Իսրայելյան Ռաֆայել Սարգսի

Իսրայելյան Ռաֆայել Սարգսի
Исраелян Рафаел Саркисович
Անգլերեն:	Israyelyan Rafayel
Հայերեն:	Իսրայելյան Ռաֆայել Սարգսի
Ծննդյան տարեթիվը:	17.09.1908
Ծննդավայրը:	Թիֆլիս, Վրաստան
Մահվան տարեթիվը:	08.09.1973
Մահվան վայրը:	Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ: Ճարտարապետ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1908թ. սեպտեմբերի 17-ին Վրաստանի Թիֆլիս քաղաքում:

Մահացել է 1973թ. սեպտեմբերի 8-ին Հայաստանի Հանրապետության Երևան քաղաքում:

Կրթություն

• 1926-1928թթ. սովորել է Թիֆլիսի գեղարվեստական ակադեմիայում:
• 1934թ. ավարտել Լենինգրադի գեղանկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության ինստիտուտը:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1936թ.-ից աշխատել է Երևանի նախագծային հիմնարկներում:
• 1951-1973թթ.՝ Հայարդ նախագիծ ինստիտուտի ճարտարապետական արվեստանոցի ղեկավար:
• 1941-1963թթ.՝ ԵՊԻ դասախոս:

Ստեղծագործություններ

• «Արարատ» տրեստի գինու մառաններ, 1945-1963 (Գ. Քոչարի համահեղինակությամբ):
• «Սարդարապատի հերոսամարտի հուշահամալիր», Արմավիրի մարզ, 1967 (քանդ.՝ Ա. Հարությունյան, Ռ. Իսրայելյան):
• «Չարենցի կամար» հուշակոթող, Երևան-Գառնի մայրուղի, 1957:
• «Հաղթանակ» զբոսայգու մուտքի հաղթակամար, Ազատության պողոտա:
• «Մայր Հայաստան» արձան (Հաղթանակի զբոսայգի), 1967:
• Հաղթանակի հուշարձան-թանգարան, «Հաղթանակ» զբոսայգի:
• Ապարանի հերոսամարտի հուշահամալիր, Ապարան, 1918:
• «Մուսա-լեռան հերոսական ճակատամարտը հուշարձան», գ. Մուսալեռ:
• Հաճընի հերոսամարտը հուշարձան», Նոր Հաճըն, 1920:
• Ջրանցույց Հրազդանի կիրճում՝ Հրազդան գետի վրայի ջրանցույցը, 1949-1950:
• Հուշարձան II Համաշխարհային պատերազմում զոհված Կարբի գյուղի բնակիչներին, գ. Կարբի:
• Հայաստանի ազգագրության թանգարանի շենքը, Արմավիրի մարզ:
• Հայաստանի ազգագրության թանգարանի շենքը, Արմավիրի մարզ:
• Ֆիզիկայի ինստիտուտի լաբորատոր մասնաշենք, Բյուրականի շրջակայքում:
• «Խերես» գինու գործարան, գ. Օշական:
• Բնակելի շենք՝ Բագրատունյաց պողոտա, 1954:
• Մաշտոցի պողոտա, 1956:
• Սեփական մենատուն՝ Սարյան փ. 9:
• Հրազդանի «Ծովինար» ռեստորան, 1960:
• Վանաձորի «Կարս» ռեստորան, 1965:
• Նկարիչների միության շենք, Շառլ Ազնավուրի հրապարակ:
• Աղբյուր-հուշարձան՝ նվեր Իտալիայի Կառառե քույր-քաղաքին, Տերյան-Իսահակյան փ. խաչմերուկ (զբոսայգում):
• «Առյուծ» կոթող-ցուցանակ, Կոտայքի մարզ:
• «Արծիվ-շինարար» կոթող-ցուցանակ, Երևանի հարավային մուտքի մոտ:
• «Վահագն վիշապաքաղ» կոթող-ցուցանակ, Երևանի հյուսիսային մուտքի մոտ:
• Տուֆե նստարան Ավետիք Իսահակյանի տուն-թանգարանի բակում, Զարոբյան փ. 20:
• Ս. Սարգիս եկեղեցու վերակառուցումը, 1976:

Ձեռքբերումներ

• 1951թ.' ԽՍՀՄ պետական առաջին կարգի մրցանակ (Հաղթանակ հուշարձանի ճարտարապետության համար):
• 1952թ.՝ ճարտարապետական գիտությունների թեկնածու:
• 1947թ.՝ դոցենտ:
• 1961թ.՝ ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ:
• 1968թ.՝ վաստակավոր ճարտարապետ:
• 1970թ.՝ ԽՍՀՄ ժողովրդական ճարտարապետ:
• 1976-1980թթ.՝ խորհրդային ճարտարապետության նվաճումների համամիութենական ստուգատեսների դափնեկիր:

Այլ

• Արեգ Իսրայելյանի և Վ.Ռ. Իսրայելյանի հայրը:
• Ռաֆայել Իսրայելյանի գործերին հատուկ են կոմպոզիցիոն բազմազանությունը, ձևերի և մանրամասերի գեղարվեստական մշակումը, բարձր ճաշակը և նորարարական շունչը:

Նկարներ

• 
• 
• 
• 
• 
• 

  Մայր Հայաստան (Հաղթանակի զբոսայգի)

• 

  Սարդարապատի հուշահամալիրի նախագծային էսքիզը

• 

  «Արարատ» տրեստի գինու մառանների շենքը

• 

  Ճարտարապետ Ռաֆայել Իսրայելյանը Սարդարապատի հուշահամալիրում, իր հեղինակած արծվի հետ

• 

  Երևանի «Արարատ» կոմբինատի մառանների շենքի քանդակազարդ խորշերից (ճարտարապետ Գևորգ Քոչարի հետ

Տեսանյութեր

• ՃԱՐՏԱՐԱՊԵՏԸ. Ռաֆայել Իսրայելյան:
• Ռաֆայել Իսրայելյան:
• «Կարեն Արիստակեսյանը փակել է Ռաֆայել Իսրայելյանի կամարները»:
• Ռաֆայել Իսրայելյան:

Հրապարակումներ մամուլում

• Մամուլի ուժը․ կա՞ տենց բան:
• Ռաֆայել Իսրայելյան:
• Պատմության այս օրը - Ռաֆայել Իսրայելյան:
• ՌԱՖԱՅԵԼ ԻՍՐԱՅԵԼՅԱՆԻ ԱՀԱԶԱՆԳԸ:
• Ռաֆայել Իսրայելյան. Ինքնակենսագրություն:
• Ռաֆայէլ Իսրայէլեան (17.09.1908 - 08.09.1973):
• Հաղթանակ զբոսայգի կամ «Մոնումենտ»` կենդանի պատմություն:
• «Կարեն Արիստակեսյանը փակել է Ռաֆայել Իսրայելյանի կամարները»:
• Կես դար հետո:
• Սարդարապատի հուշահամալիր, Արմավիրի մարզ, Հայաստան:

Մատենագիտություն

• Իսրայելյան Ռ., Հոդվածներ, ուսումնասիրություններ, ակնարկներ, 1982:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Ռւսֆայել հսրայելյանը ժամանակակիցների հուշերում, Երևան, 1981:
• Бабаян Л., Яралов Ю., Рафаел Исраелян, М., 1986.
• Գլխավոր:
• Իսրայելյան Ռաֆայել:
• ՌԱՖԱՅԵԼ ԻՍՐԱՅԵԼՅԱՆԻ ԱՀԱԶԱՆԳԸ:
• Armenian Architect Rafael Israelyan oficial web site.
• Ռաֆայել Իսրայելյան:
• Հուշակոթողներ:
• Статьи Путь мастера Р. С. Исраелян, 1908-1973.