Գրիգորյան Ալեքսանդր Հովակիմի
| Գրիգորյան Ալեքսանդր Հովակիմի | |
| Григорян Александр Овакимович | |
| |
| Անգլերեն: | Grigoryan Alexandre |
| Հայերեն: | Գրիգորյան Ալեքսանդր Հովակիմի |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 08.10.1927 |
| Ծննդավայրը: | Լենինական, Հայաստանի Հանրապետություն |
| Մահվան տարեթիվը: | 31.10.2008 |
| Մահվան վայրը: | Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն |
| Համառոտ տվյալներ: Նկարիչ: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1927թ. հոկտեմբերի 8-ին Հայաստանի Խորհրդային Հանրապետության Լենինական քաղաքում (այժմ՝ Գյումրի):
Մահացել է 2008թ. հոկտեմբերի 31-ին Հայաստանի Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում:
Կրթություն
- 1941թ. ավարտել է Լենինականի Մերկուրովի անվան նկարչական դպրոցը:
- 1947թ. ավարտել է ԵԳՈւ:
- 1957թ. ավարտել է ԵԳԹԻ:
Աշխատանքային գործունեություն
- Ստեղծել է գեղանկարչական հյութեղ, գույնի և գծի ներդաշնակությամբ կոմպոզիցիաներ, դիմանկարներ, բնանկարներ, խորհրդանշական պատկերներ:
Աշխատանքներ
- Էդուարդ Խոճիկի դիմանկարը, ՀԱՊ, 1960:
- «Վաղ գարուն: Գառնի», ՀԱՊ, 1966:
- «Նկարակալի առջև», ՀԱՊ, 1973:
- «Աղբյուրի մոտ», ՀԱՊ, 1976:
- «Արտավազդ 2-րդ, Անտոնիոս և Կլեոպատրա», 1978:
- «Աշոտ Երկաթի ճակատամարտը...», 1979:
- «Հայաստանի լեռներում», Մոսկվայի Տրետյակովի պատկերասրահ, 1982:
- «Ինքնանկար շնիկի հետ», Մոսկվային Տրետեկովյան պակերասրահ, 1984:
- Գյուտ սրբազանի դիմանկարը, 1996:
- «Հայուհին եղնիկով», 2003:
Շեքսպիրի նկարազարդումներ
- «Համլետ», 1964:
- «Ռոմեո և Ջուլիետ», 1965:
- «Մակբեթ», 1965:
- «Օթելլո», 1966:
Ձեռքբերումներ
- 1959թ.՝ Հայաստանի նկարիչների միության անդամ:
- 1961թ.՝ ԽՍՀՄ ԺՏՆՑ բրոնզե մեդալ (Հովհաննես Թումանյանի «Սուտլիկ որսկանը» գրքի նկարազարդումների համար):
- 1967թ.՝ Հայաստանի ՀԿԽՄՄ պատվոգիր:
- 1970թ.՝ ՀՀ վաստակավոր նկարիչ:
- 1973թ. Հայաստանի նկարիչների միության նախագահության անդամ:
- 1977թ.՝ Գրաֆիկայի հանրապետական ցուցահանդեսի երրորդ մրցանակ դիմանկարների համար:
- Վիսբադենի պատվավոր մեդալ քաղաքապետի կողմից:
- Կոմսոմոլի Կենտկոմի կողմից կազմակերպված «Հայաստանի երիտասադները» ցուցահանդեսի պատվոգիր:
- Բրոնզե մեդալ (Ավետիք Իսահակյանի «Լեգենդներ և հեքիաթներ» գրքի նկարազարդման համար, Մոսկվա):
Այլ
- Ա. Ղափանցանի ամուսինն է:
- 1960-ական թթ. հայկական կերպարվեստի նորարար շարժման ներկայացուցիչներից է:
- 1953 թվականից մասնակցել է հանրապետական, համամիութենական և միջազգային ցուցահանդեսների:
- 1998թ. լույս է ընծայել բանաստեղծությունների ժողովածու:
- Ալեքսանդր Գրիգորյանի աշխատանքները գտնվում են Տրետյակովյան պատկերասրահում (Մոսկվա), Արևելյան ժողովուրդների պատկերասրահում (Մոսկվա), Հայաստանի ազգային պատկերասրահում, Հովհաննես Թումանյանի, Ալեքսանդր Սպենդիարյանի թանգարաններում, Լիտվայի, Դոնեցկի (Ուկրաինա), Ղազախստանի, պատկերասրահներում, Մոսկվայի, Պետերբուրգի,Լոս-Անջելեսի, Բեյրութի, Փարիզի, Մադրիդի, Տորոնտոյի, Լոնդոնի, Նյու-Յորքի, Սան Պաուլոյի և այլ մասնավոր հավաքածուներում:
Ցուցահանդեսներ
- 1962թ. մասնակցում է Հայաստանի նկարչի տանը կազմակերպված «Հայաստանի հինգ նկարիչները» խմբակային ցուցահանդեսին (Արփենիկ Ղափանցյան, *Լավինիա Բաժբեուկ-Մելիքյան, Հենրիկ Սիրավյան, Մինաս Ավետիսյան, Ալեքսանդր Գրիգորյան):
- 1967թ.՝ «Հայ նկարիչներ» ցուցահանդես Մոնրեալ, Կանադա:
- 1968թ.՝ «Հայ արվեստի օրեր» Կանադայում և Բուխարեստում:
- 1969թ.՝ «Հայաստանի վեց նկարիչները» ցուցահանդես Մոսկվայում, Վոլգոգրադում, Տարտույում և Ալմա-Աթայում (Ալեքսանդր Գրիգորյան, Հակոբ *Հակոբյան, Մինաս Ավետիսյան, Գրիգոր Աղասյան, Վ. Կարապետյան, Գ. Գոջաբաշյան):
- 1970թ.՝ Փարիզի Հայկական արվեստի ցուցահանդես:
- 1976թ.՝ Բուենոս Այրես և Ուլան Բատոր, հայկական ցուցահանդեսներ:
- 1978թ.՝ Ժամանակակից հայ գեղանկարիչների ցուցահանդես Պորտուգալիայում (Լիսաբոն) Գյուլբենկյան պատկերասրահ:
- 1978-1980թթ.՝ Մոնումենտալ որմնանկարներ` «Պուշկինը Հայաստանում», «Դավիթ Բեկ», «Զորավոր Անդրանիկ» (Գրիգոր Ազիզյանի հետ):
- 1979թ.՝ «Հայկական արվեստ» ցուցահանդես Զագրեբում (Հարավսլավիա):
- 1993թ.՝ Բեյրութ:
- 1994թ.՝ Արաբական Միացյալ Էմիրություններ:
- 1998թ.՝ Հայ նկարիչների ցուցահանդես վաճառք Տորոնտոյում:
Անհատական ցուցահանդեսներ
- 1968թ.՝ Հայաստանի նկարիչների տուն, Երևան, Էջմիածին Դիլիջան:
- 1977թ.՝ Արվեստի աշխատողների կենտրոնական տուն, Մոսկվա:
- Բաքու (նկարիչ Հ. Մամյանի հետ համատեղ):
- 1980թ.՝ «Ալփայն» պատկերասրահ և Անգլիա, ԽՍՀՄ բարեկամության տուն, Լոնդոն:
- 1984թ.՝ Քասել` նկարիչ Հակոբ Հակոբյանի հետ համատեղ:
- 1985թ.՝ Հայաստանի նկարիչների տուն:
- 1987թ.՝ Զագրեբ («Հայ կուլտուրայի օրեր» Հարավսլավիայում):
- Զապարոժիե, Դոնեցկ:
- 1988թ.՝ Վորոշիլովգրադ, Ստախանով:
- 1990թ.՝ «Նասլեդիե» գալերեյա, Լենինգրադ:
- 1995թ.՝ Ավետիք Իսահակյանի տուն-թանգարան, նկարազարդումներ և Իսահակյանի դիմանկարը, Երևան:
- 1996թ.՝ Հայ նկարիչների ցուցահանդես Փարիզում (Հայաստանի դեսպանատուն Ֆրանսիայում):
- 1996թ.՝ Անհատական ցուցահանդես Երևանում նվիրված Ֆրանսիային, Իրանին, Թուրքմենիային և Հունաստանին:
- 2000թ.՝ Անհատական ցուցահանդես-վաճառք Տորոնտոյում, Կանադա:
- 2001-2005թ.՝ Անհատական ցուցահանդես ԱՕՔՍ-ի ցուցասրահում:
Մեջբերումներ Ալեքսանդր Գրիգորյանի մասին
- «Իմ սիրելի ու ազնիվ Ալեքսանդր Գրիգորյանը մեր տաղանդավոր նկարիչներից է: Նա ստեղծում է արվեստ», Մարտիրոս Սարյան, 1968:
- «Ամենակարճ բնութագրումը Ալեքսանդր Գրիգորյանի մասին կարող է լինել այսպես - եկա, տեսա, սիրեցի», Օլգա Վորոնովա, Մոսկվա, 1969:
- «Նկարիչ Ալեքսանդր Գրիգորյանն օժտված է նաև գրական ձիրքով: Ֆրանսիացի նշանավոր նկարիչ Էժեն Դելակրուայի կարծիքով տաղանդավոր նկարիչը պիտի որ նաև տաղանդավոր գրող լինի: Ալեքսանդր Գրիգորյանի օրինակը հաստատում է Դելակրուայի ասածը», Կարեն Սմբատյան, 1977:
