Գուսան Աշոտ

Hayazg-ից
Գուսան Աշոտ
Гусан Ашот
Gusan Ashot.jpg
Այլ անուններ: Դադալյան Աշոտ Հայրապետի
Անգլերեն: Gusan Ashot
Հայերեն: Գուսան Աշոտ
Ծննդյան տարեթիվը: 12.04.1907
Ծննդավայրը: Գորիս, Հայաստան
Մահվան տարեթիվը: 28.01.1989
Մահվան վայրը: Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ:
Աշուղ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1907թ. ապրիլի 12(25)-ին Հայաստանի Գորիս քաղաքում:

Մահացել է 1989թ. հունվարի 28-ին Հայաստանի Խորհրդային Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում:

Կրթություն

  • Սովորել է Բաքվի Բաներիտ դպրոցում:

Աշխատանքային գործունեություն

  • 1928թ. եկել է Բաքվից վերադարձել է Զանգեզուր և զբաղվել գուսանությամբ:
  • Իր ղեկավարած անսամբլով համերգներ է տվել ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ արտերկրում:
  • Հյուսել է երգեր, որոնց հատուկ է թեմատիկ և ոճական բազմազանությունը:

Երգեր

  • «Սյունաց սարեր»:
  • «Պախրա»:
  • «Հով սարեր, մով սարեր»:
  • «Սարի սիրուն յար»:
  • «Գուսանն էն է»:
  • «Յար առանց քեզ»:
  • «Սերս վանքում Տաթևի»:

Ձեռքբերումներ

  • 1958թ.՝ ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ:
  • 1967թ.՝ ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ:
  • ՀԽՍՀ գրողների միության անդամ:
  • ՀԽՍՀ կոմպոզիտորների միության անդամ:
  • ԽՍՀՄ կոմպոզիտորների միության անդամ:

Այլ

  • Հայրը՝ Հայրապետը, ռանչպար էր, ճանաչված որմնադիր։ Հայրապետը նաև լավ երգում էր: Աշոտի մայրը՝ Դիցուհին, հարուստ տոհմի դուստր էր: Նա նույնպես լավ ձայն ուներ: Մայրը փոքրիկ Աշոտի համար օրորոցային էր երգում, իսկ փոքրիկը դնդնում էր մոր հետ: Գուսանի մանկական հիշողությունների մեջ մնացել են մոր օրորոցայինները:
  • Եղել է գառնարած: Վաղ հասակում զրկվել է մորից: 1921թ. ավագ եղբոր հետ տեղափոխվել է Բաքու: Բաքվում հովվական սրինգը փոխարինել է քամանչայով:
  • 1948թ. բնակություն է հաստատել Երևանում:
  • Աշոտի երգերը կատարվել են բազմաթիվ երգիչների կողմից, այդ թվում՝ Շարա Թալյանի, Վաղարշակ Սահակյանի, Հովհաննես Բադալյանի, Արև Բաղդասարյանի, Օֆելյան Համբարձումյանի, Ռուբեն Մաթևոսյանի, Բելլա Դարբինյանի և այլն:
  • Մարմինն ամփոփված է Գորիս քաղաքի Լաստ սարի դիմացի բարձրունքում: Դա նրա ցանկությունն է եղել: Հայրենակիցները հոյակապ հուշակոթող են կառուցել, որը տեսանելի է քաղաքի բոլոր պատշգամբներից: Քաղաքի կենտրոնում 2005 թվականին կանգնեցվեց նրա մարմարյա կիսանդրին (գործ՝ Գետիկ Բաղդասարյանի):

Մեջբերումներ գուսան Աշոտի մասին

  • «1938- ին էր, երբ լսեցի երիտասարդ Աշուղ Աշոտի երգը... Լսեցի, հուզվ եցի և ասացի. - Փա՜ռք աստծուն... Սյունյաց Գողթանի ոգին կենդանացել է...» Ավետիք Իսահակյան
  • «Աշոտը և՛ մեծ բանաստեղծ է, և՛ մեծ երգահան: Նրա ստեղծագործությունը պարզ է, մաքուր, ձգող ու կանչող, ապրող ու հավերժող, ինչպես մեր Որոտնա լեռները ձյունագանգուր»: Համո Սահյան
  • «Երգի ծնունդը, անշուշտ, ունի իր որոշակի օրինաչափությունները: Երգը սիրում է մարդկային զուլալ հատկություններ: Գուսան Աշոտի երգերի հմայիչ գծերից է դա: Նրա երգում լսվում է իր հոգու մաքրությունը, մտքի պարզությունն ու պայծառությունը, ու էլի մարդկային շատ գեղեցիկ հատկություններ»: Տաթևիկ Սազանդյան
  • «Առանց Աշոտի բավական աղքատ կլիներ մեր գուսանական արվեստը: Նա եկավ, առավել սեր ու ջերմություն ավելացրեց գուսանական երգերին: Մենք նրանից շատ բան ունենք սովորելու...» Գուսան Շահեն
  • «Գուսան Աշոտը Զանգեզուրի հանճարեղ զավակն էր, Գորիսի հարստությունը և այդ անկրկնելի քաղաքի պատմությունը»: Շչորս Դավթյան

Նկարներ

Գուսան Աշոտի հրատարակությունները

Տեսանյութեր

Հրապարակումներ մամուլում

Մատենագիտություն

  • Աշոտ, Աշուղական երգեր, Երևան, Հայպետհրատ, 1946, 34 էջ:
  • Աշոտ, Գուսանի սերը, Երևան, Հայպետհրատ, 1955, 128 էջ:
  • Աշոտ, Գուսանի սերը (նոտագրված), Երևան, Հայպետհրատ, 1958, 152 էջ:
  • Աշոտ, Սիրո կրակներ, Երևան, «Հայաստան», 1971, 130 էջ:
  • Աշոտ, Սրտի նվագներ, Երևան, «Սովետական գրող», 1979, 112 էջ:
  • Աշոտ, Ծովաստղիկս։ Երգեր առանց նվագակցության, Երևան, «Սովետական գրող», 1982, 263 էջ:
  • Աշոտ, Լեռները կանչում են, Երևան, 1988:

Տե՛ս նաև