Մադաթով Վալերիան Գրիգորի

Մադաթով Վալերիան Գրիգորի
Мадатов Валериан Григорьевич
Այլ անուններ:	Ռոստոմ Մադաթյան Գրիգորի, Մեհրաբենց Ռոստոմ Գեորգիի
Անգլերեն:	Madatov Valerian
Հայերեն:	Մադաթով Վալերիան Գրիգորի
Ծննդյան տարեթիվը:	1782
Ծննդավայրը:	Ավետարանոց, ԼՂՀ
Մահվան տարեթիվը:	04.11.1829
Մահվան վայրը:	Շումլա, Բուլղարիա
Համառոտ տվյալներ: Ռուսական բանակի գեներալ-լեյտենանտ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1782թ. ներկայիս ԼՂՀ Ասկերանի շրջանի Ավետարանոց (այժմ՝ Չանախչի) գյուղում:

Մահացել է 1829թ. նոյեմբերի 4-ին Բուլղարիայում (Շումլա):

Ռազմական գործունեություն

• 1799թ. Պետերբուրգում ընդունվել է Պրեոբրաժենսկի գունդ, որպես պրապորշչիկ, ապա տեղափոխվել Պավլովյան գրենադերյան, Մենգրելյան հետևակային գնդերը։
• Մասնակցել է 1806-1812թթ. ռուս-թուրքական պատերազմին, աչքի ընկել Բատինի ճակատամարտում (1810):
• 1812թ. ֆրանս-ռուսական պատերազմի ժամանակ եղել է հեծյալ ջոկատների հրամանատար:
• Լայպցիգի («ժողովուրդների») ճակատամարտում (1813թ. հոկտեմբերի 16-19), որտեղ ծանր վիրավորվել է, ստացել է գեներալ-մայորի կոչում:
• 1816թ. նշանակվել է Ղարաբաղում տեղակայված ռուսական զորքերի հրամանատար, իսկ 1917թ.-ից՝ Ղարաբաղի, Շիրվանի և Շաքիի խանությունների օկրուգային պետ:
• Մասնակցել է Դաղստանի լեռնականների դեմ մղված կռիվներին և 1826-1828թթ. ռուս-պարսկական պատերազմին:
• Մադաթովի գլխավորած ջոկատը (2 հազար զինվոր) 1826թ. սեպտեմբերի 3-ին Շամխորի մոտ փայլուն հաղթանակ է տարել պարսկական 10 հազարանոց բանակի նկատմամբ և մասնակցել (սեպտեմբերի 13) Ելիզավետպոլի (այժմ՝ Գյանջա) ճակատամարտին: Նրա զորքերը 1826թ. աշնանը Ղարաբաղը լիովին մաքրել են պարսկական նվաճողներից:
• 1828-1829թթ. ռուս-թուրքական պատերազմի ժամանակ կռվել է Դանուբյան ճակատում, փայլուն հաղթանակ է տարել բուլղարական Շուլմա բերդի մոտ, գրավել է հսկաչեյ և Գիրսով ամրոցները:

Ձեռքբերումներ

• 1808թ.` Ոսկե թուր «Խիզախության համար» գրությամբ:
• 1808թ.՝ Ս. Աննայի 3-րդ աստիճանի շքանշան:
• 1808թ.՝ Ս. Վլադիմիրի 4-րդ աստիճանի շքանշան:
• 1810թ.՝ Ս. Աննայի 2-րդ աստիճանի շքանշան:
• 1811թ.՝ Ս. Գեորգիի 4-րդ աստիճանի շքանշան:
• 1812թ.՝ Ս. Աննայի 2-րդ աստիճանի շքանշան՝ ադամանդներով:
• 1813թ.՝ ադամանդե Ոսկե թուր «Խիզախության համար» գրությամբ:
• 1813թ.՝ Ս. Գեորգիի 3-րդ աստիճանի շքանշան:
• 1813թ.՝ Ս. Վլադիմիրի 3-րդ աստիճանի շքանշան:
• 1813թ.՝ «Պուր լե Մերիտ» շքանշան (Պրուսիա):
• 1819թ.՝ Ս. Աննայի 1-ին աստիճանի շքանշան:
• 1820թ.՝ Ս. Վլադիմիրի 2-րդ աստիճանի շքանշան:
• 1826թ.՝ Ոսկե թուր «Խիզախության համար»:
• 1829թ.՝ Ս.Ալեքսանդր Նեվսկու շքանշան:
• Ստացել է գնդապետի կոչում։
• 1813թ. նրան շնորհվել է գեներալ-մայորի կոչում։
• 1826թ.՝ ռուսական բանակի գեներալ-լեյտենանտ:

Այլ

• Հետագայում աճյունն ամփոփվել է Ս. Պետերբուրգի Ալեքսանդր Նևսկի վանքի բակում:

Նկարներ

• 

  Պուր լե Մերիտ շքանշան

• 

  Ս.Ալեքսանդր Նեվսկու շքանշան

• 

  Ս. Աննայի 3-րդ աստիճանի շքանշան

• 

  Ս. Աննայի 2-րդ աստիճանի շքանշան

• 

  Ս. Աննայի 1-ին աստիճանի շքանշան

• 

  Ս. Վլադիմիրի 3-րդ աստիճանի շքանշան

• 

  Ս. Վլադիմիրի 2-րդ աստիճանի շքանշան

• 

  Ս. Վլադիմիրի 4-րդ աստիճանի շքանշան

• 

  Ս. Գեորգիի 3-րդ աստիճանի շքանշան

• 

  Ս. Գեորգիի 4-րդ աստիճանի շքանշան

• 
• 
• 
• 

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.2, Ճաղարյան-Ֆրիկ, 2007:
• Կեանք գեներալ-լեյտենանտ կնեազ Մատաթովին, 2 հրտ., Շուշի, 1870:
• Թերզիբաշյան Վ., Գեներալ-մայոր Վ. Մադաթով, Ե., 1942:
• Երիցյան Ա., Ամենայն Հայոց կաթողիկոսությունը և Կովկասի հայք XIX դարում, մաս 1, Թ., 1894:
• Юрий Асадов. Армянский генеральский корпус царской Рос¬сии. Историко-биографические очерки (1724-1921). Москва: Издательство «Перо», 2016. С. 104-106.
• Армяне-народ созидатель чужих цивилизаций: 1000 известных армян в мировой истории/С.Ширинян.-Ер., 2014, стр.107.
• Տիգրան Հայազն, Գարեգին Ղազարյան: 1000 հայազգի գեներալներ,ծովակալներ, Ե., 2009 թ.,էջ 273:
• Меружанян А. Маршалы, генералы и адмиралы армянского происхождения в Санкт-Петербурге. - Санкт-Петербург: третье издание, издательство "Роза ветров", 2014, с.174.
• Меружанян А. Маршалы, генералы и адмиралы армянского происхождения в Санкт-Петербурге. - Санкт-Петербург: "Роза ветров", 2013, с 156-160.
• Аветисян Г.А., Генералы - армяне в Российской империи. Ер., 2007.
• Асадов Ю.А., 1000 офицерских имён в армянской истории. Пятигорск, 2004.
• Волков С.В., Генералитет Российской империи: энциклопедический словарь генералов и адмиралов от Перта I до Николая II. Т.1, с.67-68. М.,2009.
• Большая русская биографическая энциклопедия.
• Вирабян А., Знаменитые арцахцы. Ер., 1992.
• Военный орден Святого Великомученика и Победоносца Георгия. Отв. ред. Шабанов В.М. М., 2004.
• Глинка В.М., Помарнацкий А.В. Военная галерея Зимнего Дворца. Л. 1981. С. 138-141.
• Глинка С.Н., Описание переселения армян аддербиджанских в пределы России, с кратким предварительным изложением исторических времён Армении. Репринтное воспроизведение издания 1831 года. Ростов н/Д, 2003.
• Дубровин Н. Ф., В.Г. Мадатов // Русский Мир. 1872. № 297.
• Ермолов А.П., Записки. Ч. 2. М., 1869.
• Мадатова С.А., Хомяков А.С., Бакунин И.М., Жизнь генерал-лейтенанта князя Мадатова,2-е изд. 1863; 3-е изд. 1874.
• Мадатова С.А., Князь В.Г. Мадатов // Русская Старина. 1873. № 1.
• Мадатова С.А., Воспоминания о Князе Мадатове // Русская старина. 1884, т. 44.
• Нейман М., Армяне // Армяне: Сборник. Ер., 1991.
• Биография.ру.
• Карабах и регион.
• Князь Валериан Григорьевич Мадатов.
• Российская Императорская Армия.
• Русский биографический словарь.
• Биографии исторических личностей.