- «Ամբողջ սրտով շնորհավորում եմ իմ ընկերոջը՝ Ալեքսանդր Գրիգորյանին, նախկինում իմ ուսանողին, փայլուն ցուցահանդեսի համար, ցուցահանդես վարպետ-նկարչի, որը երգում է իր ձայնով ու իր զգացմունքներով», Մարիամ Ասլամազյան, 1985:
- «Այն, որ Ալեքսանդր Գրիգորյանը ծնվել է նկարիչ, հաստատված է երկար տարիների նրա եռանդուն ու բեղմնավոր գործունեությամբ: Նա ունի հյութեղ և պայծառ ներկապնակ, կենսուրախ ու պայծառ ուժ, որը ոչ միայն իրենն է, այլ կազմում է նաև արդի հայ կերպարվեստի անբաժան մասը», Գրիգոր Խանջյան, 1985:
- «Նկարչության մեջ բանաստեղծ Ալեքսանդր Գրիգորյանը բանաստեղծ է նաև կյանքում: Բայց նա բանաստեղծ է ոչ թե այն բանի համար, որ բանաստեղծություններ է գրում: Նա բանաստեղծություններ է գրում, որովհետև բանաստեղծ է», Յուրի Խաչատրյան, 1990:
Նկարներ
Մարտիրոս Սարյանի հետ
Երևանի գեղարվեստի ինստիտուտը
Աշխատանքներ
Հունձ, 1947
Անուշն ու Սարոն, 1957
Բերքահավաք, 1966
Ախկալա գյուղըր, 1967
Ձիեր, 1968
Արտավազդ, Անտոնիո և Կլեոպատրա, 1978
Հայաստանի լեռներում, 1982
Սատիրն ու փերին, 1983
Հովհաննես Թումանյանի «Բարեկենդանը» պատմվածքի շապիկը, 1984
Հովհաննես Թումանյանի «Բարեկենդանը» պատմվածքի նկարազարդումը, 1984
Արա Գեղեցիկ և Շամիրամ, 1985
Պարմանուհի, 1986
Ամառ: Ես ու Սոֆին, 1987
Լողացող կինը, 1987
Լեդա, 1989
Ռոք, 1990
Համբույր, 1990
Փարիզ. Սենա, 1996
Կլեոպատրա, 1999
Ծաղիկներ, 1999
Մրգեր, 1999
Սայաթ-Նովան պալատում, 2000
Աշատարակի հին կամուրջը, 2003
Արշակ II-ը որսի ժամանակ
Դիմանկաներ
Ակադեմիկոս լեզվաբան Գրիգոր Ղափանցյան, 1953
Արփիկը, 1955
Գրիգոր Գրիգորյան, 1956
Հայրս՝ Հովակիմ Գրիգորյան, 1957
Աշխեն Թումանյանը, 1959
Ս. Արիստակեսյանի դիմանկարը, 1960
Էդուարդ Խոճիկի դիմանկարը, 1960
Արփիկն ու Արմանը, 1961
Արմանն ու ես, 1962
Պոետ Հովհաննես Շիրազ, 1961
Մարտիրոս Սարյան, 1966
Արտիստ Վահրամ Փափազյան, 1967
Ինքնանկար, 1972
Հովիկը, 1974
Մայրս՝ Հեղինե Գրիգորյանը, 1981
Արմանը, 1981
Գայանեն ու Արեգը, 1981
Մարիանան, 1982
Վալմար, 1984
Գլորիան Հովանոցով, 1992
Լիլիթը, 2002
Աննան, 2007
Գրաֆիկա
Ռեժիսոր Գ. Ալագյոզյանի դիմանկարը, 1960
Ռեժիսոր Գ. Ալագյոզյանի դիմանկարը, 1960
Ռեժիսոր Գ. Ալագյոզյան, 1961
Քանդակագործ Նիկողայոս Նիկողոսյանի դիմանկարը, 1988
Մարտիրոս Սարյանի դիմանկարը
Գրող Վիլյամ Սարոյանի դիմանկարը
Դերասան Արմեն Խոստիկյանի դիմանկարը
Մարշալ Բաղրամյանի դիմանկարը
Քանդակագործ Նիկողայոս Նիկողոսյանի դիմանկարը
Կինոդերասանուհի Տատյանա Մախմուրյանի դիմանկարը
Սոֆիի դիմանկարը
Ճոճանակ (էսքիզ մանկական ամսագրի համար)
Քանդակներ
Հայրս՝ Հովակիմ Գրիգորյանը, 1957
Սոֆի Քալանթար, բրոնզ, 1990
Արփիկ Ղափանցյան, գիպս, 1992
Ինքնաքանդակ, գիպս, 1992
Տեսանյութեր
Հրապարակումներ մամուլում
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- Ալեքսանդր Գրիգորյանի կայքը:
- Ալեքսանդր Գրիգորյանի պոեզիան:
