Զոհրապ Գրիգոր Խաչիկի

Զոհրապ Գրիգոր Խաչիկի
Зограб Григор Хачикович
Անգլերեն:	Zohrap Grigor
Հայերեն:	Զոհրապ Գրիգոր Խաչիկի
Ծննդյան տարեթիվը:	26.06.1861
Ծննդավայրը:	Կոստանդնուպոլիս, Թուրքիա
Մահվան տարեթիվը:	1915
Համառոտ տվյալներ: Գրող, հրապարակախոս, փաստաբան-իրավագետ, հասարակական-քաղաքական գործիչ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1861թ. հունիսի 26-ին Թուրքիայի մայրաքաղաք Կոստանդնուպոլսում:

Կրթություն

• Զոհրապը նախնական կրթությունը ստացել է Պեշիկթաշի Մաքրուհյան վարժարանում։
• Օրագյուղի Թարգմանչաց վարժարան:
• Սովորել է Լուսավորչյան վարժարանում:
• 1879թ. ավարտել է Կոստանդնուպոլսի ֆրանսիական ինստիտուտի երկրաչափական բաժինը:
• 1882թ.՝ տեղափոխվում է «Հուգուգ», որտեղ երկու տարի սովորելուց հետո հեռանում է՝ վկայական չստանալով։
• 1884թ. Էդիրնե քաղաքում քննություն է հանձնում և ստանում փաստաբան-իրավաբանի վկայական:

Աշխատանքային գործունեություն

• Ասիական ընկերության նախագահ:
• Մասնակցել Հայոց միացյալ ընկերության գործունեությանը։
• 1878թ. հանդիպում է Նիկողայոս Թյուլպենճյանին և դառնում նրա հրատարակած «Լրագիր» օրաթերթի աշխատակիցը։
• 1880թ. աշխատանքի է անցնում խորթ հոր իրավաբանական գրասենյակում:
• 1883թ. զբաղվել Է փաստաբանությամբ, միաժամանակ իրավագիտություն դասավանդել Կոստանդնուպոլսի համալսարանում։
• 1883թ. հրատարակում է Ասիական ընկերության «Երկրագունտ» հանդեսը՝ Հակոբ Պարոնյանի խմբագրությամբ։
• 1895-1896թթ. հայկական կոտորածների օրերին հանդես Է եկել հայ քաղաքական ամբաստանյալների, դրանից առաջ՝ զեյթունցի հայերի, իսկ 1905թ.՝ մի բուլղար հեղափոխականի պաշտպանությամբ։
• 1908թ. ընտրվել Է օսմանյան խորհրդարանի անդամ և Ազգային ժողովի երեսվտխան։
• 1892-1993թթ. Հ. Ասատուրի հետ հրատարակել է «Մասիս» գրական հանդեսը:
• 1898թ.՝ Սիպիլի և Հ. Ասատուրի հետ՝ համանուն թերթը։
• Աշխատակցել է «Հայրենիք», «Արևելք», «Ազատամարտ» և այլ պարբերականների։

Ձեռքբերումներ

• Դրեյֆուսի մանրանկարով ոսկե նշան:

Այլ

• Մեծ եղեռնի զոհերից:
• Համարվում է 19-րդ դարի վերջին արևմտահայ գրականության կենտրոնական դեմքն ու «նորավեպի իշխանը»:
• Զոհրապը սուլթանական դատարանում միշտ պաշտպանում էր հանիրավի ամբաստանված հայերի, հույների, բուլղարների և այլազգի անմեղների դատը, որոնք սովորաբար հետապնդվում էին օսմանյան բռնատիրության դեմ ըմբոստանալու համար: Դա դուր չէր գալիս իշխանություններին, և միառժամանակ Զոհրապին արգելում են զբաղվել փաստաբանությամբ: Սակայն նա եռանդով շարունակում է իր պայքարր ազատության, արդարության ու ճշմարտության համար:
• 1908թ. մեկնել Է Փարիզ, իսկ երիտթուրքերի պետական հեղաշրջումից հետո վերադարձել Է Կ. Պոլիս։
• Զորյանը քաղաքացիական բացառիկ արիություն է դրսևորել Ադանայի կոտորածի (1909թ.) ժամանակ, իսկ 1911թ. հուշագիր ուղարկել թուրք վարչապետին՝ պահանջելով վերջ տալ հայերի նկատմամբ իթթիհատական կառավարության համիղյան մեթոդներին:
• Զոհրապը բազմաժանր գրող է. բանաստեղծություն, վեպ, նորավեպ, գրական դիմանկար, ակնարկ, հրապարակախոսություն։
• Զոհրապը կերտել է բազմաթիվ իրապաշտական կերպարներ, բացահայտել մարդկային ողբերգության սոցիալական ակունքները՝ «ճիտին պարտքը», «Մագթաղինեն», «Այրին», «Փոստալը»:
• Սիրո թեմաներում քննել մարդկային երջանկության, բարոյական բարձր արժեքների լույսի ներքո՝ «Այինկա», «Ռեհան», «Առջի սեր, առջի բարի», «Զաբուղոն», «ճերյան»:
• Անդրադարձել կյանքի և մահվան, մարդու ներաշխարհի անլուծելի առեղծվածներին՝ «Երջանիկ մահը», «Մյուսը», «Կարծեմ թե»։
• Խոհավերլուծական բացառիկ տաղանդով առարկան, դեպքը, մարդկանց արարքն ու ապրումները դիտարկել է իրենց ներքին կապերի մեջ՝ հասնելով ուրույն կենսափիլիսոփայության՝ «ժամին բակը», «Թեֆարիկ», «Սառա»։
• Բյուրեղացած ձևի ու փոքր ծավալի մեջ նա հասել է հոգեբանական խորության և կերտել բազմաթիվ կերպարներ՝ զարգացնելով ռեալիզմի ավանդները հայ գրականության մեջ: Նրա լեզվամտածողությունն առանձնանում է զուսպ ու դիպուկ ոճով, հոգեբանական նրբին պատկերների, համեմատությունների և մակդիրների արտահայտչամիջոցներով:
• 1888թ. Զոհրապն ամուսնանում է Կլարա Յազըչյանի հետ։
• 1889թ. ծնվում է Զոհրապի անդրանիկ որդին՝ Լևոնը, 1891թ.՝ ավագ դուստրը՝ Դոլորեսը, 1892թ.՝ կրտսեր որդին՝ Արամը և 1896թ.՝ կրտսեր դուստրը՝ Հերմինեն։

Նկարներ

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Տեսանյութեր

• Առաջին այրեր-Գրիգոր Զոհրապ:
• Մեր մեծերը - Գրիգոր Զոհրապ:
• Պոլսում` Գրիգոր Զոհրապի հետքերով:
• Ծննդավայր. Գրիգոր Զոհրապ:
• Արփեն Մովսեսյան Հայից Հայ - Գրիգոր Զոհրապ:
• Գրիգոր Զոհրապ. Զաբուղոն:

Հրապարակումներ մամուլում

• Գրիգոր Զօհրապ (1861-1915). Նորավէպի իշխանը եւ Հայոց Իրաւունքի յանդուգն դատապաշտպանը:

Մատենագիտություն

• Զոհրապ Գ. Խ., Հայկական հարցը վավերագրերի լույսի տակ, աշխատություն, 1913:
• Զոհրապ Գ. Խ., Անհետացած սերունդ մը, իրապաշտական վեպ, 1887:
• Զոհրապ Գ. Խ., Խղճմտանքի ձայներ, 1909:
• Զոհրապ Գ. Խ., Կեանքը ինչպես որ է, 1911:
• Զոհրապ Գ. Խ., Լուռ ցավեր, 1911:

Հրապարակախոսական ակնարկներ

• Զոհրապ Գ. Խ., Չինական նամականի, 1884:
• Զոհրապ Գ. Խ., Ուղևորութիւն մը յիշատակներուս մէջ, 1898-1903:

Քննադատական հոդվածներ

• Զոհրապ Գ. Խ., Անբարոյական գրականութիւն, 1892:
• Զոհրապ Գ. Խ., Նոր լրագրութիւնը, 1892:
• Զոհրապ Գ. Խ., Բարոյական կռիւը, 1893:
• Զոհրապ Գ. Խ., Ծանօթ դէմքեր , գրական դիմանկարների շարք, 1891-1909:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
• ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ:
• Գրիգոր Զոհրապ:
• Կենսագրություն. Գրիգոր Զոհրապ:
• Գրիգոր Զոհրապ. Օրենքի և իրավունքի անկաշառ դատապաշտպանն ու մեծատաղանդ արձակագիրը:
• Գրիգոր Զոհրապ: