Վազգեն Ա

Վազգեն Ա
Вазген I
Այլ անուններ:	Լևոն Կարապետ Աբրահամի Պալճյան
Անգլերեն:	Vazgen I
Հայերեն:	Վազգեն Ա
Ծննդյան տարեթիվը:	20(3).9(10).1908
Ծննդավայրը:	Բուխարեստ, Ռումինիա
Մահվան տարեթիվը:	18.08.1994
Մահվան վայրը:	Էջմիածին, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ: Ամենայն հայոց կաթողիկոս:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1908թ. սեպտեմբերի 20-ին (հոկտեմբերի 3) Ռումինիայի մայրաքաղաք Բուխարեստում:

Կրթություն

• 1936թ. ավարտել է Բուխարեստի պետական համալսարանի գրականության և փիլիսոփայության ֆակուլտետը:
• 1937թ. ավարտել է Բուխարեստի պետական համալսարանի գործնական մանկավարժության բաժինը:

Գործունեություն

• 1930-ական թթ.-ից ազգային-հասարակական, այնուհետև եկեղեցական եռնադուն գործունեություն է ծավալել ռումինահայ գաղութում:
• 1929-1943թթ. դասավանդել է Բուխարեստի հայկական դպրոցներում:
• 1937-1938թթ. Բուխարեստում հիմել և հրատարակել է «Հերկ» գիտահասարակական ամսագիրը:
• 1943թ. Աթենքում ձեռնադրվել է կուսակրոն քահանա:
• 1943թ. նշանակվել է Ռումինիայի հայոց թեմի առաջնորդի տեղապահ:
• 1947-1955թթ.՝ Ռումինիայի հայոց թեմի առաջնորդ:
• 1955թ.-ից՝ Ամենայն հայոց կաթողիկոս:

Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Ամենայն հայոց կաթողիկոս

• Ընտրվելով կաթողիկոս՝ ծավալել է եկեղեցաշինարարական-վերականգնողական լայն գործունեություն:
• Մեծ ներդրում ունի հայրենիք-սփյուռք կապերի ամրապնդման, հոգևոր մշակութային նոր արժեքների ստեղծման, հների հավաքման գործում:
• Հեղինակ է իմաստասիրական ու հրապարակախոսական բնույթի և հայագիտական ուսումնասիրությունների:
• Զգալի ավանդ ունի էկումենյան շարժման և միջեկեղեցական հարաբերությունների ընդլայնման ասպարեզում:
• Մասնակցել է կրոնական գործիչների՝ հանուն խաղաղության, զինաթափման և ժողովուրդների միջև արդար հարաբերությունների հաստատման համաշխարհային համաժողովներին (Մոսկվա, Բեռլին, Հելսինկի):
• 1988թ. փետրվարի 25-ին Արցախը Հայաստանին վերամիավորելու հարցով դիմել է ԽՍՀՄ նախագահ Մ. Գորբոչովին, Արցախյան շարժման ընթացքում խորհրդային և միջազգային ատյաններում լսելի է դարձրել արցախահայության ձայնը:
• 1989թ.-ին վերահաստատել է հայ եկեղեցու Արցախի թեմը, ձեռնարկել է մի շարք վանքերի վերաբացումն ու նորոգումը, վերաբացել է Սյունիքի և Գուգարքի թեմերը:
• Մեծ է Վազգեն Ա-ի ավանդը «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի ստեղծման գործում, որին սատարելու և տեղային կառույցների ձևավորման համար 1992թ. մայիսի 28-ին հատուկ կոչով դիմել է Հայ եկեղեցու թեմակալ առաջնորդին:

Ձեռքբերումներ

• 1948թ.՝ ծայրագույն վարդապետ:
• 1951թ.՝ եպիսկոպոս:
• 1952թ.՝ Ռումինական Հանրապետության խաչի շքանշան:
• 1962թ.՝ Ֆրեդերիկ Ժոլիո-Կյուրիի անվան մեդալ:
• 1968թ.՝ Աշխարհի պաշտպանության Խորհրդային կոմիտեի ոսկե մեդալ:
• 1968թ.՝ Պատվո շքանշան:
• 1978թ.՝ Ժողովուրդների բարեկամության շքանշան:
• 1991թ.՝ ՀՀ ԳԱԱ պատվավոր անդամ:
• 1994թ. ՀՀ «Հայրենիք» շքանշան:
• 1994թ., հուլիսի 28՝ Հայաստանի ազգային հերոս:

Այլ

• Վեհափառ հայրապետի շնորհիվ փրկվել ու Երևանի Մատենադարանին են հանձնվել «Վեհափառի» և «Վեհամոր» անուններով կնքված երկու Ավետարանները, Թորոս Ռոսլինի ծաղկած «Զեյթունի Ավետարանը» և «Մալաթիայի Ավետարանը», Թովմա Արծրունու «Պատմություն Արծրունյաց տան» աշխատության պահպանված միակ ձեռագիր օրինակը և բազմաթիվ այլ ձեռագրեր, արժեքավոր վավերագրեր։
• Հաջորդել է Գևորգ Զ Չորեքչյանին:
• Նրան հաջորդել է Գարեգին Ա Սարգիսյանը:

Նկարներ

• 

  Ճեմարանի շրջանավարտնեի հետ

• 

  Պարույն Սևակի հետ

• 

  Շառլ Ազնավուրի հետ

• 

  Ավետիք Իսահակյանի հետ

• 

  Մարտիորս Սարյանի հետ

• 

  Արամ Խաչատրյանի և Մստսլավ Ռոստրոպովիչի հետ

• 

  Եթովպիայի կայսր Հայլե Սիլլասիեի հետ

• 
• 
• 
• 
• 
• 

  Վազգեն Ա-ի արձանը Ս. Էջմիածնում

• 

  Վազգեն Ա-ի արձանը Սևանի Վազգենյան հոգևոր դպրոցի բակում

Տեսանյութեր

• Վազգեն Ա Կաթողիկոս Ամենայն հայոց:
• Մեր մեծերը, Վազգեն Ա:
• Խոսք հիշատակի, Վազգեն Ա:
• Վազգեն Ա, համառոտ կենսագրություն:
• Վազգեն Ա-ի հետ հանդիպման մասին, Սամվել Կարապետյան:
• Մենք, Վազգեն Ա:
• Հայկ Նահապետից հետո, Վազգեն Ա:
• Վազգեն Ա Հայրապետին ՀՀ քաղաքացու անձնագրի շնորհումը:
• Католикос всех армян Вазген I.

Հրապարակումներ մամուլում

• Այսօր երջանկահիշատակ Վազգեն Առաջին կաթողիկոսի ծննդյան օրն է, Տեր-Համբարձում:
• Ամենայն հայոց կաթողիկոս Վազգեն Ա-ն Սևակի մասին, Mediamall:
• Այսօր Մայր Աթոռում կբացվի Վազգեն Ա.-ի արձանը, Առաջին լրատվական:
• «Ես հոգևորական եմ դարձել իմ ժողովրդին ծառայելու համար». Վազգեն Ա, Առաջին լրատվական:
• Վազգեն Ա. կաթողիկոսի խոսքը Զորավար Անդրանիկի շիրիմի մոտ, Operativ.am:

Մատենագիտություն

• Վազգեն Ա, Մուս լերան հայերը Ֆրանց Վերֆելի վէպին մէջ, Բուխարեստ, 1940:
• Վազգեն Ա, Խրիմէան Հայրիկ որպէս դաստիարակ, Բուխարեստ, 1943:
• Վազգեն Ա, Խօսք Հայրենիքի մասին, Բուխարեստ, 1945:
• Վազգեն Ա, Հայրենիքի արեւին տակ, Բուխարեստ, 1954:
• Վազգեն Ա, Կենսագրություն, կոնդակներ, քարոզներ, ճառեր, ելույթներ, գիրք 1-4, Էջմիածին, 1958-1983:
• Վազգեն Ա, Մեր պատարագը, Էջմիածին, 1990:
• Վազգեն Ա, Գալիքի տեսիլքով, գիրք 1, 2, Էջմիածին, 1988, 1993:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Հարությունյան Վ., Եկայք շինեսցուք, Էջմիածին, 1989:
• Շտիկյան Ս., Վազգեն Առաջին. համառոտ տարեգրություն (1908-1955), Ս. Էջմիածին, 1986:
• Շտիկյան Ս., Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Վազգեն Ա Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի մատենագիտությունը, Էջմիածին, 1995:
• Վազգեն Ա, ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ:
• Վազգեն Ա, Հայկական հանրագիտարան:
• Վազգեն Ա, Dasaran.am:
• 7 միտք Վազգեն Ա կաթողիկոսից:
• Հուշեր Վազգեն Վեհափառի մասին:
• Вазген I, Православная Энциклопедия.
• Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005: