецкой войны /1877-1878/, ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991, стр. 284, 16,5.11,5 սմ։
  • Раздел Османской империи, предусмотренный соглашением Сайкс-Пико /1916г./, ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991, стр. 287, 12,5.11 սմ։
  • Себастийский вилает /конец XIX - начало XX вв/, ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991 стр. 295, 21,5.15 սմ։
  • Самооборона Тарона и Сасуна, ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991, стр. 294, 17,5.13 սմ։
  • Самооборона армян в 1914-1916 и 1920-1921 гг, ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991, 2-ой /Форзац/, 36.22 սմ։
  • Трапезунтский вилает, ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991, стр. 317, 36.22 սմ։
  • Армения согласно Севрскому договору /10.08.1920г./, ‘’Армянский вопрос’’, Энциклопедия, Ереван, 1991, стр. 299, 14.8 սմ։
  • Քարտեզներ դպրոցական դասագրքի համար, «Հայ ժողովրդի պատմություն», դպրոցական դասագիրք 5-6-րդ դասարանների համար, Երևան, 1994 թ., 36.22 սմ։
  • Roma-Armenia-ում շուրջ 30 քարտեզներ, Sous la direction Claude Mutafian, Edition de Luca, 1999, France, Paris, 1996, 17.12, 5 սմ։
  • Հայաստանը 19-րդ դ.վերջին և 20-րդ դ.սկզբին, «Հայկական հարց» հանրագիտարան, Երևան, 1996, 30.22 սմ։
  • Հայաստանի հանրապետությունը ըստ Ալեքսանդրապոլի պայմանագրի /2.12.1920թ./, ----, , ----, էջ 22, 22.14 սմ։
  • Կովկասյան ռազմաճակատը Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին /1914-1917 թթ./, ----, , ----, էջ 42-43, 11.11 սմ։
  • Արևելյան Հայաստանը ըստ Բաթումի պայմանագրի /4.06.1918թ/, ----, , ----, էջ 13, 17.15, 5 սմ։
  • Բիթլիսի /Բաղեշի / նահանգ, ----, , ----, էջ 85, 17.20 սմ։
  • Բրեստի պայմանագիր. Անդրկովկաս և Հայաստան, ----, , ----, էջ 90, 11.16 սմ։
  • Լեռնային Ղարաբաղը /Արցախը/ 1917-1923 թթ./, ----, , ----, էջ 156, 17.12 սմ։
  • Կարսի մարզ /1878-1917/, ----, , ----, էջ 180, 25.18 սմ։
  • Կիլիկիա /19-րդ դարի վերջ-20-րդ դարի սկիզբ/, ----, , ----, էջ 184, 21.15, 5 սմ։
  • Հայաստանի հանրապետություն /1918-1920թթ/, ----, , ----, էջ 214, 17.14 սմ։
  • Հայերի ցեղասպանությունը 1915-1916 թթ., ----, , ----, էջ 304, 11.7, 5 սմ։
  • Հայկական հարցը 1912-1914 թթ., ----, , ----, էջ 225, 17.19 սմ։
  • Մուսա լեռան ինքնապաշտպանությունը, ----, , ----, էջ 345, 17.22, 5 սմ։
  • Շարուր-Նախիջևանի երկրամասը 1917-1924 թթ., ----, , ----, էջ 352, 17.11, 5 սմ։
  • Ռուս-թուրքական պատերազմի կովկասյան ռազմաճակատը /1877-1878 թթ./, ----, , --, էջ 394, 22.15, 5 սմ։
  • Օսմանյան կայսրության բաժանումը ըստ Սայքս-Պիկոյի համաձայնագրի /1916թ./ Տարոնի և Սասունի ինքնապաշտպանությունը, ----, , ----, էջ 398, 11.12, 5 սմ։
  • Տարոնի և Սասունի ինքնապաշտպանությունը, ----, , ----, էջ 404, 17, 5.13 սմ։
  • Սեբաստիայի /Սվազի/ նահանգ, ----, , ----, էջ 408, 17.10 սմ։
  • Հայաստանը ըստ Սևրի պայմանագրի /10.08.1920թ./, ----, , ----, էջ 412, 15.18 սմ։
  • Վանի ինքնապաշտպանությունը /7.04-6.05.1915թ./, ----, , ----, էջ 429, 17.10, 5 սմ։
  • Վանի նահանգ, ----, , ----, էջ 431, 17.10, 5 սմ։
  • Տրապիզոնի նահանգ, ----, , ----, էջ 444, 36.22 սմ։
  • Հայաստանի սահմանների՝ Փարիզի կոնֆերանս ներկայացված նախագծերը /1919թ./, ----, , ----, էջ 453, 18, 5.13 սմ։
  • Հայերի ինքնապաշտպանությունը 1914-1916 թթ. և 1920-1921 թթ., ----, , ----, Բ պահպանակ, 13, 5.10 սմ։
  • Հայկական լեռնաշխարհ, «Հայ ժողովրդի պատմություն», դպրոցական դասագիրք 5-րդ դասարանի համար, Երևան, Լույս հրատ., 2000թ., 13, 5.11 սմ
  • Վանի թագավորությունը ք.ա. 9-6-րդ դդ., ----, , ----, 16, 5.13, 5 սմ։
  • Երվանդունիների թագավորությունը, ----, , ----, 17, 5.13, 5 սմ։
  • Հայաստանը Ք.ա. 2-րդ դ, ----, , ----, 13, 5.11, 5 սմ։
  • Տիգրան Մեծի տերությունը, ----, , ----, 19.13, 5 սմ։
  • Հայաստանը 2-րդ դարում, ----, , ----, 34.22 սմ։
  • Հայաստանը ըստ «Աշխարհացոյց»-ի, ----, , ----, 16, 5.13, 5 սմ։
  • Հայաստանը 298-387 թթ, ----, , ----, 16, 5.13, 5 սմ։
  • Հայաստանը 387-428 թթ, ----, , ----, 21.12, 5 սմ։
  • Հայաստանը 428-536 թթ, 9, 5.5, 5 սմ։
  • Վարդանանց պատերազմը /450-451 թթ/, ----, , ----, 16, 5.13, 5 սմ։
  • Ավարայրի ճակատամարտը, ----, , ----, 16, 5.13, 5 սմ։
  • Հայաստանը 536-591 թթ, ----, , ----, 16, 5.13, 5 սմ։
  • Հայաստանը 591-640 թթ, ----, , ----, 16, 5.13, 5 սմ։
  • Հայաստանը 640-849 թթ, ----, , ----, 16, 5.13, 5 սմ։
  • Հայ գրերի գյուտը և Մեսրոպ Մաշտոցի լուսավորական գործունեությունը, ----, , ----, 21.12, 5 սմ։
  • Բագրատունյաց թագավորությունը 9-11-րդ դդ., «Հայ ժողովրդի պատմություն», դպրոցական դասագիրք 6-րդ դասարանի համար, Երևան, Լույս հրատ., 2000թ., 19, 5.14 սմ։
  • Հայաստանը և հարևան երկրները 12-13-րդ դդ սահմանագլխին, ----, , ----, 18.13, 5 սմ։
  • Զաքարյան իշխանությունը 13-րդ դ. առաջին կեսին, ----, , ----, 16, 5.13, 5 սմ։
  • Կիլիկիայի հայկական պետությունը /1080-1375 թթ/, ----, , ----, 16, 5.13, 5 սմ։
  • Հայաստանը 1230-1405 թթ, ----, , ----, 16, 5.13, 5 սմ։
  • Հայաստանը 15-րդ դ, ----, , ----, 16, 5.13, 5 սմ։
  • Հայաստանը 16-րդ դ, ----, , ----, 14.11 սմ։
  • Հայաստանը 17-րդ դ .առաջին կեսին, ----, , ----, 18, 5.13, 2 սմ։
  • Հայկական գաղթավայրերը Եվրոպայում, Մերձավոր Արևելքում և Եգիպտոսում, ----, , ----, 13, 5.11, 5 սմ։
  • Խամսայի մելիքությունների միությունը 18-րդ դ, «Հայ ժողովրդի պատմություն», դպրոցական դասագիրք 7-րդ դասարանի համար, Երևան, Լույս հրատ., 2000 թ, 16, 5.14 սմ։
  • Արևելյան Հայաստանի միացումը Ռուսական կայսրությանը /1801-1828/, ----, , ----, 13, 8.11, 8 սմ։
  • 1826-1828 թթ ռուս-պարսկական պատերազմը, ----, , ----, 12, 5.11 սմ։
  • 1828-1829 թթ ռուս-թուրքական պատերազմի Կովկասյան ճակատը, ----, , ----, 15, 5.13 սմ։
