Ներսիսյան Հրաչյա Ներսեսի

Ներսիսյան Հրաչյա Ներսեսի
Нерсисян Грачья Нерсесович
Անգլերեն:	Nersisyan Hrachya
Հայերեն:	Ներսիսյան Հրաչյա Ներսեսի
Ծննդյան տարեթիվը:	12.11.1895
Ծննդավայրը:	Նիկոմեդիա, Թուրքիա
Մահվան տարեթիվը:	06.11.1961
Մահվան վայրը:	Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ: Դերասան:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1895թ. նոյեմբերի 12(24)-ին Թուրքիայի Նիկոմեդիա (այժմ՝ Իզմիթ) քաղաքում:

Մահացել է 1961թ. նոյեմբերի 6-ին Խորհրդային Հայաստանի Երևան քաղաքում:

Կրթություն

• Սովորում է Կոստանդնուպոլսի ֆրանսիական Սեն-Բարբ քոլեջում, ամերիկյան Ռոբերտ քոլեջում և հայկական Էսայան վարժարանում, բայց չի ավարտում դրանցից ոչ մեկը:

Աշխատանքային գործունեություն

• Կոստանդնուպոլսում մասնակցել է Ա. Խ. Պենկլյանի և Հայ դրամատիկ խմբերի ներկայացումներին:
• 1923թ.-ից՝ Հայաստանի Առաջին պետթատրոնի (այժմ՝ Սունդուկյանի անվան) դերասան:

Խաղացած դերերը թատրոնում

• Դոն Կիխոտ՝ «Ազատագրված Դոն Կիխոտ», 1954:
• Համլետ՝ «Համլետ», 1925:
• Կիպար՝ «Պաղտասար աղբար», 1927:
• Վլադիմիր՝ «Բուքը», 1927:
• Կոշկին՝ «Լյուբով Յարովայա», 1927:
• Եֆրայիմ Կաբոտ՝ «Սերը ծփիների տակ», 1928:
• Բերսենև՝ «Բեկում», 1928:
• Ժադով՝ «Եկամտավոր պաշտոն», 1929:
• Մելիք աղա՝ «Օղակում», 1930:
• Բորոդին՝ «Ահը», 1932:
• Վերինա, Համլետ՝ «Ֆիեսկոյի դավադրությունը Ջենովայում», 1926:
• Օթելլո՝ «Օթելլո», 1940:
• Գևորգ Մարզպետունի՝ «Գևորգ Մարզպետունի»:
• Սաֆոնով՝ «Ռուս մարդիկ»:
• Մորֆի՝ «Ռուսական հարց»:
• Շտեֆան՝ «Սերը լուսաբացին»:
• Նավասարդ՝ «Կարմիր մանյակ»:
• Գոլովին՝ «Իլյա Գոլովին»:
• Պահլավունի՝ «Անհանգիստ մարդիկ»:
• Արթին պապ՝ «Նույն հարկի տակ»:
• Լիր արքա՝ Շեքսպիրի «Լիր արքա»:
• Անհայտ՝ Լերմոնտովի «Դիմակահանդես», 1949:
• Պրոտասով՝ Տոլստոյի «Կենդանի դիակ», 1951:.
• Պաղտասար աղբար՝ Պարոնյանի «Պաղտասար աղբար», 1954:
• Մեք-Գրեգոր՝ Սարոյանի «Իմ սիրտը լեռներորում է», 1961:
• Լանդեցկի՝ «Երբ աքաղաղները կանչում են», 1930:
• Հարտեր՝ «Տեմպ»:
• Պլատոն Կրեչետ՝ «Պլատոն Կրեչետ»:
• Մալկո՝ «Հեռավորը»:

Խաղացած դերերը կինոյում

• Ռուստամ՝ «Նամուս», 1925:
• Բենոյան «Երկու գիշեր, 1932:
• Ջալալ «Քրդեր-Եզդիներ, 1932:
• Համբո՝ «Գիքոր», 1934:
• Պեպո՝ «Պեպո», 1935:
• Հակոբյան՝ «Զանգեզուր», 1938:
• Դավիթ Բեկ՝ «Դավիթ Բեկ», 1944:
• Էլիզբարով՝ «Պատվի համար», 1956:
• Վարունց՝ «Առաջին սիրո երգը», 1958:
• Ղամբարյան՝ «Ինչո՞ւ է աղմկում գետը», 1958:
• Ներսես աղբար՝ «Տժվժիկ», 1961:

Ձեռքբերումներ

• 1939թ.՝ ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ:
• 1956թ.՝ ԽԱՀՄ ժողովրդական արտիստ:
• 1941թ.՝ ԽԱՀՄ Պետական մրցանակ:

Այլ

• Լ. Հ. Ներսիսյանի հայրը:
• 1922թ. հայրենադարձել է:
• Լինելով վերապրումի դպրոցի դերասան՝ իր անձնավորումներին հաղորդել է հուզական խոր բովանդակություն, որոնել, զտել է հերոսի մեջ կարեկցանքի արժանին: Իր նկարագրով, արվեստագետի գեղագիտական արժեքով և հուզական գրավչությամբ Ներսիսյանն արժանացել է համաժողովրդական ճանաչման:
• Ներսիսյանի վարպետությունն ու տաղանդը 1920-ական թթ. նշանավորվել են Խլեստակովի (Գոգոլի «Ռևիզոր»), Հայնրիխի (Հաուպտմանի «Ջրասույզ գանգ»), Բերսենևի (Լավրենյովի «Բեկում»), Ֆալստաֆի, Օթելլոյի (Շեքսպիրի «Վինձորի զվարճասեր կանայք», «Օթելլո»), էլիզբարյանի (Շիրվանգադեի «Պատվի համար», վերջին երկուսը Մոսկվայում արժանացել են բարձր գնահատականի) անձնավորումներով:
• Ներսիսյանին հավասարապես մատչելի էին ողբերգական և դրամատիկական, կատակերգական և գրոտեսկային դերերը: Անձնավորման արվեստի ճկունության, արտահայտչամիջոցների հարստության շնորհիվ Ներսիսյանը բնական ու համոզիչ էր և' ազգային, և' ռուսական, և' արևմտյան դասական խաղացանկում:
• Ներսիսյանի անունով փողոց է կոչվել Երևանում:
• Թաղված է Կոմիտասի անվան զբոսայգու պանթեոնում:

Նկարներ

• 
• 
• 
• 
• 

  Նամուսի համար ֆիլմից

• 
• 

  Պրոտասովի դերը (Լ.Տոլստոյի "Կենդանի դիակ")

• 

  Մակբեթի դերը (Վ,Շեքսպիրի "Մակբեթ"), 1933

• 

  Մեք Գրեգորի դերը (Սարոյանի "Իմ սիրտը լեռներում է")

• 

  Օթելլոյի դերը (Վ.Շեքսպիրի "Օթելլո")

• 

  Պրոտասովի դերը (Լ.Տոլստոյի "Կենդանի դիակ"), Մետաքսյա Սիմոնյանի (Սաշա) հետ

• 

  Պաղդասարի դերը (Հ.Պարոնյանի "Պաղդասար աղբար")

• 

  Գևորգ Մարզպետունու դերը (Մուրացանի "Գևորգ Մարզպետունի")

• 

  "Զարեհ" ֆիլմից (1926)

• 

  "Պեպո" ֆիլմից (1935)

• 

  Կնոջ հետ

• 
• 

  "Ինչու է աղմկում գետը" ֆիլմից (1958)

• 

  Էլիզբարյանի դերը (Ա.Շիրվանզադեի "Պատվի համար"), Ավետ Ավետիսյանի (Սաղաթել) հետ, 1956

• 

  "Տժվժիկ" ֆիլմից (1961)

• 

  Տեսարան Հ.Պարոնյանի "Պաղդասար աղբար" ներկայացումից

• 

  Պաղդասարի դերը (Հ.Պարոնյանի "Պաղդասար աղբար"), Արուս Ասրյանի (Անույշ), Գեղամ Հարությունյանի (Կիպար) հետ

• 

  Լիրի դերը (Վ.Շեքսպիրի "Լիր արքա"), Մայրանուշ Պարոնիկյանի (Կորդելիա) հետ

• 

  Դիմակի դերը (Մ.Լերմոնտովի "Դիմակահանդես")

Տեսանյութեր

• ՄԵՆՔ - Հրաչյա Ներսիսյան:
• Դիմանկար Հրաչյա Ներսիսյան:
• Հրաչյա Ներսիսյան:

Հրապարակումներ մամուլում

• Հրաչյա Ներսիսյան. խոսուն աչքեր, որոնք ամեն ինչ ասում էին:
• Հայ թատրոնի և կինոյի հանճարը. Հրաչյա Ներսիսյան:
• «Մեր կինոն». «Տժվժիկը», որ ճաշակեցին և՛ Հրաչյա Ներսիսյանը, և՛ Արտաշես Գեղամյանը:
• Հայ անվանի դերասան Հրաչյա Ներսիսյանի ծննդյան օրն է:
• Ճանապարհ դեպի Հրաչյա Ներսիսյանը:
• «Իսկական դերասանը դերասանություն չի կարող անել». Հրաչյա Ներսիսյան:
• Մարտիրոս Սարյանը` Հրաչյա Ներսիսյանի մասին:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.2, Ճաղարյան-Ֆրիկ, 2007:
• Հարությունյան Ս., Հրաչյա Ներսիսյան, Երևան, 1958:
• Հրաչյա Ներսիսյան, ժողովածու, Երևան, 1970:
• Լևոն Քալանթար, Արվեստի մայրուղիներում, 1963:
• Аршаруни А., Грачья Нерсисян, Москва, 1940.
• Ризаев С., Грачья Нерсисян, Москва, 1968.
• ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ. Ներսիսյան Հրաչյա:
• ՆԵՐՍԻՍՅԱՆ Հրաչյա - Մեծանուն Հայեր:
• AV Production - Հրաչյա Ներսիսյան:
• ՊԱՆԹԵՈՆԻ ԲՆԱԿԻՉՆԵՐԸ: Հրաչյա Ներսիսյան:
• Hrachya Nersisyan - Armenian Cinema.
• Кино-Театр.ру.