Գրիգոր Բ Վկայասեր

Գրգիրո Բ Վկայասեր
Григор II Вкаясер
Անգլերեն:	Grigor II
Հայերեն:	Գրգիրո Բ Վկայասեր
Մահվան տարեթիվը:	1105
Մահվան վայրը:	Քեսուն, Արևմտյան Հայաստան
Համառոտ տվյալներ: Ամենայն հայոց կաթողիկոս:

Կենսագրություն

Մահացել է 1105թ. Արևմտյան Հայաստանի Խարբերդի վիլայեթի Բեհսենի գավառի Քեսուն գյուղում:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1059թ. հոր մահից հետո փոխարինել է նրան դուքսի պաշտոնում` նշանակվելով Միջագետքի, Տարոնի և շրջակայքի կուսակալ:
• Կնոջ մահից հետո հրաժարվել է պաշտոնից և նվիրվել հոգևոր կյանքին:
• 1066թ. ձեռնադրվել է Ամենայն հայոց կաթողիկոս՝ Փոքր Հայքի Ծամնդավ բերդաքաղաքում (Գրիգոր Վկայասերի օրոք՝ կաթողիկոսանիստ):

Այլ

• Գրիգոր Մագիստրոս Պահլավունու որդին է:
• Ավազանի անունն է Վահրամ:
• Հիմնադիրն է Պահլավունի կաթողիկոսական տան, որի ներկայացուցիչները գահակալել են 137 տարի:
• Հաջորդել է Խաչիկ Բ Անեցուն:
• Տարբեր տարիներին աթոռակից է նշանակել Գևորգ Լոռեցուն (1066-1072), Բարսեղ Ա Անիեցուն:
• 1076թ. մերժել է Փիլարտոս Վարաժնունու՝ հայրապետական աթոռը Փառիսոս փոխադրելու առաջարկը և թույլատրել նրան կաթողիկոսություն հիմնել Հոնի բերդաքաղաքում (Մարաշի մոտ):
• Գրիգոր Վկայասերը եղել է Կոստանդնուպոլսում (1066 և 1072), Եգիպտոսում (1074, 1085) և Երուսաղեմում, որի գրավման ժամանակ (1099) օժանդակել է խաչակիրներին և վիրավորվել: Եգիպտոսում նրան մեծ պատվով ընդունել է Մուսթանսիր խալիֆան:
• Գրիգոր Վկայասերն իր որդուն՝ գրիգոր Պահլավունուն, ձեռնադրել է եպիսկոպոս և նշանակել Եգիպտոսի հայոց առաջնորդ:
• Հայտնի է 1102թ. Ծռազատկի կապակցությամբ գրված Գրիգոր Բ Վկայասերի «Թուղթը»: Նրա մեկենասությամբ Կիրակոս մեկնիչը հունարենից հայերեն է թարգմանել բազմաթիվ վարքագրական և հայրենագրական երկեր (այստեղից՝ «Վկայասեր» մականունը):
• Իր գրած «Տօնամակ» ժողովածուում փորձել է Հովհաննես Սարկավագի անշարժ տոմարի հաստատման հետ կապված կայուն օրեր սահմանել:
• Թղթերից հիշատակելի են «Վասն Զատկի», «Վասն Բաժակի», «Կանոն Ոտնլուայի» շարականները:
• Գրգիրո Բ Վկայասերի կաթողիկոսության շրջանում սերտացել են Հայ եկեղեցու փոխհարաբերությունները Ասորի Հակոբիկ, Հույն և Հռոմի եկեղեցիների հետ, որը շարունակվել է հաջորդ Պահլավունիների կողմից:
• Ամփոփվել է Լեռնային Կիլիկիայի Կարմիր վանքում:
• Կաթողիկոսական գահին նրան հաջորդել է Բարսեղ Ա Անեցին:

Մատենագիտություն

• Սրբոյ Վարդապետի՝ յոքներանեան մենաւորի Գրիգորի համառօտիւք Բան խրատու վասն ուղիղ հաւատոյ և մաքուր վարուց առաքինութեան ի խնդրոյ նորին հարազատի Վարդանայ դիւանադպրի, տե'ս «Հօրն մերոյ Սրբոյ Գրիգորի Նարեկայ վանուց վանականի մատենագրութիւնք», Վենետիկ, 1840, էջ 483-533:
• Շարական, տե'ս «Շարական հոգեւոր երգոց Սուրբ եւ Ուղղափառ Եկեղեցւոյս Հայաստանեայց», Երուսաղէմ, 1936:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• «Քրիստոնյա Հայաստան» հանրագիտարան, Երևան, 2002:
• Միքայէլ վրդ. Չամչեան, Պատմութիւն Հայոց, հատ. Բ, Վենետիկ, 1785:
• Ղևոնդ վրդ. Ալիշան, Հայապատում, հատ. Ա, Վենետիկ, 1901:
• Հրաչեայ Աճառեան, Հայոց անձնանունների բառարան, հատ. Ա, Երևան, 1942:
• Մաղաքիա արք. Օրմանեան, Ազգապատում, հատ. Բ, Ս. էջմիածին, 2001:
• Գրիգոր Բ Վկայասեր, Արա Նախշքարյան:
• Григор II Вкаясер.