  • Հայկական մարզ /21.03.1828-10.04.1840/, ----, , ----, 14.12 սմ։
  • Հայաստանը 18-րդ դ. 2-րդ կեսին և 19-րդ դարի սկզբին, ----, , ----, 13, 7.13, 2 սմ։
  • Անդրկովկասի վարչական բաժանումը 1840-1849 թթ., ----, , ----, 16, 5.13 սմ։
  • 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմի Կովկասյան ռազմաճակատը, ----, , ----, 14.11 սմ։
  • Հայաստանը և հարևան երկրները 19-րդ դ. վերջին և 20-րդ դ. սկզբին, ----, , ----, 18.13 սմ։
  • Առաջին համաշխարհային պատերազմի Կովկասյան ռազմաճակատը 1914-1916թթ., ----, , ----, 13, 5.12 սմ։
  • Արևմտահայության Մեծ Եղեռնը /1915-1916 թթ./ և հայերի ինքնապաշտպանական կռիվները, ----, , ----, 15.13, 5 սմ։
  • Հայաստանն ըստ Բրեստի և Բաթումի պայմանագրերի, «Հայ ժողովրդի պատմություն», դպրոցական դասագիրք 8-րդ դասարանի համար, Երևան, «Լույս» հրատ., 2000թ., 17.12, 5 սմ։
  • Հայաստանը 1918 թվականին, ----, , ----, 20, 5.13, 5 սմ։
  • Հայաստանի սահմաններն ըստ Փարիզի խաղաղության կոնֆերանս ներկայացված ննախագծերի /1919 թ/, ----, , ----, 13.12 սմ։
  • Հայաստանի հանրապետությունն ըստ Սևրի պայմանագրի /10.08.1920 թ./, ----, , ----, 13, 5.11 սմ։
  • Հայաստանի հանրապետության սահմաններն ըստ 1920 թ. հոկտեմբերի 28-ի արձանագրության, ----, , ----, 13, 5.11, 8 սմ։
  • Հայաստանի հանրապետությունն ըստ Ալեքսանդրապոլի պայմանագրի /02.12.1920 թ./, ----, , ----, 13, 5.10, 5 սմ։
  • ՀԽՍՀ սահմաններն ըստ 1920 թ. դեկտեմբերի 2-ի համաձայնագրի, ----, , ----, 11.13 սմ։
  • Հայաստանն ըստ Մոսկվայի 1921 թ. մարտի 16-ի ռուս-թուրքական պայմանագրի, ----, , ----, 13.13, 5 սմ։
  • Հայաստանի սահմանների խնդիրը խորհրդայնացումից հետո, ----, , ----, 13, 5.11, 5 սմ։
  • Հայկական ՍՍՀ արդյունաբերությունը, ----, , ----, 20.13 սմ։
  • Հայաստանի հանրապետությունը և Լեռնային Ղարաբաղի /Արցախի/ հանրապետությունը, ----, , ----, 16, 3.17 սմ։
  • Հայկական լեռնաշխարհ, Պատմություն /Հայոց պատմությունը համաշխարհային պատմության համատեքստում/, 9-10-րդ դասարանի դասագիրք, Երևան, 2001 /Զանգակ-97/, 20.12 սմ։
  • Վանի թագավորությունը Ք.ա.9-6-րդ դդ., ----, , ----, 18, 5.14 սմ։
  • Ալեքսանդր Մակեդոնացու տերությունը և հելլենիստական աշխարհը Ալեքսանդր Մակեդոնացու մահից հետո, ----, , ----, 18.14 սմ։
  • Հռոմեական կայսրության կազմավորումը, ----, , ----, 20.13, 5 սմ։
  • Տիգրան Մեծի տերությունը, ----, , ----, 19, 7.14 սմ։
  • Քաղաքակիրթ աշխարհը 2-5-րդ դդ., ----, , ----, 17.14 սմ։
  • Աշխարհի մեծ կրոնները /7-8-րդ դդ./, ----, , ----, 19, 8.13 սմ։
  • Արաբական խալիֆությունը և Հայաստանը։ Իսլամի տարածումը, ----, , ----, 19.14 սմ։
  • Արևմտյան Եվրոպան 1100 թ. և խաչակրաց արշավանքները /11-13-րդ դդ./, ----, , ----, 20.11, 8 սմ։
  • Օսմանյան կայսրության ծնունդն ու զարգացումը, ----, , ----, 19, 7.14 սմ։
  • Ռեֆորմացիան և հակառեֆորմացիան /16-17 –րդ դդ./, ----, , ----, 19, 3.14 սմ։
  • ԱՄՆ-ի կազմավորումը, ----, , ----, 19, 4.14 սմ։
  • Նապոլեոնյան դարաշրջանի Եվրոպան, ----, , ----, 19, 4.14 սմ։
  • Գերմանիայի միավորումը /1864-1871 թթ./, ----, , ----, 16, 3.14 սմ։
  • Արևելյան հարցը և Օսմանյան կայսրության մասնատման գործընթացը /մինչև 1881 թ./, ----, , ----, 19, 7.13 սմ։
  • Ռուսական կայսրությունը 19-րդ դարում և 20-րդ դարի սկզբին, ----, , ----, 19, 7.14 սմ։
  • Առաջին աշխարհամարտը /1914-1918 թթ./, ----, , ----, 19, 7.14 սմ։
  • Օսմանյան կայսրության բաժանումն ըստ Սևրի պայմանագրի, ----, , ----, 19, 7.14 սմ։
  • Հետպատերազմյան Եվրոպան /1923 թ. դրությամբ/, ----, , ----, 19, 7.14 սմ։
  • Երկրորդ աշխարհամարտը Եվրոպայում, ----, , ----, 22.17 սմ։
  • Եվրոպան 1945 թ. վերջին, ----, , ----, 22.17 սմ։
  • Եվրոպան և Մերձավոր Արևելքը 1991-2000 թթ., ----, , ----, 22.17 սմ։
  • The Principality and Kingdom of Siwnik, “Armenia” A Historical Atlas 2001 New York Chicago։
  • The Barony of Kilikian Armenia, 1080-1199, ----, , ----։
  • The Kingdom of Kilikian Armenia, 1199-1375, ----, , ----։
  • The Campaigns of Peter the Great and the Melikdoms of Gharabagh, ----, , ----։
  • The Vilayet of Erzurum, ----, , ----։
  • The Vilayet of Sivas, ----, , ----։
  • The Vilayet of Van, ----, , ----։
  • The Armenian Genocide 191----, , ----։
  • Շարուր-Նախիջևանի երկրամաս (VI.1918-IV.1920թթ.), Է.Ա.Զոհրաբյան, «Նախիջևանյան հիմնահարցը և Հայաստանի դաշնակիցները» ¥1918թ. դեկտեմբեր-1920թ. ապրիլ¤, Երևան, 2002։
  • The Armenian Genocide 1915 ։
  • Հայոց Մեծ Եղեռնը 1915 թ.։
  • Սասունի բնակավայրերի քարտեզ /1914 թ. դրությամբ/, Աշոտ Ներսիսյան, «Կարո Սասունի», Երևան, 2004։
  • Թուրք-հայկական պատերազմը։ Հայաստանի հանրապետությունն ըստ Ալեքսանդրապոլի պայմանագրի /02.12.1920/, Աշոտ Ներսիսյան, «Կարո Սասունի», Երևան, 2004։
  • Տիգրան Մեծի տերությունը, Երևան, 2005£
  • Հայաստանը 387-428 թթ.։ Մեսրոպ Մաշտոցը և հայոց գրերի գյուտը, Երևան, 2006, 1։ 4800000։
  • Հայաստանը ըստ Սևրի պայմանագրի, Երևան, 2006, 1։ 1500 000։
  • Տիգրան Մեծի տերությունը, Երևան, 2006, 1։ 1000000։
  • Լեռնային Ղարաբաղը և Հայկական Գանձակը Ադրբեջանի (Ադրբեջանական ԽՍՀ) տիրապետության ներքո, ----, , ----, 1։ 920000։
  • Լեռնային Ղարաբաղը և Հայկական Գանձակը 1813-1917 թթ., ----, , ----, 1։ 960000։
  • Լեռնային Ղարաբաղի (Արցախ) և Հայկական Գանձակի միացումը Ռուսական կայսրությանը 1804-1814 թթ., ----, , ----, 1։ 1140000։
  • Խամսայի մելիքությունների միությունը 1735-1752 թթ., ----, , ----, 1։ 1100000։
  • Արցախահայության ազգային-ազատագրական պայքարը (XVIIIդ.), ----, , ----, 1։ 1400000։
  • Հայոց Արևելից կողմերը (Արցախ և Ուտիք) Բագրատունիների տերության կազմում 885-908 թթ., ----, , ----, 1։ 2400000։
  • Քրիստոնեության տարածումը Հայոց Արևելից կողմերում (Արցախ և Ուտիք) Հայոց Արևելից կողմերն (Արցախ և Ուտիք) ըստ “Աշխարհացոյցի ----,,----, 1: 3200000:
  • Հայոց Արևելից կողմերի (Արցախ և Ուտիք) և Սյունիքի վարչական կացությունն ըստ անտիկ աղբյուրների, Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության Ատլաս, Երևան 2009, 1:4500000:
  • 1921 թ. փետրվարյան ապստամբությունը Հայաստանում /ըստ Կարո Սասունու աշխատության/, Աշոտ Ներսիսյան, «Կարո Սասունի», Երևան, 2004։
  • Հայաստանի Հանրապետությունն ըստ Ալեքսանդրապոլի պայմանագրի (2.XII.1920), Ա. Հակոբյան, «Խորհրդային Հայաստանը Մոսկվայի և Կարսի պայմանագրերում», Երևան, 2010, ՀՀ ԳԱԱ հրատ., 1։ 1 450 000։
  • Թուրքիայի սահմանը Հայաստանի ՍԽՀ և Անդրկովկասյան մյուս հանրապետությունների հետ ըստ Մոսկվայի ռուս-թուրքական պայմանագրի (16. III. 1921 թ.), ----, , ----, 1։ 1 100 000։
  • Թուրքիայի սահմանը Հայաստանի ՍԽՀ և Անդրկովկասյան մյուս հանրապետությունների հետ ըստ Կարսի պայմանագրի (13. X. 1921 թ.), ----, , ----, 1։ 2 000 000։
  • Հայ-հռոմեկան պատերազմները Ք.ա. 69-66 թթ., «Տիգրան Մեծ», Երևան, 2010, էջ 38։
  • Հայ-հռոմեկան պատերազմները Ք.ա. 69-66 թթ., «Տիգրան Մեծ», Երևան, 2010, էջ 386 ա-բ։
  • The Empire of Tigran Great, «Տիգրան Մեծ», Երևան, 2010, էջ 386 գ-դ։
  • Տիգրան Մեծի տերությունը Ք.ա. 95-66 թթ., «Տիգրան Մեծ», Երևան, 2010, էջ 386 ե-զ։
  • Առաջավոր Ասիան և Հայաստանը Ապամեայի Ք.ա. 188 թ. հաշտության համաձայն, «Տիգրան Մեծ», Երևան, 2010, էջ 386 է-ը։
  • Administrative Division of the Armenian Eastern lands (Arttsakh, Utik) and Siunik according to antique sources, Atlas of the Nagorno-Katabagh *Republic, Stepanakert, 2010, 1։ 1450000։
  • Propagation of Christianity in the Armenian Eastern lands (Artsakh, Utik), ----, , ----, 1։ 1100000։
  • The Armenian Eastern lands (Artsakh, Utik) according to “Ashkharhatsuits“ (Armenian Geography), -------, , -----, 1։ 3 200 000։
  • The Armenian Eastern lands as a part of the Power of the Armenian Bagratids (885-908), ----, , ----, 1։ 2 400 000։
  • National Liberation Struggle of Artsakh Armenians in the 18th century, ----, , ----, 1։ 1 400 000։
  • “Khamsa“ Union of the Artsakh Melikdoms (1735-1752), ----, , ----, 1։ 1 100 000։
  • Nagorno-Karabagh (Artsakh) and Armenian Gandzak, Zangezur (Siunik) in 1804-1813, ----, , ----, 1։ 1 140 000։
  • Nagorno-Karabagh (Artsakh) and Armenian Gandzak, Zangezur (Siunik) in 1813-1917, ----, , ----, 1։ 960 000։
  • Nagorno-Karabagh (Artsakh) and Armenian Gandzak under Domination of Azerbaijani Soviet Socialist Republic, ----, , ----, 1։ 920 000։

Հայոց եկեղեցու թեմերի քարտեզներ

  • Արարատյան Հայրապետական թեմ, «Հայ եկեղեցի» նվիրապետական աթոռներ, թեմեր, Երևան, 2001, 1։ 2 000 000։
  • Շիրակի թեմ, --------, , --------, 22.17 սմ։
  • Արմավիրի թեմ, --------, , --------, 22.17 սմ։
  • Գեղարքունիքի թեմ, --------, , --------, 22.17 սմ։
  • Սյունիքի թեմ, --------, , ---------, 22.17 սմ։
  • Արագածոտնի թեմ, --------, , --------, 22.17 սմ։
  • Գուգարքի թեմ, --------, , ---------, 22.17 սմ։
  • Կոտայքի թեմ, --------, , ----------, 22.17 սմ։
  • Արցախի թեմ, --------, , ---------, 22.17 սմ։
  • Վրաստանի թեմ, --------, , ---------, 22.17 սմ։
  • Հայաստանյաց Առաքելական եկեղեցու նվիրապետական աթոռներն ու առաջնորդությունները, ---, , ----, 22.17 սմ։

Զեկուցումների թեզիսներ

  • Մի քանի պատմա-աշխարհագրական դիտողություններ Կիլիկիայի հայկական պետության մասին /1080-1268 թթ./, Երևանի պետական համալսարանի 44-րդ գիտական սեսիա, 1964 թ. /զեկուցումների թեզիսներ/։
  • ‘’Зоранамак’’ /воинская грамота/ в свете сообщений ‘’Истории Армении’’ Мовсеса Хоренаци, ‘’Тезисы международного научного конгресса /: 1500-летие создания ‘’Истории Армении’’ Мовсеса Хоренаци, Ереван, 1991.
  • Հայերի «Արմեն» էթնոնիմի շուրջ, «Հայոց պատմության և մշակույթի հարցեր» գիտաշրջանի զեկուցումների հիմնադրույթներ, Երևան, 1997։
  • Հայկի և Բելի «առասպելի», հայ ժողովրդի ծագման և Այրարատյան թագավորության առաջացման հարցի շուրջ, «Շիրակի պատմա-մշակութային ժառանգությունը», հանրապետական երրորդ գիտաժողովի զեկուցումների հիմնադրույթներ, Գյումրի, 1998։
  • Մեծ Հայքի վարչական բաժանումը քրիստոնեության ընդունման շրջանում, «Հայաստանը և քրիստոնյա Արևելքը», միջազգային գիտաժողովի զեկուցումների դրույթներ, Երևան, 1998։
  • Թորգոմա Երկիրը և Հայկյանները, «Աստվածաշնչյան Հայաստան», զեկուցումների դրույթներ, Օշական, 1999։
  • Հայոց արքունիքի դերը հայոց եկեղեցու անկախացման գործընթացում, «Հայոց եկեղեցի և պետություն» գիտաժողովի նյութեր, Երևան, 2000։
  • Սպարապետ Վարդան Մամիկոնյանը Հայոց թագավոր, «Ավարայրի խորհուրդը», Օշական, 2001։
  • Епархии Армянской церкви в Римской империи и проблема собственых владений Армянских Аршакидов, ‘’Армения и Христянский Восток’’, тезисы докладов, С.Петербург, 2001.
  • Armenia and the Armenians on the Southeastern Coast of the Black Sea from Ancient Times to the seventh century, ‘’The Armenian Communities of the Black Sea-Pontus Region (UCLA), Los Angeles, 2002.
  • Մեծ Հայքի Այրարատ աշխարհի Շիրակ գավառը, «Անիի Մայր տաճարի օծման 1000-ամյակ», գիտաժողովի թեզեր, Երևան, 2002։
  • Մաշտոցյան շրջանի Հայաստանի սահմանների և տարածքի շուրջ, «Հայ գրերի ու գրչության ստեղծման 1600-ամյակին ընդառաջ», Մաշտոցյան Դ ընթերցումներ, Օշական, 2002
  • Արագածոտն գավառը հայոց պատմության մեջ, «Արագածոտն. հոգևոր և մշակութային ժառանգություն», հոբելյանական գիտաժողովի հիմնադրույթներ, Օշական, 2003։
  • Հայոց դարձի թվագրման և Հայոց պատմության 3-րդ դարի ժամանակագրության շուրջ, «Հայագիտության արդի վիճակը և նրա զարգացման հեռանկարները» հայագիտական միջազգային համաժողովի զեկուցումների դրույթներ, Երևան, 2003։

Տե՛ս նաև

Ստացված է «https://am.hayazg.info/index.php?title=Հարությունյան_Բաբկեն_Հարությունի&oldid=31584» էջից